Σχολιασμός
Καθώς η πανδημία τού ιού του ΚΚΚ εμποδίζει την επιχειρηματική δραστηριότητα παγκοσμίως, οι κεντρικές τράπεζες αντιμετωπίζουν ελλείψεις μετρητών.
Με ένα τόσο μεγάλο μέρος της παγκόσμιας οικονομίας να τιμολογείται σε αμερικανικά δολάρια, η «Ομοσπονδιακή Τράπεζα» των ΗΠΑ προσπαθεί να ανακουφίσει την μαζική κρίση ρευστότητας που παρατηρείται ανά την υφήλιο. Η απάντηση της FED ήταν να επιτρέψει σε ξένες κεντρικές τράπεζες να ανταλλάξουν με δολάρια, τα κρατικά ομόλογα των Η.Π.Α. που κατέχουν.
Παρόλο που περιγράφεται ως προσωρινή ρύθμιση, είναι ακόμα μεγαλύτερη υπόθεση απ’ ό,τι πολλοί έχουν καταλάβει. Στην πραγματικότητα, κάτι τέτοιο δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ πριν, ούτε καν κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008. Ουσιαστικά, η FED ενεργεί τώρα ως ο κεντρικός τραπεζίτης σε μεγάλο μέρος του κόσμου, πλημμυρίζοντας τον κόσμο με τρισεκατομμύρια δολάρια για να ικανοποιήσει την μεγάλη ζήτηση μετρητών.
Βοηθώντας τον κόσμο και τις ΗΠΑ
Αυτή η νέα κίνηση της FED είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τις αναδυόμενες οικονομίες, οι οποίες εκμεταλλεύτηκαν το —χαμηλού τόκου— χρέος των Η.Π.Α. τα προηγούμενα χρόνια.
Με την παγκόσμια επιχειρηματική δραστηριότητα να μειώνεται δραματικά στο πρώτο τρίμηνο του 2020, αυτές οι μικρότερες οικονομίες δεν είναι οι μόνες χώρες που βλέπουν τον όγκο των εξαγωγών τους να συρρικνώνεται, καθώς η πανδημία του ιού του ΚΚΚ εξαπλώνεται παγκοσμίως. Αλλά πράγματι τις καθιστά πιο ευάλωτες, δεδομένου ότι είναι ακόμα εξαρτημένες για την αποπληρωμή του χρέους τους, χρέους που τιμολογείται σε δολάρια Αμερικής.
Το νέο πρόγραμμα ρευστότητας της FED έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει αυτές τις χώρες να αντιμετωπίσουν την καταιγίδα ρευστότητας και ύφεσης, επιτρέποντας στις οικονομίες τους να λειτουργούν με δολάρια στο σύστημά τους, που κανονικά δεν θα υπήρχαν υπό τις τρέχουσες ασυνήθιστες οικονομικές συνθήκες. Συγκεκριμένα, η διευκόλυνση δεν προστίθεται στα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας μιας χώρας. Αντίθετα, απλώς αλλάζει τη σύνθεση των αποθεματικών, από χρέος σε μετρητά.
Με την επέκταση αυτής της δυνατότητας σε ξένες κυβερνήσεις για να καλύψουν τις ανάγκες τους σε μετρητά αυτήν την πολύ δύσκολη περίοδο, οι κεντρικές τράπεζες έχουν πλέον πρόσβαση σε μετρητά χωρίς να χρειάζεται να εκτυπώσουν περισσότερο από το νόμισμά τους για να αγοράσουν δολάρια. Αυτό βοηθά στην αποφυγή πληθωριστικής πίεσης σε ένα περιβάλλον που ήδη κινείται προς την αυξημένη έλλειψη αγαθών λόγω μαζικών διακοπών λειτουργίας εργοστασίων. Αν και [τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα] πολύ χρήσιμη, δεν πρόκειται για αγνό αλτρουισμό εκ μέρους της FED. Όταν σε μια κρίση όπως η σημερινή, η ανεξέλεγκτη ζήτηση για δολάρια αυξάνεται, το δολάριο κερδίζει δύναμη σε σχέση με άλλα νομίσματα. Αυτό χειροτερεύει αν άλλα νομίσματα υποτιμηθούν λόγω υπερβολικής εκτύπωσης, για να αγοραστούν περισσότερα δολάρια, επειδή το δολάριο αποκτά σχετικά υψηλότερη αξία.
