Γράφει η Tatiana Denning
«Κάθε απογοήτευση και κάθε απώλεια μας δίνουν έναν μάθημα για το πώς να τα πάμε καλύτερα την επόμενη φορά». — Ογκ Μαντίνο (Og Mandino), πιλότος βομβιστών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Δοκιμασία, Δυσκολία, Κρίση
Τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε αυτές τις λέξεις; Δημιουργούν συναισθήματα φόβου και άγχους και θέλετε να το βάλετε στα πόδια; Εάν ναι, δεν είστε οι μόνοι. Για πολλούς από εμάς αυτές είναι οι πρώτες μας αντιδράσεις.
Τι γίνεται όμως αν κοιτάξουμε τις δυσκολίες μας υπό ένα νέο πρίσμα; Τι θα γινόταν αν, αντί να τις φοβόμαστε και να προσπαθούμε να τις αποφύγουμε, βλέπαμε τις δυσκολίες μας σαν δώρα;
Ένα επίτευγμα που έχουμε κατορθώσει μέσα από την πάροδο των χρόνων πάνω σε αυτή τη γη είναι ότι έχουμε συνειδητοποιήσει πως τα πιο σημαντικά μαθήματά που παίρνουμε είναι μέσα από τις δυσκολίες. Αυτό συμβαίνει όταν είμαστε σε θέση να κάνουμε μία παύση για να εξετάσουμε τον εαυτό μας, για να σκεφτούμε πώς θα μπορούσαμε να τα πάμε καλύτερα την επόμενη φορά και να κατανοήσουμε αυτό που έχει πραγματικά αξία στη ζωή.
Ξέρω, ξέρω, αναρωτιόμουν με τον εαυτό μου, «Γιατί πρέπει πάντα να μαθαίνω με τον σκληρό τρόπο;» Υποθέτω επειδή ο σκληρός τρόπος είναι αυτός που μας κάνει πιο δυνατούς και που επιφέρει τις μεγαλύτερες και τις πιο σταθερές αλλαγές στον χαρακτήρα μας.
Εξίσου σημαντικό με την ενδοσκόπηση του βαθύτερου εαυτού μας είναι και το πώς βλέπουμε τις δυσκολίες μας στη ζωή. Οι αντιλήψεις μας έχουν σημαντικό αντίκτυπο όχι μόνο στην ψυχική αλλά και στη σωματική μας υγεία. Στην πραγματικότητα, ορισμένοι πιστεύουν ότι η ίδια η ευτυχία μας εξαρτάται επίσης από το πώς βλέπουμε τις αντιξοότητες.
Η πηγή της ευτυχίας
Η Έμμα Σεπάλα (Emma Sappala) από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ γράφει ότι το να αγκαλιάζεις τις δυσκολίες, και όχι απλώς να τις αποδέχεσαι, είναι στην πραγματικότητα το μυστικό για να ζεις μια ευτυχισμένη ζωή.
Η αντίληψη ότι η δυσκολία μπορεί να μας ωφελήσει, είναι ενσωματωμένη και στη φιλοσοφία του αρχαίου κινεζικού πολιτισμού. Πίστευαν ότι οι δυσκολίες μας προέρχονται από τον παράδεισο και ότι οι δυσκολίες είναι το μόνο με το οποίο μπορούμε πραγματικά να κατανοήσουμε και να βελτιώσουμε τον εαυτό μας κι έτσι να καταφέρουμε να αποκτήσουμε αρετή και ευλογίες. Το να είμαστε ανοιχτοί σε αυτήν την ιδέα είναι ζωτικής σημασίας εάν θέλουμε να επιτύχουμε προσωπική ανάπτυξη. «Το κινέζικο ρητό “Τσι Κου Σι Φου” (το να γευτείς την πίκρα είναι καλή τύχη) υπογραμμίζει την ιδέα ότι μέσα από τα βάσανα εξελισσόμαστε και διευρύνεται η σοφία μας», έγραψε.
Η Σεπάλα συνεχίζει λέγοντας: «Μπορούμε να επιλέξουμε είτε να αφήσουμε τις αρνητικές εμπειρίες που συναντάμε να μας πάρουν από κάτω είτε να τις αγκαλιάσουμε και να τις ξεπεράσουμε». Αυτό που έχει σημασία είναι η αποδοχή της ζωής και το πώς αντιλαμβανόμαστε και αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες.
