Όταν η κα Τσεν, 29 ετών, μολύνθηκε από τον covid-19, έχασε την αίσθηση της όσφρησης και δεν μπορούσε να μυρίσει τίποτα, γεγονός που επηρέασε αρνητικά την καθημερινή της ζωή. Και όχι μόνο έχασε ολοκληρωτικά την όσφρησή της, αλλά άρχισε και να κουράζεται πολύ εύκολα.
Ο Δρ Λη Τσόι-Κέουνγκ, ιατρός στην Κλινική Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής Τζίνχε της Ταϊβάν, διαπίστωσε ότι η 29χρονη ασθενής είχε παχιά επίστρωση στη γλώσσα και αδύναμη σπλήνα και στομάχι. Ο Δρ Λη της συνταγογράφησε σκόνη xanthii fructus, συμπληρωμένη με φόρμουλα lycium, acori tatarinowii rhizoma και asari radix et rhizoma για την επίλυση του φλέγματος και τη θέρμανση των πνευμόνων. Μετά τη λήψη του φαρμάκου για περίπου τέσσερεις ημέρες, η ασθενής άρχισε να ανακτά την αίσθηση της όσφρησης. Μετά από μια εβδομάδα, η αποκατάσταση της όσφρησης ήταν εμφανής, με πιο ισχυρές μυρωδιές να είναι ανιχνεύσιμες.
Η τρέχουσα δυτική ιατρική βασίζεται κυρίως στην οσφρητική εκπαίδευση για την αντιμετώπιση της απώλειας της γεύσης και της όσφρησης (μέθοδος αποκατάστασης), αλλά αυτό δεν είναι πάντα αποτελεσματικό. Από την άλλη πλευρά, η παραδοσιακή κινεζική ιατρική (TCM) βασίζει τη θεραπεία της σε αρχαίες θεωρίες που υποστηρίζουν ότι ο χρόνιος κορωνοϊός σχετίζεται κυρίως με τρία όργανα: τον πνεύμονα, τη σπλήνα και τα νεφρά. Το σωστό φάρμακο μπορεί να αποκαταστήσει την αίσθηση της όσφρησης και της γεύσης, αλλά επειδή η θεραπεία αλληλεπιδρά με το νευρικό σύστημα, χρειάζεται χρόνος. Οι ασθενείς θα πρέπει να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατόν, αλλά δεν υπάρχει λόγος πανικού.
Τι είναι ο χρόνιος κορωνοϊός;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), από τον Αύγουστο του 2023, περισσότεροι από 769 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως έχουν διαγνωστεί με κορωνοϊό. Περίπου το 10% έως 20% αυτών των ανθρώπων συνεχίζουν να πάσχουν από τον ιό, εμφανίζοντας χρόνιο κορωνοϊό. Τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν κόπωση, δύσπνοια, μη φυσιολογική γεύση και οσμή, βήχα, σύγχυση, πόνο στο στήθος και μυϊκό πόνο. Μελέτες έχουν δείξει ότι μεταξύ όλων των ασθενών με covid-19, το 40 έως 50% των ανθρώπων παγκοσμίως αναφέρουν συμπτώματα διαταραχής της όσφρησης και της γεύσης. Ακόμη και σε αντικειμενικές δοκιμές, έως και το 98% των ανθρώπων παρουσιάζουν μείωση της οσφρητικής λειτουργικότητας.
Σύμφωνα με την εκτενή βιβλιογραφία που δημοσιεύθηκε στο British Medical Journal (BMJ) το 2022, οι διαταραχές της λειτουργικότητας της όσφρησης και της γεύσης εκδηλώνονται κυρίως ως υπολειτουργία (μειωμένη αίσθηση της όσφρησης ή της γεύσης) ή απώλεια (καθόλου όσφρηση ή γεύση), ανωμαλία (αλλοιωμένη αίσθηση της όσφρησης ή της γεύσης) ή αίσθηση τάγγισης (διαστροφή της όσφρησης ή της γεύσης) ή ακόμη και ψευδαισθήσεις (φανταστική ή φανταστική γεύση).
Οι ερευνητές διεξήγαγαν 18 τυχαιοποιημένες μελέτες σε 3.699 ασθενείς. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το 74,1% των ασθενών ανέκτησε την αίσθηση της όσφρησης εντός 30 ημερών και το 85,8% την ανέκτησε εντός 60 ημερών. Όσον αφορά την αίσθηση της γεύσης, το 78,8% των ασθενών την ανέκτησε εντός 30 ημερών, το 87,7% εντός 60 ημερών, το 90,3% εντός 90 ημερών και το 98% την ανέκτησε εντός 180 ημερών.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες με πιο σοβαρή ανοσμία και ρινική συμφόρηση στην αρχή της λοίμωξης είχαν λιγότερες πιθανότητες να αναρρώσουν. Επιπλέον, αν και οι περισσότεροι ασθενείς ανακτούν την αίσθηση της όσφρησης ή της γεύσης μέσα σε τρεις μήνες, πολλοί παρουσιάζουν μακροχρόνια δυσλειτουργία.
