Η Αικατερίνη Σφόρτσα (Caterina Sforza) γεννήθηκε στο Μιλάνο περίπου το 1463. Ήταν ευγενής της Ιταλικής Αναγέννησης και μέσα από τον γάμο της υπήρξε κυρά του Φορλί (Forlì) και της Ίμολας (Imola). Έμεινε γνωστή για το θάρρος και τη μαχητικότητα που επέδειξε εν μέσω αντίξοων συνθηκών.
Η ζωή της
Η Αικατερίνη ήταν κόρη του Γκαλεάτσο Μαρία Σφόρτσα (Galeazzo Maria Sforza), δούκα του Μιλάνου μέσα από διαδοχή, και της ερωμένης του, Λουκρητίας Λαντριάνι (Lucrezia Landriani). Τα πρώτα της χρόνια τα έζησε με τη μητέρα της, μέχρι το 1466, χρονιά που ο πατέρας της διαδέχτηκε τον τίτλο του δούκα, οπότε η Αικατερίνη πήγε να ζήσει μαζί με εκείνον και τα τρία ετεροθαλή αδέλφια της.
Η Αικατερίνη απέκτησε όλα τα απαραίτητα εφόδια που αναλογούσαν στην αριστοκρατία της εποχής της. Η εκπαίδευση της εστίαζε κυρίως στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Μελέτησε πολλούς κλασικούς συγγράφεις και τη λατινική γλώσσα.
Όμως το φάσμα των γνώσεων της δεν περιορίζεται εκεί. Η Αικατερίνη εκπαιδεύτηκε επίσης στη μάχη, στην ιππασία και στο κυνήγι. Εκπαίδευση που οι περισσότεροι ιστορικοί θα τη χαρακτήριζαν μάλλον ασυνήθιστη για μία γυναίκα της εποχής της.
Το 1477, η Αικατερίνη παντρεύτηκε με προξενιό τον Τζιρόλαμο Ριάριο (Girolamo Riario), ανιψιό του Πάπα Σίξτου Δ΄, ο οποίος λίγο καιρό μετά αποκτά ηγετική θέση στη Ρώμη. Το ζευγάρι γέννησε οκτώ παιδιά, εκ των οποίων τα δύο πέθαναν όσο ήταν ακόμη βρέφη.
Ο Τζιρόλαμο νιώθοντας ασφάλεια για τη θέση του επιδιώκει ακόμη περισσότερη δύναμη, δείχνοντας σκληρότητα στους εχθρούς του. Εκείνη την περίοδο, διορίζεται λόρδος του Φορλί. Η Αικατερίνη εγκλιματίζεται στο καινούργιο της περιβάλλον, πιο εύκολα χάρη στην αριστοκρατική της καταγωγή.
Το 1484, ο Πάπας Σίξτος Δ΄ πεθαίνει. Αναστάτωση επικρατεί πλέον στη Ρώμη, με τους εχθρούς του Τζιρόλαμο να εκμεταλλεύονται την ευκαιρία για αντεπίθεση. Για να διασφαλίσει τη θέση της οικογένειάς της, η Αικατερίνη ιππεύει – παρόλο που είναι εφτά μηνών έγκυος – μέχρι το κάστρο των Αγγέλων (Castel Sant’Angelo), όπου αναλαμβάνει τον έλεγχο παρά τις αντιθέσεις.
Οι καρδινάλιοι της Ρώμης προτείνουν μία αμοιβαία επωφελή λύση στον Τζιρόλαμο. Με προϋπόθεση ότι θα αφήσει τη Ρώμη, μπορεί να κρατήσει το Φορλί και την Ίμολα. Ο Τζιρόλαμο, μην έχοντας άλλη επιλογή, δέχεται την συμφωνία. Το ζευγάρι μετακομίζει στο Φορλί, όπου η Αικατερίνη εδραιώνει σταδιακά την εξουσία της και σύντομα το διοικεί.
Όπως είδαμε, ο Τζιρόλαμο έκανε πολλούς εχθρούς στην πορεία του. Αρκετές αποτυχημένες απόπειρες δολοφονίας έγιναν εναντίον του, ώσπου το 1488 βρίσκει το τέλος από μία οικογένεια ευγενών, η οποία ύστερα αιχμαλωτίζει τη γυναίκα και τα παιδιά του.
