Ο πρώτος Έλληνας νεκρός του Ελληνοϊταλικού πολέμου, ο οποίος καταγόταν από τη Δημοτική Ενότητα Πιαλείας του Δήμου Πύλης, στην Περιφερειακή Ενότητα Τρικάλων, ήταν σύμφωνα με μαρτυρίες συγχωριανών του, αλλά και έκδοση της Ιστορίας Στρατού, ο Βασίλειος Τσιαβαλιάρης, γεννημένος το 1912. Προς τιμήν του, το Πανεπιστήμιο Αθηνών ανήγειρε αδριάντα, ενώ τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται εορταστικές εκδηλώσεις στο χωριό του.
Ο έφεδρος υπολοχαγός Ελευθέριος Ντάσκας, από τον Πλάτανο του Νομού Τρικάλων, επίσης γεννημένος το 1912 και υπηρετώντας στο 4ο Σύνταγμα Πεζικού, έπεσε ηρωικά μαχόμενος για την ανακατάληψη του υψώματος Τσούκα Σαμαρίνας την 1η Νοεμβρίου 1940. Θεωρείται ο πρώτος Έλληνας έφεδρος αξιωματικός που σκοτώθηκε στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο.
Σύμφωνα με τον συνταξιούχο εκπαιδευτικό και μελετητή της τοπικής ιστορίας Γιώργο Παπαβασιλείου, οι στρατευμένοι του Νομού Τρικάλων βρέθηκαν από την πρώτη στιγμή στο μέτωπο των επιχειρήσεων και πολέμησαν με απαράμιλλο ηρωισμό, όπως όλοι οι Έλληνες, προσφέροντας πολλοί από αυτούς τη ζωή τους για την υπεράσπιση της πατρίδας.
Οι περισσότεροι Τρικαλινοί υπηρέτησαν στο 5ο Σύνταγμα Πεζικού, με διοικητή τον συνταγματάρχη Νικόλαο Γεωργούλα από τον Βόλο. Διοικητής του Ι Τάγματος ήταν ο ταγματάρχης Αντώνιος Γούλας από την Καλαμπάκα, ενώ του ΙΙ Τάγματος ο ταγματάρχης Δημήτρης Κασλάς, επίσης από τον Βόλο.
Σημαντικός αριθμός ανδρών υπηρέτησε και στο 51ο Σύνταγμα Πεζικού. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, δύο τάγματά του είχαν εγκατασταθεί στην προωθημένη αμυντική τοποθεσία της ευρύτερης περιοχής της Κόνιτσας, με περιορισμένο πυροβολικό και με διοικητή τον αντισυνταγματάρχη Κωνσταντίνο Δαβάκη, λίγο πριν από την έναρξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων (28 Οκτωβρίου 1940) στο Ελληνοαλβανικό Μέτωπο. Στις 2 Νοεμβρίου 1940, στο Επταχώρι, τη διοίκηση του 51ου Συντάγματος ανέλαβε ο αντισυνταγματάρχης Θεμιστοκλής Κετσέας.
Συνολικά έχουν καταγραφεί 74 στρατιωτικές μονάδες στις οποίες υπηρέτησαν άνδρες του Νομού Τρικάλων μέχρι τη στιγμή που έπεσαν για την πατρίδα. Όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, ο νομός κατέχει δύο σημαντικές, αν και θλιβερές, ιστορικές πρωτιές.
Σύμφωνα με την Ιστορία Στρατού, την πρώτη ημέρα του πολέμου (28 Οκτωβρίου 1940), ο στρατιώτης του 51ου Συντάγματος Πεζικού Βασίλειος Τσιαβαλιάρης του Ιωάννη, από την Πιαλεία, γεννημένος το 1912, έπεσε στο 21ο φυλάκιο των ελληνοαλβανικών συνόρων. Θεωρείται ο πρώτος νεκρός του νομού και, βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, ο πρώτος Έλληνας που σκοτώθηκε στον πόλεμο. Την ίδια ημέρα, αναφέρονται ακόμη έξι νεκροί. Η μελέτη όλων των δεδομένων, και ιδίως του σχεδιαγράμματος 3 της έκδοσης, δείχνει ότι το 21ο φυλάκιο του 51ου Συντάγματος βρισκόταν επάνω στη γραμμή των ελληνοαλβανικών συνόρων και δέχθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες την επίθεση της κύριας δύναμης των Ιταλών.
Προφορικές μαρτυρίες συμπολεμιστών του, που σήμερα δεν βρίσκονται εν ζωή, από το Φανάρι Καρδίτσας και το Γοργογύρι Τρικάλων, αναφέρουν ότι ο στρατιώτης Βασίλειος Τσιαβαλιάρης έπεσε στις 5 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου, μόλις είχε εξέλθει του φυλακίου. Κάτοικοι της Πιαλείας επιβεβαιώνουν ότι ο Τσιαβαλιάρης σκοτώθηκε «νυχτούλα, χαραή, μόλις πήγαινε να φέξει», ενώ πολλοί πολεμιστές της περιόδου 1940–1944 έχουν βεβαιώσει το ίδιο γεγονός.
Ο Γιώργος Παπαβασιλείου τόνισε στο Αθηναϊκό–Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ότι, σύμφωνα με τις μαρτυρίες του συγχωριανού του, τότε λοχία Χρήστου Γιαννιού του Αποστόλου, γεννημένου το 1910 και υπηρετούντος στην ίδια μονάδα (51ο Σύνταγμα Πεζικού), ο Τσιαβαλιάρης χτυπήθηκε στις πέντε το πρωί στο 21ο φυλάκιο από έκρηξη βλήματος – πιθανότατα όλμου – πάνω από το μάτι. Όπως ανέφερε ο Γιαννιός, οι στρατιώτες του φυλακίου προσπάθησαν να τον μεταφέρουν πιο πίσω, αλλά λίγο αργότερα πληροφορήθηκε πως ο χωριανός του είχε πεθάνει. Είπε ακόμη ότι τον έκλαψε πρώτος και πως ο ιερέας έσπευσε να τον διαβάσει.
Ο έφεδρος υπολοχαγός Ελευθέριος Ντάσκας, του 4ου Συντάγματος Πεζικού, έπεσε ηρωικά μαχόμενος για την ανακατάληψη του υψώματος Τσούκα Σαμαρίνας την 1η Νοεμβρίου 1940, αποτελώντας τον πρώτο Έλληνα έφεδρο αξιωματικό που σκοτώθηκε στον πόλεμο. Κάθε χρόνο στην ιδιαίτερη πατρίδα του πραγματοποιούνται εκδηλώσεις μνήμης προς τιμήν του, γνωστές ως «Ντάσκεια».
Του Αποστόλη Ζώη