Πώς επηρεάζει ο κορωνοϊός την αίσθηση της όσφρησης;
Μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Δεκέμβριο του 2022 στο Science Translational Medicine, αδελφό περιοδικό του Science, αποκάλυψε τον κύριο λόγο για την απώλεια της όσφρησης μετά τη μόλυνση με covid-19, δίνοντας μια απάντηση σε εκατομμύρια ανθρώπους που εξακολουθούν να παλεύουν με την απώλεια της όσφρησής τους.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δείγματα οσφρητικού επιθηλίου που συλλέχθηκαν από 24 βιοψίες, εννέα εκ των οποίων ήταν ασθενείς με μακροχρόνια ανοσμία μετά από μόλυνση με covid-19. Τα δείγματα από αυτούς τους εννέα ασθενείς έδειξαν εκτεταμένη διήθηση ανοσοκυττάρων CD45+ και φλεγμονώδεις αντιδράσεις στο οσφρητικό τους επιθήλιο. Παρόλο που τα δείγματα έδειξαν ότι ήταν απαλλαγμένα από τον ιό, η φλεγμονή παρέμεινε και ο αριθμός των οσφρητικών νευρώνων μειώθηκε σημαντικά. Αυτό αποδεικνύει ότι η ιογενής λοίμωξη προκαλεί μια ανώμαλη ανοσολογική απόκριση στον ανθρώπινο οργανισμό, η οποία συνεχίζει να καταστρέφει τα κύτταρα των οσφρητικών νευρώνων στη μύτη, προκαλώντας μαζική μείωση των κυττάρων αυτών με αποτέλεσμα την απώλεια της όσφρησης.
Αρωματοθεραπεία
Ο Δρ Λι Τζιαλίνγκ, αρωματοθεραπευτής με άδεια τόσο στην παραδοσιακή κινεζική όσο και στη δυτική ιατρική και διευθυντής της κλινικής παραδοσιακής κινεζικής ιατρικής Fuqian, δήλωσε στο πρόγραμμα «Υγεία 1+1» του NTD-TV ότι οι άνθρωποι με διαταραχές της όσφρησης ή της γεύσης θα πρέπει πρώτα να ασχοληθούν με τη διατροφή τους, αποφεύγοντας τα λιπαρά τρόφιμα. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν αιθέρια έλαια για την αποκατάσταση των αισθήσεών τους, όπως εσπεριδοειδή, ευκάλυπτος, πατσουλί, γερμανικά εσπεριδοειδή, τριανταφυλλιά και πραγματική λεβάντα, τα οποία επιλέγονται ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του κάθε ασθενούς.
Ο Δρ Λι εξήγησε περαιτέρω: «Όταν μυρίζετε αιθέρια έλαια, δεν συνίσταται να χρησιμοποιείτε έναν τύπο με 100% συγκέντρωση, επειδή θα είναι πολύ ερεθιστικό για την αίσθηση της όσφρησης. Η μακροχρόνια έκθεση σε τόσο υψηλής συγκέντρωσης αιθέριο έλαιο θα μειώσει την ευαισθησία της όσφρησης. Είναι καλύτερο να προσθέσετε κάποιο έλαιο-φορέα, όπως αμυγδαλέλαιο ή ηλιέλαιο, αραιωμένο σε ποσοστό 5 έως 10 %. Όταν αυτή η συγκέντρωση βελτιώσει την αίσθηση της όσφρησης, τότε μειώστε τη συγκέντρωση ακόμα περισσότερο. Συνεχίστε να μειώνετε τη συγκέντρωση, παρατηρώντας κατά πόσο μπορείτε να διακρίνετε τη μυρωδιά του αιθέριου ελαίου. Αν μπορείτε να το μυρίσετε σε πολύ αραιωμένο διάλυμα, σημαίνει ότι η αίσθηση της όσφρησης σταδιακά ανακάμπτει».
Πρόσφατες έρευνες στις Ηνωμένες Πολιτείες δείχνουν επίσης ότι η χρήση των αιθέριων ελαίων βοηθά τους ασθενείς να ανακτήσουν ταχύτερα την αίσθηση της όσφρησης. Οι ερευνητές επέλεξαν τέσσερα αιθέρια έλαια – τριαντάφυλλου, λεμονιού, ευκαλύπτου και γαρύφαλλου – για ένα τρίμηνο πείραμα με ενήλικες που είχαν χάσει την αίσθηση της όσφρησης λόγω λοίμωξης από κορωνοϊό. Ανακάλυψαν επίσης ότι αν οι συμμετέχοντες έβλεπαν εικόνες με αντίστοιχες μυρωδιές ενώ μύριζαν το αιθέριο έλαιο, η ανάκτηση της όσφρησης ενισχυόταν σε κάποιο βαθμό.
Όσον αφορά την αποκατάσταση της γεύσης, ο Δρ Λι δήλωσε ότι διαφορετικά αιθέρια έλαια μπορούν να εφαρμοστούν κατά τη διάρκεια των πρώιμων, μεσαίων και τελικών σταδίων της θεραπείας. Για το πρώιμο στάδιο, χρησιμοποιήστε μικρομοριακά αιθέρια έλαια όπως τα οξείδια (π.χ. αιθέρια έλαια εσπεριδοειδών) και στο τελικό στάδιο, χρησιμοποιήστε ρητινώδη αιθέρια έλαια μεγάλων μορίων, όπως οι πόες, το σανταλόξυλο, το λιβάνι ή το πατσουλί. Η επιλογή των ελαίων εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόμου. Μετά από αυτό, προσαρμόστε τη μυρωδιά και μυρίζετε καθημερινά τα μικρών και μεγάλων μορίων αιθέρια έλαια.
Της Ellen Wan
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