Η απαγωγή της Αικατερίνης
Οι απαγωγείς της Αικατερίνης θέλοντας να πάρουν όσα έχει, τη βάζουν να διαπραγματευτεί με τους στρατιώτες στο φρούριο του Φορλί.
Αρχικά, την έστειλαν να μιλήσει στον επικεφαλή της φρουράς για να τον πείσει να την παραδώσει σε αυτούς. Όμως η Αικατερίνη είχε είδη προβλέψει ότι μετά τη δολοφονία του συζύγου της αυτό θα συνέβαινε. Έτσι, πριν την απαγωγή της, είχε ήδη συνεννοηθεί με τους στρατιώτες να μην παραδώσουν το φρούριο, ακόμα και εάν τους το ζητούσε η ίδια.
Στη συνέχεια, έπεισε τους απαγωγείς της να την αφήσουν να μπει μέσα στο φρούριο μόνη της. Όταν μπήκε, όμως, αρνήθηκε να ξαναβγεί και να το παραδώσει στους εχθρούς της.
Όταν την απείλησαν ότι θα βλάψουν τα παιδιά της, εκείνη αποκρίθηκε ότι είχε συγγενείς που θα τους εκδικούνταν άμα τολμούσαν να κάνουν κακό σε αυτά. Ακόμη, ήταν έγκυος από τον πλέον νεκρό σύζυγο της, γεγονός που χρησιμοποίησε δηλώνοντας ότι ούτως η άλλως θα υπήρχε διάδοχος
Τα μετέπειτα χρόνια
Τα επόμενα χρόνια, η Αικατερίνη υπήρξε αντιβασιλέας του μεγαλύτερου γιου της, μέχρι εκείνος να φτάσει στην κατάλληλη ηλικία. ‘Κατέπνιξε πολλές συνωμοσίες και επαναστάσεις, διοικώντας σθεναρά το Φορλί και την Ίμολα.
Η Αικατερίνη παντρεύτηκε άλλες δύο φορές. Ο δεύτερος σύζυγός της δημιούργησε γρήγορα εχθρούς και δολοφονήθηκε, όπως και ο πρώτος. Ο τρίτος σύζυγος, ο Τζοβάννι των Μεδίκων ο Ποπολάρος (Giovanni di Pierfrancesco de’ Medici il Popolano), πέθανε από φυσικά αίτια.
Η ιστορία της Αικατερίνης δεν τελειώνει εδώ. Το 1499, ο Καίσαρας Βοργίας (Cesare Borgia) μαζί με τον παπικό στρατό βάζουν ως σκοπό την κατάκτηση όσων ιταλικών πόλεων αρνούνται να αποδεχτούν την ανωτερότητα του Πάπα. Έτσι, μαζί με τη βοήθεια του γαλλικού στρατού, το 1500 το Φορλί και η Ίμολα πέφτουν. Η Αικατερίνη για άλλη μια φορά αιχμαλωτίζεται. Περίπου έναν χρόνο μετά απελευθερώνεται από τον Πάπα.
Η Αικατερίνη δεν χάνει χρόνο και πηγαίνει στη Φλωρεντία να συναντήσει τα παιδιά της για να καταστρώσουν ένα σχέδιο να πάρουν πίσω το Φορλί και την Ίμολα.
Έμεινε γνωστή ιδιαίτερα για το θάρρος της εν μέσω αντίξοων συνθηκών. Οι αποφάσεις της δεν ήταν απαραίτητα σωστές κατά τη διάρκεια της εξουσίας της, αλλά το χάρισμα της ήταν να μπορεί να διατηρεί τα πράγματα ομαλά όπου διοικούσε.
Ηλεκτρονικές πηγές
- Joan Hibler, Caterina Sforza, The Editors of Encyclopaedia Britannica, Britannica 2025 https://www.britannica.com/biography/Caterina-Sforza
- Caterina Sforza. Histouring, https://www.histouring.com/en/caterina-sforza/
