Η συνάντηση της 18ης Νοεμβρίου στον Λευκό Οίκο θα είναι η πρώτη του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου εδώ και πάνω από επτά χρόνια. Κατά το διάστημα αυτό, οι σχέσεις ΗΠΑ–Σαουδικής Αραβίας πέρασαν περιόδους έντασης. Ωστόσο, η πρόσκληση του Προέδρου Τραμπ έχει αναζωπυρώσει προσδοκίες για επαναπροσέγγιση.
Παρότι δεν πρόκειται για επίσημη κρατική επίσκεψη, ο Τραμπ θα υποδεχτεί τον πρίγκιπα διάδοχο με τελετή άφιξης. Θα ακολουθήσουν διμερείς συναντήσεις και επίσημο δείπνο.
Αμυντική συνεργασία και πωλήσεις όπλων
Βασικό θέμα στις συνομιλίες θα είναι η εμβάθυνση της αμυντικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Ο Σαουδάραβας υπουργός Άμυνας, Χαλίντ μπιν Σαλμάν Αλ Σαούντ, δήλωσε πρόσφατα ότι στις επαφές του με τον Αμερικανό Υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και άλλους αξιωματούχους συζητήθηκαν τρόποι ενίσχυσης της στρατηγικής συνεργασίας.
Κατά την επίσκεψή του στο Ριάντ τον Μάιο, ο Τραμπ είχε υπογράψει συμφωνία πώλησης οπλικών συστημάτων ύψους 142 δισ. δολαρίων, στο πλαίσιο συνολικής οικονομικής συμφωνίας 600 δισ. δολαρίων.
Στις 17 Νοεμβρίου, μία ημέρα πριν από τη συνάντηση με τον Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι θα εγκρίνει την πώληση των προηγμένων μαχητικών F-35 Lightning II στη Σαουδική Αραβία.
Οι συνομιλίες των δύο ηγετών αναμένεται να υπερβούν τις πωλήσεις οπλικών συστημάτων και να αγγίξουν το ζήτημα ευρύτερων δεσμεύσεων ασφαλείας. Τον Σεπτέμβριο, ο Τραμπ είχε εκδώσει εκτελεστικό διάταγμα με το οποίο οι ΗΠΑ δεσμεύθηκαν να εγγυηθούν την ασφάλεια του Κατάρ σε περίπτωση επίθεσης· το Ριάντ ενδέχεται να επιδιώξει ανάλογη δέσμευση.
Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Σαουδική Αραβία, Μάικλ Ράτνεϊ, προειδοποίησε ότι η αγορά F-35 μπορεί να μην ευθυγραμμίζεται με τον στόχο του Ριάντ να αναπτύξει εγχώρια αμυντική βιομηχανία. Όπως είπε, η Σαουδική Αραβία πιθανόν να ενδιαφέρεται περισσότερο για μια μακροπρόθεσμη, προβλέψιμη συμφωνία ασφαλείας με τις ΗΠΑ. Ένα τέτοιο πλαίσιο θα μπορούσε να προκύψει μέσω νέου εκτελεστικού διατάγματος, αλλά χωρίς την επικύρωση της Γερουσίας δεν θα ήταν δεσμευτικό για μελλοντικές κυβερνήσεις.
«Στην ουσία, αυτό που επιδιώκουν είναι κάτι σταθερό και προβλέψιμο», σημείωσε.
Εξομάλυνση σχέσεων Σαουδικής Αραβίας–Ισραήλ
Πριν από την επίσκεψη, ο Τραμπ εξέφρασε την επιθυμία να ενταχθεί η Σαουδική Αραβία στις Συμφωνίες του Αβραάμ.
«Ελπίζω ότι η Σαουδική Αραβία θα ενταχθεί σύντομα στις Συμφωνίες του Αβραάμ», δήλωσε στους δημοσιογράφους στις 14 Νοεμβρίου, μέσα στο Air Force One.
Παρότι αρκετές αραβικές χώρες συμμετείχαν στις συμφωνίες κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, το Ριάντ παρέμενε διστακτικό. Το 2023 ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου είχε αφήσει να εννοηθεί ότι οι δύο πλευρές βρίσκονταν κοντά σε συμφωνία, όμως η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου και ο πόλεμος στη Γάζα πάγωσαν τις διεργασίες.
