Όταν είμαστε νέοι κι έχουμε όλη τη ζωή μπροστά μας, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι κάποια στιγμή αυτή θα τελειώσει. Όταν ξεχειλίζουμε από ορμή και ζωτικότητα, αδυνατούμε να φανταστούμε ότι αργότερα θα είμαστε αδύναμοι και ευάλωτοι. Έτσι, επιδιδόμαστε σε πράξεις και συμπεριφορές που όχι μόνο δεν τιμούν τη ζωή και την προσωπικότητά μας, αλλά τη βλάπτουν με τρόπους που συνήθως γίνονται φανεροί όταν είναι επίπονο πια να κάνουμε τις αναγκαίες αλλαγές. Αυτό ισχύει τόσο για το σώμα μας όσο και για το πνεύμα μας και την ψυχή μας.
Έχοντας την πεποίθηση ότι ελευθερία είναι η απαλλαγή από όρια και δεσμεύσεις, πολλοί τείνουμε να συμπεριφερόμαστε άφρονα στη νιότη μας. Εστιάζοντας στην ικανοποίηση διαφόρων επιθυμιών και επίπλαστων αναγκών, υποκύπτοντας σε πρότυπα και μοντέλα που προωθούνται από την κοινωνία, διαφορετικά κατά περίπτωση, παραμελούμε την αληθινή γνωριμία με τον βαθύτερο εαυτό μας και κατ’ επέκταση τα ουσιαστικά ζητήματα που θα έπρεπε να μας απασχολούν κατά τη διάρκεια της σύντομης ζωής μας. Όταν φθάνουμε στην ηλικία που μπορούμε να δούμε πιο καθαρά τι αξίζει και τι όχι – αν το δούμε ποτέ – ερχόμαστε και αντιμέτωποι με την ανάγκη να επιφέρουμε διαρθρωτικές τροποποιήσεις – ίσως ακόμη και στροφή 180 μοιρών στο modus vivendi μας, ώστε όταν κοιτάξουμε αργότερα πίσω στη ζωή μας να έχουμε την αίσθηση της πληρότητας, της τελείωσης. Ή έστω να ξέρουμε ότι προσπαθήσαμε και ότι είμασταν στον σωστό δρόμο.
Η αλλαγή δεν είναι εύκολη, ειδικά όταν γίνεται σε προχωρημένη ηλικία, σε παγιωμένες συνήθειες που έχουν γίνει μέρος του εαυτού μας. Απαιτεί συγκέντρωση και στοχευμένη προσπάθεια. Αν την επιδιώξουμε με μικρά βήματα και σταδιακά, είναι πιο πιθανό και να επιτύχουμε. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να ξεκινάμε την προσπάθεια όσο πιο νωρίς μπορούμε…
Ο χρόνος είναι ο πιο πολύτιμος πόρος
Είτε υπάρχει είτε όχι μετά θάνατον ζωή, ο χρόνος μας στην παρούσα είναι πολύτιμος και δεν πρέπει να τον σπαταλάμε ακολουθώντας λανθασμένα μονοπάτια και υιοθετώντας στρεβλές πρακτικές. Η αναβλητικότητα είναι μεν μία πάθηση που πλήττει πολλούς αλλά δεν είναι ανίατη. Η νωθρότητα το ίδιο. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πότε προβλέπεται να εγκαταλείψουμε τον μάταιο ετούτο κόσμο· κανείς δεν μας εγγυάται ότι θα φτάσουμε μέχρι τα βαθιά γεράματα. Δεν είναι ούτε δικαίωμά μας ούτε ‘φυσικό’. Καλώς ή κακώς, το ‘φυτιλάκι’ μας μπορεί να σβήσει ανά πάσα στιγμή· αυτός είναι ο νόμος αυτού του κόσμου. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν να ζούμε κάθε μέρα σαν να είναι η τελευταία μας και το καλό που θα θέλαμε να κάνουμε, ας το πράξουμε τώρα.
Η υγεία είναι θησαυρός και το σώμα μας ένας ναός
Όταν είμαστε νέοι, θεωρούμε την υγεία δεδομένη, κάτι που θα μας συνοδεύει για πάντα· τίποτα δεν μοιάζει ικανό να μας καταβάλει. Ωστόσο, όσο μεγαλώνουμε παρατηρούμε ότι η νεανική, αβίαστη και πληθωρική ενέργεια τείνει να μειώνεται αντιστρόφως ανάλογα. Υιοθετώντας υγιεινές συνήθειες από νωρίς, μπορούμε να παρατείνουμε την περίοδο ευεξίας και ζωντάνιας, αποφεύγοντας να κακοποιούμε τον οργανισμό μας με τρόπους που μπορεί να μην νιώθουμε πόσο επιβλαβείς είναι στα 20 μας, αλλά στα 40 οι συνέπειες θα αρχίσουν να γίνονται αισθητές.
Να σημειώσουμε ότι οι επιβλαβείς συνήθειες δεν καταβάλλουν μόνο το σώμα μας αλλά και το πνεύμα μας. Ως ψυχοσωματική ολότητα, ο άνθρωπος βιώνει κάθε κατάσταση σε πολλαπλά επίπεδα. Αλκοόλ, ζάχαρη, κάπνισμα μεταξύ άλλων επιδρούν στο σύνολο του οργανισμού μας, επιφέροντας φθορά στη σκέψη μας, αλλοιώνοντας τα συναισθήματά μας.