Αυτό που απαιτείται από εμάς είναι να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες με καλοσύνη και συμπόνια καθώς και με αυτοέλεγχο, σε κάθε περίσταση.
«Όταν κατανοήσουμε σε βάθος και αποδεχθούμε το γεγονός ότι η ζωή μας είναι γεμάτη από αντιφάσεις, μπορούμε να αρχίσουμε να βιώνουμε την ευγνωμοσύνη και να φτάσουμε σε μεγαλύτερα επίπεδα ευημερίας, αντιληπτικής ικανότητας και σοφίας», δήλωσε η Σεπάλα.
Εξετάζοντας τις δυσκολίες με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνουμε μια ηρεμία και μια αίσθηση γαλήνης. Αυτό είναι ένα από τα σπουδαία μαθήματα που έχουν διδαχθεί οι άνθρωποι εδώ και χιλιετίες, από γενιά σε γενιά.
Δείτε το σαν Στωικός
Οι αρχαίοι Κινέζοι δεν είναι ο μόνος πολιτισμός που έβλεπε τις δυσκολίες με αυτόν τον τρόπο. Οι Στωικοί στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη είχαν παρόμοιες αντιλήψεις.
Ο Ισαάκ Γουιτσούλι (Isaac Wechuli) της ιστοσελίδας Unbounded Wisdom, ανακάλυψε τη σημασία του να αγκαλιάζει κανείς τις δυσκολίες προκειμένου να αποκτήσει εσωτερική ειρήνη η οποία, ίσως, είναι συνώνυμο της ευτυχίας.
Μέσα από προσωπικά βιώματα μπόρεσε να εκτιμήσει τη σοφία του Στωικισμού, ανακαλύπτοντας ότι κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από τα δεινά της ζωής και τις δυσκολίες, ανεξάρτητα από το πόσο σκληρά και αν προσπαθήσει.
«Οι δυσκολίες είναι επομένως μέρος της ροής της ζωής», είπε. «Η αποδοχή τους οδηγεί σε εσωτερική ειρήνη επειδή θα σταματήσουμε να ανησυχούμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με δυσκολίες και με αυτόν τον τρόπο θα αποφύγουμε τη θλίψη και το άγχος».
Αν εξετάσουμε τη ζωή των Στωικών, θα ανακαλύψουμε ιστορίες ανθρώπων που επιδείκνυαν εξαιρετικό ψυχικό σθένος εν μέσω τεραστίων δοκιμασιών. Αλλά κατάλαβαν ότι η προσπάθεια αποφυγής των δυσκολιών της ζωής είναι μάταιη. Αντ’ αυτού, έψαξαν βαθιά μέσα τους για να βρουν τη δύναμη να ανταπεξέλθουν στις φουρτούνες.
Οι Στωικοί επικεντρώθηκαν στην ενάρετη ζωή και ακολουθούσαν τη φυσική ροή των πραγμάτων. Ισχυρίστηκαν ότι η αρετή στον χαρακτήρα είναι ανεκτίμητης αξίας, είναι κάτι που το φέρουμε πάντα μαζί μας και κανείς δεν μπορεί να μας το πάρει, ενώ πράγματα όπως χρήματα και φήμη -πράγματα φευγαλέα και εκτός του ελέγχου μας- πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε με αδιαφορία.
Ο ψυχοθεραπευτής Ντόναλντ Ρόμπερτσον (Donald Robertson) πιστεύει ότι ο Στωικισμός είχε τόσο σημαντικό αντίκτυπο στον τομέα του που αποφάσισε να τον αναδείξει στο βιβλίο του με τίτλο «Πώς να Σκέφτεστε σαν Ρωμαίος Αυτοκράτορας». Μέσω του βιβλίου αυτού επιδιώκει να εφαρμόσει τη σοφία του Στωικού φιλόσοφου και Ρωμαίου αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου στα σύγχρονα προβλήματα της ζωής.
Μαθαίνουμε επίσης από τους Στωικούς ότι ο μεγαλύτερος και πιο καθοριστικός παράγοντας στη διάρκεια της ζωής μας δεν είναι η αυτή καθ’ εαυτή η κατάσταση, αλλά η αντίδρασή μας σε αυτήν. Για έναν Στωικό, τίποτα δεν έχει αξία εκτός της -βάσει λογικής- επιλογής μας για το τι σημαίνει για εμάς προσωπικά. Αυτή η προσέγγιση κλέβει από τα εξωτερικά γεγονότα την εξουσία που έχουν πάνω μας και την δίνει στα δικά μας χέρια ή, ακόμα καλύτερα, στον δικό μας νου.