Φυσικά, ένα ισχυρότερο δολάριο βλάπτει τους Αμερικανούς παραγωγούς κάνοντας τα αγαθά και τις υπηρεσίες τους ακριβότερα. Αυτό με τη σειρά του συχνά οδηγεί σε πτώση των πωλήσεων για τους παραγωγούς των ΗΠΑ, προσθέτοντας μεγαλύτερη πίεση στην οικονομία από ό,τι ήδη υπάρχει.
Η παροχή της απαιτούμενης ρευστότητας στο εξωτερικό, συνεπώς, δεν υποστηρίζει μόνο το (τιμολογημένο σε δολάρια) οικονομικό σύστημα και προστατεύει τις χώρες που συμμετέχουν στην ανταλλαγή ομολόγων για μετρητά, αλλά προστατεύει επίσης την οικονομία των ΗΠΑ. Τονίζει επίσης τον αναπόσπαστο ρόλο της FED στο τρέχον παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Ένα σύστημα, παρεμπιπτόντως, για το οποίο η Κίνα, η Ρωσία, το Ιράν, η Τουρκία και άλλα αδίστακτα ή αντίθετα έθνη θα ήθελαν να σταματήσει.
Κίνδυνοι και μειονεκτήματα
Αλλά τα μειονεκτήματα και οι κίνδυνοι παραμένουν. Σύμφωνα με την καθηγήτρια Κάρμεν Ράινχαρτ του πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, η θέση του δολαρίου στην παγκόσμια οικονομία σε σχέση με τα ανταγωνιστικά νομίσματα όπως το ευρώ, έχει γίνει σήμερα ισχυρότερη από ό,τι κατά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008.
Αυτό μπορεί να φαίνεται σαν πλεονέκτημα, και από ορισμένες απόψεις, είναι. Δίνει στις Ηνωμένες Πολιτείες το σπάνιο προνόμιο του ενιαίου αποθεματικού νομίσματος του κόσμου, το οποίο σημαίνει ότι μπορεί να δανειστεί πολύ περισσότερο επειδή η ζήτηση για αυτό είναι πολύ υψηλότερη από το εάν, για παράδειγμα, η αξία του ευρώ ήταν ακόμη παρόμοια με αυτήν του δολαρίου.
Αλλά δεν είναι.
Το ευρώ μετά το Brexit έχει αποδυναμωθεί όχι μόνο λόγω της σημαντικής απώλειας της βρετανικής οικονομίας αλλά και λόγω των αποσυνδεδεμένων και προβληματικών οικονομιών της Ιταλίας, Ισπανίας, Ελλάδας, ακόμη και της Γαλλίας. Υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες πλέον για την ικανότητα επιβίωσης της ευρωζώνης ως οικονομικής οντότητας, και του ευρώ ως ανταγωνιστικού νομίσματος έναντι του δολαρίου, ακόμη και για την ύπαρξή του ως νόμισμα στο εγγύς μέλλον.
Χωρίς αμφιβολία, ο κόσμος εξαρτάται σχεδόν εξ ολοκλήρου από την πλούσια σε μετρητά αγορά του Αμερικανικού χρέους, και το δολάριο.
Παραδόξως, αυτό ενέχει κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία. Η εξάρτηση από μια οικονομία και το νόμισμά της είναι εγγενώς ασταθής. Επιπλέον, η ίδια η οικονομία [που χρησιμοποιεί δολάρια] είναι υπερφορτωμένη με δεκάδες τρισεκατομμύρια δολάρια χρέους, και σύντομα περισσότερα τρις χρέους θα προστεθούν. Συνεπώς, χωρίς ένα ανταγωνιστικό νόμισμα, η παγκόσμια εξάρτηση από το δολάριο έχει κινδύνους, και για πόσον καιρό ο κόσμος θα συνεχίζει να το χρησιμοποιεί ως αποθετήριο αξίας είναι δύσκολο να ειπωθεί.