Το νόημα της ζωής δεν αγοράζεται
Εστιάζοντας σε υλικά αγαθά και ανέσεις, χάνουμε το ουσιαστικό νόημα της ζωής, όπως το συνειδητοποιούμε σε πιο προχωρημένη ηλικία. Το κυνήγι του πλουτισμού δεν μπορεί να μας προσφέρει ολοκλήρωση και πραγματική ευτυχία, παρά μόνο την πρόσκαιρη ικανοποίηση και ίσως ένα αίσθημα επίτευξης. Αυτό που βελτιώνει τη ζωή μας σε ένα επίπεδο, ίσως την υποβαθμίζει σε ένα άλλο, και πολλές φορές η κοσμική επιτυχία έρχεται εις βάρος των σχέσεών μας ή ακόμα χειρότερα των αξιών μας.
Καλλιεργώντας τον εαυτό μας
Το να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους, το να ανησυχούμε για το πώς φαινόμαστε και τι σκέφτονται για εμάς, σημαίνει ότι είμαστε στραμμένοι εξωτερικά και ότι έχουμε παραμελήσει τον εσωτερικό μας κόσμο. Όταν οικοδομούμε τον εαυτό μας πάνω σε ισχυρές αξίες, όταν φροντίζουμε για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας σύμφωνα με υψηλά ηθικά πρότυπα, όταν καλλιεργούμε την ευαισθησία μας απέναντι στους άλλους και εδραιώνουμε τη θέση μας στον κόσμο προσφέροντας με γενναιοδωρία και δεχόμενοι με ευγνωμοσύνη και ταπεινότητα, τότε μπορούμε να ζούμε με γαλήνη ακλόνητη από τις εξωτερικές περιστάσεις.
Το κίνητρο πηγάζει από την ίδια τη δράση
Πολλές φορές αποφεύγουμε να κάνουμε κάτι γιατί δεν έχουμε ισχυρό κίνητρο – ή γιατί έχουμε κάποιον ενδόμυχο φόβο. Είτε έτσι είτε αλλιώς, το μόνο αντίδοτο είναι η ίδια η δράση. Αν αποφύγουμε να δώσουμε υπερβολική σημασία στο πώς νιώθουμε (απογοητευμένοι, μπερδεμένοι, φοβισμένοι, αγχωμένοι κλπ, κλπ), εστιάσουμε στην αναγκαιότητα και αρχίσουμε να πράττουμε, θα διαπιστώσουμε στην πορεία και ότι οι φόβοι μας ήταν αβάσιμοι και ότι αρχίζουμε να έχουμε σταδιακά το ενδιαφέρον, τη διάθεση, ακόμη και τον ενθουσιασμό που μας έλειπαν πριν ξεκινήσουμε. Τρώγοντας έρχεται η όρεξη, δηλαδή…
Ποτέ δεν είναι αργά
Όταν ήμουν 30, πίστευα ανοήτως ότι ήταν πολύ αργά να πετύχω ορισμένα πράγματα στην καριέρα μου. Τώρα καταλαβαίνω ότι είχα άφθονο χρόνο, και είμαι σίγουρος ότι θα νιώθω το ίδιο και δέκα χρόνια αργότερα. Ποιος λέει ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ή να πετύχουμε πράγματα στα 60, 70 ή και 80 μας; Κανείς δεν μας εμποδίζει. Η πεποίθηση ότι «είναι πολύ αργά για να αλλάξει κάτι» δεν είναι παρά μία πρόφαση πεσιμιστικού χαρακτήρα.
Το να αγαπάς και να αγαπιέσαι είναι τα μεγαλύτερα δώρα της ζωής
Κάθε δεκαετία της ζωής έχει τις απαιτήσεις και τις προκλήσεις της. Μερικές φορές δυσκολευόμαστε να ανταποκριθούμε στις πολλαπλές υποχρεώσεις και να τις αξιολογήσουμε σωστά. Ωστόσο, δεν θα ξεστρατίσουμε ποτέ πολύ αν θυμόμαστε ότι αυτό που πραγματικά μετράει είναι οι σχέσεις μας με τους ανθρώπους που αγαπάμε περισσότερο.
Το τέλος της διαδρομής
Όλοι γνωρίζουμε ότι κάποια μέρα θα πεθάνουμε, αλλά δεν το συνειδητοποιούμε πραγματικά μέχρι τη στιγμή που νιώθουμε το τέλος να πλησιάζει ή μέχρι να χάσουμε κάποιον αγαπημένο. Η επίγνωση του επικείμενου θανάτου μπορεί να αλλάξει τη ζωή μας, καθώς μας παροτρύνει να αναθεωρήσουμε τις προτεραιότητές μας και να επαναξιολογήσουμε τη ζωή. Είναι ένα μάθημα που, αν το κατανοήσουμε νωρίς, θα μπορούμε όταν κοιτάζουμε πίσω να λέμε ότι ζήσαμε μια ζωή που άξιζε.