Ένας συμπαντικός δεσμός
Μπορεί να νιώσουμε κάπως καλύτερα αν κατανοήσουμε ότι οι δυσκολίες μάς επηρεάζουν όλους. Αλλά φαίνεται ότι αυτές οι δυσκολίες είναι ο μεγάλος ισοσταθμιστής στη ζωή όλων, μηδενός εξαιρουμένου.
Εκείνοι που έχουν γνωρίσει μεγάλη επιτυχία έχουν περάσει μέσα από κακουχίες και αποτυχίες, καθώς κανένα μεγάλο επίτευγμα δεν κατακτιέται εύκολα.
Για παράδειγμα, ο Τόμας Έντισον υπέμεινε πάνω από 10.000 αποτυχημένες προσπάθειες πριν φτάσει στην επιτυχία. Όταν ρωτήθηκε από έναν δημοσιογράφο για τις αποτυχίες του, ο Έντισον απάντησε: «Δεν έχω αποτύχει 10.000 φορές. Δεν έχω αποτύχει μία φορά. Κατάφερα να αποδείξω ότι αυτοί οι 10.000 τρόποι δεν θα λειτουργήσουν. Όταν έχω αποκλείσει τους τρόπους που δεν θα λειτουργήσουν, θα βρω τον τρόπο που θα λειτουργήσει».
Πολλοί θα είχαν εγκαταλείψει πολύ πριν από τις 10.000 προσπάθειες, αλλά επειδή ο Έντισον θεωρούσε τις αποτυχίες του πολύτιμα μαθήματα, παρά αποτυχίες, συνέχισε να προσπαθεί.
Ο Γουίνστον Τσόρτσιλ είχε επίσης περάσει μέσα από δυσκολίες. Έχασε πέντε εκλογές κατά τη διάρκεια της πολιτικής του καριέρας, πολεμούσε την κατάθλιψη κα ψεύδιζε, κάτι που τον δυσκόλευε στο να μιλάει και να δίνει ομιλίες. Ωστόσο, ο Τσόρτσιλ έγινε ένας από τους πιο επιτυχημένους πολιτικούς και ρήτορες που έχει γνωρίσει ποτέ η ανθρωπότητα.
Οι δυσκολίες και οι κακουχίες έρχονται σε κάθε μορφή και μέγεθος και καθεμία από αυτές είναι για εμάς μια δοκιμασία και πάντα μπορούν να μας διδάξουν κάτι.
Σήμερα έχουμε να κάνουμε με την ασθένεια COVID-19. Και ενώ αυτή η κρίση ήταν καταστροφική από πολλές απόψεις, υπάρχουν και διδάγματα που πρέπει να αντληθούν μέσα από αυτήν.
Η Ανδριάνα Μπάνκστον (Adriana Bankston), βασική νομοθετική αναλύτρια στο Γραφείο Ομοσπονδιακών Κυβερνητικών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, έγραψε πρόσφατα σε μια δημοσίευση στο Inside Higher Ed.: «Ο αισιόδοξος συνειδητοποιεί ότι κάθε δυσκολία είναι μια ευκαιρία για προσωπική ανάπτυξη και μπορεί να επικεντρωθεί περισσότερο στην ενθάρρυνση των άλλων. Ο αισιόδοξος έχει επίσης τη δυνατότητα να κοιτάξει το μέλλον και να συνειδητοποιήσει τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των επιλογών του».
Ανακαλύπτοντας την κρυμμένη μας δύναμη
Οι δοκιμασίες μπορούν να μας αποκαλύψουν μέρη του εαυτού μας, τόσο καλά όσο και άσχημα, τα οποία μας ήταν άγνωστα. Ενεργώντας ως καταλύτης στο να αποκαλύψουμε αυτά τα πράγματα, η δυσκολία μπορεί να μας βοηθήσει να διορθώσουμε και να βελτιώσουμε αυτά που δεν είναι σύμφωνα με τις αξίες μας, ενισχύοντας παράλληλα αυτό που θέλουμε να αναπτύξουμε.
