Εφετείο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη επικύρωσε την Παρασκευή την απόφαση πρωτοβάθμιου δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία ο πρόεδρος των Σερβοβόσνιων, Μίλοραντ Ντόντικ, καταδικάζεται σε φυλάκιση ενός έτους και αποκλείεται από την πολιτική για έξι χρόνια.
Ο Ντόντικ, γνωστός για την επίμονη ρητορική υπέρ της απόσχισης της Σερβοκρατούμενης περιοχής της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, της λεγόμενης Σερβικής Δημοκρατίας, και της ένωσής της με τη γειτονική Σερβία, είχε καταδικαστεί τον Φεβρουάριο για περιφρόνηση προς το συνταγματικό δικαστήριο και τον ύπατο εκπρόσωπο της χώρας, Κρίστιαν Σμιτ.
Η Συμφωνία του Ντέιτον, που υπεγράφη τον Νοέμβριο του 1995 στο Οχάιο, τερμάτισε τρεισήμισι και πλέον χρόνια εμφυλίου στη Βοσνία, με απολογισμό περίπου 100.000 νεκρούς. Η συμφωνία αυτή θεσμοθέτησε ομοσπονδιακό κράτος, αποτελούμενο από τη μουσουλμανικο-κροατική ομοσπονδία και μία εθνοτική σερβική δημοκρατία.
Μετά την ανακοίνωση της απόφασης, ο Ντόντικ έκανε λόγο για πολιτική δίωξη, τονίζοντας σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα X: «Ο εισαγγελέας είναι μουσουλμάνος, ο πρώτος δικαστής είναι μουσουλμάνος, ο δεύτερος που αποφάσισε είναι μουσουλμάνος, στο εφετείο δύο μουσουλμάνοι, θα περιμένατε κάτι άλλο;»
«Αναμένω πλήρη στήριξη από τη Σερβία. Θα στραφούμε προς τη Ρωσία για υποστήριξη. Θα απευθυνθούμε γραπτώς στη νέα αμερικανική διοίκηση», συμπλήρωσε ο Ντόντικ, ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση, απαντώντας στη δικαστική ετυμηγορία, υπογράμμισε πως η απόφαση πρέπει να γίνει σεβαστή.
Ο Ντόντικ, επικεφαλής του εθνικιστικού SNSD και πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας από το 2022, έχει επανειλημμένα εκφράσει την πρόθεση να ενωθεί η περιοχή με τη Σερβία. Ο συνήγορός του, Γκόραν Μπούμπικ, δήλωσε ότι θα προσβάλει την απόφαση στο Συνταγματικό Δικαστήριο της Βοσνίας, διεκδικώντας ταυτόχρονα προσωρινή αναστολή εκτέλεσης της ποινής.
Με βάση τη Συμφωνία του Ντέιτον, η Σερβική Δημοκρατία και η Μουσουλμανο-Κροατική Ομοσπονδία απολαμβάνουν ευρεία αυτονομία, ωστόσο η χώρα διατηρεί ενιαίο στρατό, δικαστικό σώμα και φορολογική διοίκηση. Επίσης, το προεδρικό αξίωμα εναλλάσσεται κάθε ορισμένο διάστημα ανάμεσα σε έναν Βόσνιο μουσουλμάνο, έναν Βόσνιο κροάτη και έναν Σερβοβόσνιο.
Οι συνθήκες του Ντέιτον δημιούργησαν επίσης το Γραφείο του Ύπατου Εκπροσώπου, εξοπλίζοντάς το με εκτεταμένες εποπτικές εξουσίες, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος επιβολής νομοθεσίας και αποπομπής αξιωματούχων. Ο νυν ύπατος εκπρόσωπος, Κρίστιαν Σμιτ, πρώην υπουργός της γερμανικής κυβέρνησης, έχει συγκρουστεί συχνά με τον Ντόντικ, χαρακτηρίζοντας ορισμένες ενέργειές του στη Σερβική Δημοκρατία παράνομες.
Ο Ντόντικ διέταξε το κοινοβούλιο των Σερβοβόσνιων να απαγορεύσει τη δράση της ομοσπονδιακής εισαγγελίας, του δικαστηρίου και της υπηρεσίας πληροφοριών της Βοσνίας, με αποτέλεσμα το συνταγματικό δικαστήριο να διατάξει προσωρινή αναστολή των ενεργειών αυτών, κρίνοντάς τες απειλή για τη συνταγματική και νομική τάξη, καθώς και για την κυριαρχία της χώρας.
Σε εκτενή του ανάρτηση στην πλατφόρμα X, ο Ντόντικ έγραψε: «Δεν αναγνωρίζω το ποινικό αδίκημα που επέβαλε ο Κρίστιαν Σμιτ ότι όποιος δεν τον σέβεται θα φυλακίζεται. Αυτή είναι η ουσία: αν δεχτούμε ότι κάποιος χωρίς καμία νομιμοποίηση μπορεί να το κάνει αυτό, τότε έχουμε πρόβλημα».
Τη στήριξή του στον Ντόντικ εξέφρασε και ο υπουργός Εξωτερικών της Ουγγαρίας, Πέτερ Σιγιάρτο, δηλώνοντας στην πλατφόρμα X: «Το πολιτικό κυνήγι μαγισσών στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη συνεχίζεται. Ο Μίλοραντ Ντόντικ εξελέγη δημοκρατικά από τον λαό ως πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας. Είναι φίλος της Ουγγαρίας και η Ουγγαρία στέκεται δίπλα στους φίλους της».
Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ 1945 και 1992, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη αποτελούσε μέρος της Γιουγκοσλαβίας. Μετά τις ανεξαρτητοποιήσεις της Σλοβενίας και της Κροατίας, η Βοσνία ακολούθησε, προκαλώντας εμφύλιο πόλεμο με τη στήριξη του γιουγκοσλαβικού στρατού που ελεγχόταν από τους Σέρβους. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, οι Σερβοβόσνιοι κατηγορήθηκαν για εθνοκάθαρση κατά των κροατικών και μουσουλμανικών πληθυσμών, με αποκορύφωμα τη σφαγή της Σρεμπρένιτσα τον Ιούλιο του 1995, της οποίας η 30ή επέτειος συμπληρώθηκε πρόσφατα.
Ο επικεφαλής των Σερβοβόσνιων, Ράντοβαν Κάρατζιτς, και ο στρατιωτικός του διοικητής, στρατηγός Ράτκο Μλάντιτς, παραπέμφθηκαν αργότερα στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης. Ο Κάρατζιτς καταδικάστηκε το 2016 σε 40 χρόνια κάθειρξη, ενώ ο Μλάντιτς καταδικάστηκε σε ισόβια το 2017.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σημείωσε σχετικά: «Η ΕΕ λαμβάνει υπόψη την καταδίκη, μετά από έφεση, του Μίλοραντ Ντόντικ από το δικαστήριο της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Η ετυμηγορία είναι δεσμευτική και πρέπει να γίνει σεβαστή. Η ΕΕ καλεί όλες τις πλευρές να αναγνωρίσουν την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του δικαστηρίου και να τη σεβαστούν».
Μέχρι αυτή τη στιγμή, ούτε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ των ΗΠΑ ούτε το Κρεμλίνο έχουν προβεί σε σχόλια για τις τελευταίες εξελίξεις.