Η Σαουδική Αραβία έχει δηλώσει επανειλημμένως ότι δεν θα προχωρήσει σε ομαλοποίηση χωρίς ξεκάθαρη προοπτική για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους – απαίτηση που ο Νετανιάχου απορρίπτει.
Ο Γκρεγκ Ρόμαν, εκτελεστικός διευθυντής του Middle East Forum, εκτιμά ότι ο Τραμπ θα χρησιμοποιήσει τις συμφωνίες όπλων ως μοχλό πίεσης.
«Η προώθηση αυτών των πωλήσεων εξαρτάται από το αν οι Σαουδάραβες δώσουν τουλάχιστον ιδιωτικά τη δέσμευση ότι θα μπουν στην πορεία των Συμφωνιών του Αβραάμ», δήλωσε.
Συνεργασία στην τεχνητή νοημοσύνη
Όπως είχε κάνει και στην πρώτη του θητεία, ο Τραμπ επέλεξε τη Σαουδική Αραβία ως πρώτη χώρα που επισκέφθηκε επίσημα, υπογραμμίζοντας τον στρατηγικό ρόλο της.
Η οικονομική συμφωνία των 600 δισ. δολαρίων που ανακοινώθηκε τον Μάιο προβλέπει μεγάλες επενδύσεις σε τομείς όπως κέντρα δεδομένων τεχνητής νοημοσύνης, ενεργειακές υποδομές και υγειονομική περίθαλψη.
Κατά τη συνάντηση αναμένονται νέες ανακοινώσεις σχετικά με την υλοποίηση αυτής της συνεργασίας.
Το Ριάντ επιδιώκει εδώ και χρόνια να μειώσει την εξάρτησή του από το πετρέλαιο. Η προσέλκυση αμερικανικών επενδύσεων στην τεχνητή νοημοσύνη και στις προηγμένες τεχνολογίες αποτελεί πλέον κεντρικό στόχο. Παράλληλα, σύμφωνα με τον Μάικλ Ράτνεϊ, οι Σαουδάραβες εμφανίζονται απογοητευμένοι επειδή οι ΗΠΑ δεν έχουν διαμορφώσει ένα σταθερό πλαίσιο εξαγωγών για τις πλέον προηγμένες τεχνολογίες τσιπ.
«Οι Σαουδάραβες έχουν μεγάλες φιλοδοξίες και περιμένουν επενδύσεις από μεγάλες αμερικανικές εταιρείες για την ανάπτυξη κέντρων δεδομένων», είπε. «Θέλουν να δημιουργήσουν τη δική τους βιομηχανία τεχνητής νοημοσύνης, μαζί με το απαιτούμενο επιστημονικό και τεχνολογικό υπόβαθρο».
Στρατιωτική Συνεργασία με την Κίνα
Η αυξανόμενη στρατιωτική συνεργασία της Σαουδικής Αραβίας με την Κίνα προκαλεί ανησυχία στην Ουάσινγκτον.
Τον Οκτώβριο, Κίνα και Σαουδική Αραβία πραγματοποίησαν κοινή ναυτική άσκηση με την ονομασία Blue Sword 2025, την τρίτη μεταξύ τους. Οι δύο πλευρές δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν περαιτέρω τη στρατιωτική συνεργασία.
Αμερικανοί αναλυτές φοβούνται ότι ενδεχόμενη αγορά F-35 από τη Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την τεχνολογία των αεροσκαφών, λόγω των σχέσεων του Ριάντ με το Πεκίνο.
«Αυτό δεν είναι καθόλου θετικό για μια χώρα που ζητά να της επιτραπεί η αγορά του πιο προηγμένου μαχητικού των ΗΠΑ», σχολίασε ο Μπράντλεϊ Μπόουμαν, διευθυντής του Center on Military and Political Power στο Foundation for Defense of Democracies.
Όπως τόνισε, αν η Σαουδική Αραβία θέλει πραγματικά τα F-35, θα πρέπει να σταματήσει τη στρατιωτική συνεργασία με την Κίνα.