Ο Γουιτσούλι (Wechuli) αναφέρει: «Ο Επίκτητος, ένας από τους πιο διάσημους Στωικούς, έγραψε: «Τι θα ήταν ο Ηρακλής εάν δεν υπήρχαν το λιοντάρι (ο Λέων της Νεμέας), η Λερναία Ύδρα, το ελάφι (η Κερινίτις έλαφος) ή το αγριογούρουνο (Ερυμάνθιος κάπρος) καθώς και οι κακοποιοί, για να απαλλάξει τον κόσμο από αυτούς; Τι θα έκανε αν δεν υπήρχαν προκλήσεις; Ποια θα ήταν η χρήση εκείνων των όπλων, εκείνης της σωματικής διάπλασης και της ευγενικής ψυχής, χωρίς τις συνθήκες τις κατάλληλες για να τον ωθήσουν σε δράση;»
Πράγματι, όταν βιώνουμε δυσκολίες είναι μια ευκαιρία να σκάψουμε βαθιά μέσα μας, να βρούμε δύναμη και να αναπτύξουμε τη σοφία μας. Ίσως πολλά από τα ευγενή χαρακτηριστικά μας να ήταν αδρανή ή να μην έφταναν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους εάν δεν υπήρχε κάποιο κίνητρο για να τα χρησιμοποιήσουμε.
Σε περιόδους δυσκολίας έχουμε την ευκαιρία να βελτιωθούμε. Είμαστε φτιαγμένοι για να αντιμετωπίζουμε τους φόβους μας και έχουμε την ευκαιρία να πράξουμε το σωστό.
Η γενιά που βίωσε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ο Σάμιουελ Μπάξτερ (Samuel Baxter) έγραψε στο «”Days of Adversity”: Μαθήματα από τη Μεγάλη Ύφεση» ότι «όσοι ξεπέρασαν τη Μεγάλη Πίεση/Συντριβή φημίζονται για την ηθική, την επιμονή, την επινοητικότητα και τον χαρακτήρα τους. Τι είναι αυτό που τη δεκαετία του 1930 έκανε αυτή την ομάδα ανθρώπων να χαρακτηριστεί αργότερα ως “Η Σπουδαιότερη Γενιά”;»
Η δημοσιογράφος Άλισον Ένσαϊν (Alison Ensign) ανέφερε ότι ίσως εξαιτίας των δυσκολιών που βίωσε αυτή η γενιά να έχει περισσότερη δύναμη και ανθεκτικότητα σε σχέση με άλλες γενιές. Επισημαίνει ότι η γενιά αυτή παρουσιάζει πολλά αξιοθαύμαστα χαρακτηριστικά, όπως αίσθηση προσωπικής ευθύνης, ταπεινότητα, φειδώ, ισχυρή εργασιακή ηθική, δέσμευση, ακεραιότητα και αυτοθυσία – όλα τα χαρακτηριστικά ενός ισχυρού ηθικού χαρακτήρα.
Ίσως το να υπομένουμε δυσκολίες είναι καλό για εμάς. Αντιμετωπίζοντας τον φόβο και τον πόνο μας και όχι αναζητώντας μια ζωή άνεσης και ευκολίας, μαθαίνουμε και εξελισσόμαστε. Στην πραγματικότητα όλα αυτά που συναντάμε στον δρόμο μας είναι μέρος του μονοπατιού μας – ένα μονοπάτι για να μάθουμε να αφήνουμε ώστε να αποκτήσουμε σοφία. Όταν μπορούμε να το κάνουμε αυτό, είμαστε ελεύθεροι – γιατί τίποτα έξω από εμάς δεν μπορεί να μας ελέγξει.
Αγκαλιάζοντας τις αντιξοότητες
Όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, πρέπει να επιδιώκουμε να είμαστε σαν τη φύση. Ακόμα και σε περιόδους καταστροφών, όταν όλα φαίνονται να χάθηκαν και η καταστροφή φαίνεται ολοσχερής, βλαστάρια ξαφνικά αναδύονται μέσα από τα καμένα δάση. Η ζωή συνεχίζεται. Η φύση δε σταματά να προχωρά μπροστά ακόμα και μετά την καταστροφή, έτσι ούτε και εμείς πρέπει να το κάνουμε. Η φύση μάς διδάσκει αντοχή και ανθεκτικότητα, ακόμα και όταν η ελπίδα φαίνεται να έχει χαθεί.
