Ενημέρωση: 25 Σεπτεμβρίου.
ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ – Ένα τρένο κατευθύνεται στον σταθμό του μετρό Όντενπλαν στην κεντρική Στοκχόλμη, όπου οι πρωινοί εργαζόμενοι – χωρίς μάσκες – πηγαίνοντας στη δουλεία τους, κατεβαίνουν ή επιβιβάζονται πριν σταματήσουν για να διαβάσουν κάτι στο κινητό τους.
Είτε σε τρένα είτε σε τραμ, σε σούπερ μάρκετ ή εμπορικά κέντρα – μέρη όπου συνήθως χρησιμοποιούνται μάσκες προσώπου στα περισσότερα μέρη του κόσμου – οι Σουηδοί συνεχίζουν τη ζωή τους χωρίς αυτές.
Όταν το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης επέβαλε καραντίνες και εγκλεισμούς στους πληθυσμούς του στα αρχικά στάδια της πανδημίας κλείνοντας σχολεία, εστιατόρια, γυμναστήρια, ακόμη και σύνορα, οι Σουηδοί συνέχισαν να απολαμβάνουν πολλές ελευθερίες.
Η σχετικά χαμηλών τόνων στρατηγική τράβηξε την προσοχή του κόσμου, αλλά ταυτόχρονα συνέπεσε με έναν πολύ υψηλότερο κατά κεφαλήν αριθμό θανάτων σε σχέση με τις άλλες σκανδιναβικές χώρες.
Τώρα, καθώς ο αριθμός των κρουσμάτων αυξάνεται πάλι σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, η χώρα των 10 εκατομμυρίων ανθρώπων έχει έναν από τους χαμηλότερους αριθμούς νέων κρουσμάτων κορωνοϊού – και μόνο 14 ασθενείς σε εντατική θεραπεία.
Το εάν η στρατηγική της Σουηδίας είναι επιτυχής, ωστόσο, εξακολουθεί να είναι αβέβαιο.
Οι υγειονομικές αρχές, και ιδίως ο επικεφαλής επιδημιολόγος Άντερς Τέγκνελ, συνεχίζουν να επαναλαμβάνουν μια γνωστή προειδοποίηση: Είναι πολύ νωρίς να βγάλουμε συμπέρασμα και όλες οι χώρες βρίσκονται σε διαφορετική φάση της πανδημίας.
Αυτό δεν εμπόδισε έναν αξιωματούχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας της Ευρώπης να πει ότι η ήπειρος θα μπορούσε να πάρει πολλά μαθήματα από τη Σουηδία που θα βοηθούσε άλλες χώρες στη μάχη του ιού.
«Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η Σουηδία, προς το παρόν, απέφυγε την αύξηση που παρατηρήθηκε σε ορισμένες από τις άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης», δήλωσε η ανώτερος υπάλληλος έκτακτης ανάγκης του ΠΟΥ Ευρώπης, Κάθριν Σμόλγουντ, στις 17 Σεπτεμβρίου. «Νομίζω ότι υπάρχουν μαθήματα. Θα είμαστε πολύ πρόθυμοι να εργαστούμε και να ακούσουμε περισσότερα από τη σουηδική προσέγγιση.»
Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών και Πρόληψης, η Σουηδία ανέφερε 30.3 νέα κρούσματα COVID-19 ανά 100.000 κατοίκους τις τελευταίες 14 ημέρες, σε σύγκριση με 292.2 στην Ισπανία, 172.1 στη Γαλλία, 61.8 στο Ηνωμένο Βασίλειο και 69.2 στη Δανία, με όλες να επιβάλουν αυστηρούς εγκλεισμούς στις αρχές της πανδημίας.
Συνολικά, η Σουηδία έχει 88.237 καταγεγραμμένα κρούσματα και 5.864 θανάτους από τον ιό, ή 57.5 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους από την αρχή της κρίσης.
Ο τρόπος με τον οποίο η στρατηγική της Σουηδίας σχολιάστηκε εκτός χώρας φαίνεται να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το στάδιο της πανδημίας που βίωνε ο παρατηρητής την εποχή εκείνη. Αρχικά, πολλοί στο εξωτερικό ήταν δύσπιστοι σε φωτογραφίες Σουηδών που έτρωγαν με φίλους σε εστιατόρια ή έπιναν κοκτέιλ στην προκυμαία της Στοκχόλμης. Ορισμένοι ζήλευαν τις σουηδικές επιχειρήσεις διότι δεν αναγκάστηκαν να κλείσουν.