Προς ένα «σύνθετο ηγεμονικό νόμισμα»
Στην πραγματικότητα, στο ετήσιο συνέδριο της FED στο Τζάκσον Χόουλ, Γουαϊόμινγκ, το περασμένο καλοκαίρι, ο τότε κυβερνήτης της Τράπεζας της Αγγλίας Μαρκ Κάρνεϋ προειδοποίησε ότι η πρωτεύουσα θέση του δολαρίου στον κόσμο φέρει κινδύνους. Σημείωσε επίσης ότι αυτό δεν θα μπορούσε να διαρκέσει για πάντα, ούτε θα έπρεπε. Πρότεινε την αντικατάσταση του δολαρίου με ένα παγκόσμιο ψηφιακό νόμισμα.
Όπως ανέφερα στο τελευταίο μου άρθρο, η αντικατάσταση του τρέχοντος δολαρίου με μια ψηφιακή έκδοση ή κάποιο άλλο παγκοσμίως αποδεκτό ψηφιακό νόμισμα είναι κάτι περισσότερο από μια στιγμιαία σκέψη. Θα συμβεί, και το πιο πιθανό είναι να συμβεί στο κοντινό μέλλον. Ο Κάρνεϋ υποστήριξε την δημιουργία ενός «σύνθετου ηγεμονικού νομίσματος» (SHC), το οποίο θα αποτελείται από μια ομάδα σύνθετων νομισμάτων των ισχυρότερων κεντρικών τραπεζών του κόσμου, με την οικονομική ισχύ της κάθε μίας να αντανακλάται σε αυτό.
Σε έναν βαθμό, οι τελευταίες ενέργειες της FED αποτρέπουν τόσο τα πλεονεκτήματα μιας παγκόσμιας κεντρικής τράπεζας όσο και τους κινδύνους υπέρμετρης στήριξης σε ένα ενιαίο νόμισμα, εντός ενός εξαιρετικά ασταθούς παγκοσμίου περιβάλλοντος. Επιπλέον, θα μπορούσαν να δώσουν στον κόσμο μια διέξοδο από την παγίδα ρευστότητας χαμηλών επιτοκίων και χαμηλών ρυθμών ανάπτυξης, προστατεύοντας ταυτόχρονα τον κόσμο από τις μεγεθυμένες επιπτώσεις οικονομικών πολιτικών και κύκλων που αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Αυτό δεν είναι έγκριση, παρεμπιπτόντως. Αντιθέτως.
Για να μπορέσει η εξωτερική πολιτική «Πρώτα η Αμερική» του προέδρου Τραμπ —μια πρωτόφαντη ώθηση απο-παγκοσμιοποίησης— να συνεχιστεί, η διατήρηση του αμερικανικού δολαρίου και της εθνικής κυριαρχίας που συνδέεται με αυτό, είναι κρίσιμες.
Από την άλλη πλευρά, όσοι τάσσονται υπέρ της παγκοσμιοποίησης θεωρούν ότι το SHC αποτελεί τον απόλυτο δρόμο για την ενδυνάμωση των παγκόσμιων θεσμών που θα αντικαταστήσουν την εθνική κυριαρχία. Η αντικατάσταση του δολαρίου και άλλων εθνικών νομισμάτων είναι το κλειδί σε αυτό.
Ο Τζέιμς Γκόρρι (James Gorrie) είναι συγγραφέας και ομιλητής με έδρα την Νότια Καλιφόρνια. Είναι ο συγγραφέας της «Κινεζικής κρίσης».
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι η γνώμη του συγγραφέα και δεν αντανακλούν κατ’ ανάγκην τις απόψεις της Epoch Times.