Όταν ακολουθούμε τη φυσική ροή των πραγμάτων, αντί να προσπαθούμε να αντισταθούμε, μπορούμε να πάρουμε τα πολύτιμα μαθήματα που εμπεριέχονται σε αυτήν. Οι δυσκολίες δεν έρχονται χωρίς λόγο. Μας δίνεται ένα δώρο, μια ευκαιρία να βελτιωθούμε.
Έχω διαπιστώσει πως όταν συμφιλιώνομαι με αυτό που έρχεται, τα πράγματα λειτουργούν καλύτερα. Παρά την επιθυμία μου να αποφύγω μερικές φορές τη δυσκολία ή να κάνω τα πράγματα με έναν ορισμένο τρόπο, όταν μπορώ να το αφήσω στην άκρη και να πάω σύμφωνα με την πορεία της ζωής, βελτιώνομαι.
Όπως λέει ο Τζορτζ Μπέιλι στην ταινία «Μια Υπέροχη Ζωή (It’s a Wonderful Life)», μπορεί να πιστεύουμε ότι οι δυσκολίες μας είναι πολύ μεγάλες για να τις αντέξουμε και να αισθανόμαστε απελπισμένοι κατά καιρούς. Αλλά αν κάνουμε ένα βήμα πίσω, θα διαπιστώσουμε ότι τα προβλήματά μας είναι πραγματικά πολύ μικρότερα από ό, τι πιστεύαμε αρχικά.
Ο Ρωμαίος Στωικός φιλόσοφος Σενέκας κατάλαβε ότι «το πετράδι δεν μπορεί να λάμψει χωρίς τρίψιμο, ούτε ο άνθρωπος μπορεί να τελειοποιηθεί χωρίς δοκιμασίες».
Όσο άσχημα μπορεί κι αν φαίνονται τα πράγματα τώρα, δεν θα είναι έτσι για πάντα και όταν κοιτάξουμε πίσω οι δυσκολίες που έχουμε περάσει δεν θα φαντάζουν πλέον τόσο μεγάλες. Να το λάβετε αυτό σοβαρά υπόψιν, γιατί το μυαλό μας μπορεί να κάνει τα πράγματα πολύ χειρότερα από ό,τι στην πραγματικότητα είναι. Όλοι μας έχουμε περάσει δύσκολες στιγμές στο παρελθόν και θα ξαναπεράσουμε.
Ο Επίκτητος είπε: «Όσο μεγαλύτερη είναι η δυσκολία, τόσο μεγαλύτερη η δόξα όταν την ξεπεράσουμε. Οι επιδέξιοι κυβερνήτες κερδίζουν τη φήμη τους από τις καταιγίδες και τις φουρτούνες.
Όπως το βλέπω, όλοι μπορούμε να κάνουμε μια επιλογή. Μπορούμε να επιλέξουμε να δούμε τις δυσκολίες ως αποτυχίες και ατυχίες, να δούμε τη ζωή ως άδικη και να κατηγορούμε τους άλλους για τις δυστυχίες μας ή μπορούμε να επιλέξουμε να δούμε τις δυσκολίες ως ευκαιρίες: ευκαιρίες για ενίσχυση της ανθεκτικότητάς μας, της αντοχής, της ενσυναίσθησης, του θάρρους, της ανοχής, της υπομονής, της συγχώρεσης και της ικανότητάς μας να θυσιάζουμε. Οι δυσκολίες μάς δίνουν την καλύτερη ευκαιρία να βελτιώσουμε τον χαρακτήρα μας. Υπάρχουν τόσα πολλά καλά πράγματα που πρέπει να αποκτηθούν και τόσα πολλά κακά πράγματα που πρέπει να απορριφθούν.
Το ποιο μονοπάτι επιλέγουμε εξαρτάται τελικά από εμάς.
Η Tatiana Denning, D.O., είναι ιατρός οικογενειακής ιατρικής που επικεντρώνεται στην ευεξία και την πρόληψη. Πιστεύει στην ενδυνάμωση των ασθενών της μέσα από τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για τη διατήρηση και τη βελτίωση της υγείας τους.
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
Διαβάστε επίσης:
Κλασική μουσική – Θεραπεία όχι μόνο για την ψυχή
Πώς να βρείτε περισσότερη χαρά στη ζωή σας