Στη συνέχεια, σοκαρίστηκαν καθώς ο ιός ξέσπασε στα γηροκομεία και τα νοσοκομεία της χώρας.
Μέχρι τα μέσα Απριλίου, περισσότεροι από 100 θάνατοι αναφέρονταν καθημερινά στη Σουηδία, ενώ τα ποσοστά θνησιμότητας μειώνονταν σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Σήμερα, καθώς οι φόβοι για ένα δεύτερο κύμα αυξάνονται σε όλη την Ευρώπη, έχει καθιερωθεί πια να επαινούμε τη Σουηδία, με δημοσιογράφους από τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και άλλα μέρη να ταξιδεύουν στη Στοκχόλμη για να μάθουν για την επιτυχία της.
Παρ’ όλα αυτά, μια σουηδική κυβερνητική επιτροπή που διερευνά τον χειρισμό της πανδημίας θα έχει αναμφίβολα δύσκολες ερωτήσεις να απαντήσει: Μήπως οι αρχές περίμεναν πολύ καιρό για να περιορίσουν την πρόσβαση σε γηροκομεία, όπου σημειώθηκαν περίπου οι μισοί θάνατοι; Μήπως ήταν πολύ αργοί στο να παράσχουν ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό στο προσωπικό σε εκείνα τα ιδρύματα όταν οι ελλείψεις στον τομέα της φροντίδας ηλικιωμένων ήταν από καιρό γνωστές; Γιατί χρειάστηκε τόσο πολύς χρόνος για τη δημιουργία τεστ ευρείας κλίμακας;
Ο Τέγκνελ αρνείται επίσης να αποκλείσει την πιθανότητα ενός δεύτερου κύματος στην Σουηδία. Ιδιαίτερη ανησυχία υπάρχει στην επιστροφή των μαθητών στα λύκεια για πρώτη φορά από τον Μάρτιο.
«Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να εντοπίσουμε το πρώτο σημάδι ότι κάτι συμβαίνει, ώστε να μπορέσουμε να κάνουμε το βέλτιστο για να αποτρέψουμε την κλιμάκωση», είπε στο Associated Press.
Αναμένονται τοπικά κρούσματα, αλλά αντί να καταπολεμούνται με εθνικούς κανόνες, οι αξιωματούχοι σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν στοχευμένες δράσεις που βασίζονται σε εξετάσεις, εντοπισμό επαφών και γρήγορη απομόνωση των ασθενών.
«Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε μια γρήγορη και τοπική αντίδραση για να χτυπήσουμε τον ιό χωρίς να επιβάλουμε περιορισμούς σε ολόκληρη τη χώρα», δήλωσε η υπουργός Υγείας Λένα Χάλεγκρεν την περασμένη εβδομάδα.
Από την αρχή, υγειονομικοί λειτουργοί υποστήριζαν ότι η Σουηδία ακολουθούσε μια βιώσιμη προσέγγιση για τον ιό που ο πληθυσμός θα μπορούσε να υιοθετήσει – για χρόνια, εάν χρειαστεί. «Αυτός είναι ένας μαραθώνιος, όχι ένα σπριντ», αυτό έγινε ένα σύνθημα που επαναλαμβάνεται από τους υπουργούς σε κάθε ευκαιρία, δεδομένου ότι δεν υπάρχει ακόμη εμβόλιο ούτε θεραπεία.
Ενώ ο υπόλοιπος κόσμος παρακολουθούσε με φθόνο τις ελευθερίες που οι Σουηδοί απολάμβαναν εν μέσω καραντίνας σε άλλα μέρη του κόσμου, τελικά δεν ήταν τόσες πολλές όσο νόμιζαν. Οι συγκεντρώσεις περιορίστηκαν στους 50 και απαγορεύτηκαν οι συγκεντρώσεις σε μπαρ.
Οι περισσότερες από τις αλλαγές αφορούσαν εθελοντικές ενέργειες από τους πολίτες και όχι κανόνες που επέβαλε η κυβέρνηση.
Αυτή η εμπιστοσύνη που δόθηκε στον πληθυσμό για να αναλάβει προσωπική ευθύνη στην πανδημία θέτει τη Σουηδία σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες χώρες που χρησιμοποίησαν καταναγκαστικά μέτρα όπως πρόστιμα για να επιβάλουν τη συμμόρφωση.
Αυτό αποδίδεται συχνά σε ένα σουηδικό μοντέλο διακυβέρνησης, όπου μεγάλες δημόσιες αρχές αποτελούμενες από ειδικούς αναπτύσσουν και προτείνουν μέτρα που αναμένεται να ακολουθήσουν τα μικρότερα υπουργεία. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι εμπιστεύονται τους ειδικούς και τους επιστήμονες για την ανάπτυξη λογικών στρατηγικών και η κυβέρνηση εμπιστεύεται τους ανθρώπους να ακολουθούν τις οδηγίες.
Ζητήθηκε από τους Σουηδούς να εργαστούν από το σπίτι όταν είναι εφικτό και να διατηρήσουν μια κοινωνική απόσταση, και οι περισσότεροι συμμορφώθηκαν οικειοθελώς. Ενώ οι άνθρωποι πλέον ταξιδεύουν με τη δημόσια συγκοινωνία χωρίς μάσκες, υπάρχουν πολύ λιγότεροι άνθρωποι που μετακινούνται σε σχέση με πριν.
Σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν υποχρεώσει τις μάσκες προσώπου σε δημόσιους χώρους, η Σουηδία δεν συνιστά την ευρεία χρήση τους και οι άνθρωποι ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό αυτήν τη σύσταση.
Υγειονομικοί λειτουργοί λένε ότι οι μάσκες προσώπου που χρησιμοποιούνται εκτός των εγκαταστάσεων υγειονομικής περίθαλψης από μη εκπαιδευμένο προσωπικό μπορούν να παρέχουν μια ψευδή αίσθηση ασφάλειας που θα μπορούσε να φέρει το αποτέλεσμα άρρωστων να εγκαταλείπουν το σπίτι τους και να αγνοούν την κοινωνική απόσταση. Αντ’ αυτού, πιστεύουν ότι απλές αλλά μη διαπραγματεύσιμες οδηγίες παρέχουν σαφείς κανόνες που μπορούν να παραμείνουν σε εφαρμογή για μεγάλα χρονικά διαστήματα: παραμονή στο σπίτι όταν εμφανίζονται συμπτώματα COVID-19, διατήρηση καλής υγιεινής χεριών και διατήρηση κοινωνικής απόστασης.
Σε μια χώρα μεγέθους της Καλιφόρνιας με μόνο το ένα τέταρτο του πληθυσμού αυτής της πολιτείας των 41 εκατομμυρίων και με χαμηλά επίπεδα μετάδοσης, οι περισσότεροι Σουηδοί πιστεύουν ότι η χρήση μάσκας δεν έχει νόημα.
Η Κάρολ Ρόσενγκαρντ, 61 ετών, η οποία διευθύνει ένα κέντρο για άτομα με ειδικές ανάγκες, έχει δει τους ανθρώπους να φοράνε μάσκες ακατάλληλα ή να τις βγάζουν για να καπνίσουν ένα τσιγάρο ή να πιούν νερό.
«Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται με αυτόν τον τρόπο», είπε η Ρόσενγκαρντ, εξηγώντας την υποστήριξή της για την μη επιβολή κανόνων μάσκας προσώπου στον πληθυσμό.
Αυτή η άποψη επαναλαμβάνεται από την Χάλεγκρεν, την υπουργό Υγείας, η οποία δεν απορρίπτει πλήρως την αποτελεσματικότητα των μασκών και βλέπει τη χρησιμότητά τους σε περιπτώσεις σοβαρών τοπικών εστιών. Ταυτόχρονα, απορρίπτει γενικούς κανόνες για ολόκληρη την χώρα.
«Οι άνθρωποι δεν θα φορούν μάσκες για χρόνια», είπε.
Από τον David Keyton
[give_form id=”3924″]
