Αυξανόμενη είναι η αβεβαιότητα σε επιχειρήσεις και εργαζόμενους σε όλη την Κίνα, καθώς οι κινεζικές αρχές επιμένουν σε σκληρή στάση απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην αυστηρή πολιτική του Ντόναλντ Τραμπ για τις εμπορικές και διμερείς σχέσεις.
Στελέχη της βιομηχανίας και εργαζόμενοι τονίζουν πως τα αυξανόμενα τιμολόγια από τις ΗΠΑ τους έχουν φέρει σε δύσκολη θέση: οι παραγγελίες μειώνονται δραματικά, ενώ πολλές εταιρείες αναγκάζονται να λάβουν ακραία μέτρα για να επιβιώσουν.
Παρότι στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης επικρατεί κλίμα εθνικισμού και αντιαμερικανικής ρητορικής, όλο και περισσότερο εμφανίζονται αναρτήσεις και βίντεο που προειδοποιούν για μαζικές απολύσεις και παρατεταμένες «αναγκαστικές άδειες», αποκαλύπτοντας το άγχος που διαπερνά μια οικονομία που ήδη δοκιμάζεται από υψηλή ανεργία, συρρίκνωση κερδών και μείωση των ξένων επενδύσεων.
Στις 11 Απριλίου, ο πρόεδρος Τραμπ επέβαλε οριζόντιο δασμό 145% στα περισσότερα κινεζικά προϊόντα, απαντώντας στις αντίστοιχες κινήσεις του Πεκίνου που την ίδια μέρα επέβαλε επιπρόσθετο αντίμετρο 125% σε αμερικανικά αγαθά.
Το Πεκίνο προχώρησε ακόμη περισσότερο στις 14 Απριλίου, περιορίζοντας τις εξαγωγές επτά κατηγοριών σπάνιων γαιών, απαραίτητων για την τεχνολογία αιχμής και την αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ και άλλων χωρών.
Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα του Λευκού Οίκου (15 Απριλίου), ορισμένα κινεζικά προϊόντα ενδέχεται πλέον να επιβαρυνθούν με αμερικανικούς δασμούς έως και 245%. Ο Τραμπ επικαλείται άδικες εμπορικές πρακτικές και διακίνηση παράνομων ουσιών ως βασικούς λόγους για την αυστηροποίηση των μέτρων.
Οι μακρόχρονες πιέσεις της Ουάσιγκτον έναντι του Πεκίνου ξεκίνησαν ήδη από την πρώτη θητεία Τραμπ, με καταγγελίες για στρεβλώσεις και προστατευτισμό στη κινεζική οικονομία, αλλά και για εκτεταμένη βιομηχανική κατασκοπεία. Ο Τραμπ έχει επιπλέον κατηγορήσει το Πεκίνο για αδυναμία περιορισμού της παραγωγής και εξαγωγής του συνθετικού οπιοειδούς φαιντανύλη, το οποίο συχνά εισέρχεται στις ΗΠΑ μέσω Μεξικού.
Η Υπηρεσία Δίωξης Ναρκωτικών των ΗΠΑ αναφέρει πως το 2023 πάνω από 107.000 Αμερικανοί έχασαν τη ζωή τους λόγω υπερβολικής δόσης, με σχεδόν το 70% των θανάτων να σχετίζονται με οπιοειδή όπως η φαιντανύλη.
Πίεση στην κινεζική αγορά
Ο Ταιβανέζος επιχειρηματίας Λι Μενγκτσού, μιλώντας στην κινεζική έκδοση των Επίκαιρων, τόνισε ότι οι αυξημένοι αμερικανικοί δασμοί αναγκάζουν πλήθος εξαγωγικών εργοστασίων στην Κίνα είτε να περιορίσουν τη δραστηριότητά τους είτε να βάλουν λουκέτο.
Ενδεικτική είναι και η μαρτυρία ιδιοκτήτη εργοστασίου φακών στην Γιγού της επαρχίας Τσετσιάνγκ, ο οποίος ανέφερε πως από τις τρεις και τέσσερις μεγάλες παραγγελίες μηνιαίως, δεν έχει πια καμία. Πολλοί εργαζόμενοι από το καθεστώς έξι ημερών εργασίας έχουν περάσει σε εβδομάδες με τρεις ή τέσσερις ημέρες άδεια.
Σύμφωνα με τον Λι, εργοστάσια στο Νότο της Κίνας, κυρίως στην επαρχία Γκουανγκντόνγκ, που εξειδικεύονταν σε ηλεκτρονικά, ενδύματα και φωτισμό με μεγάλες παραγγελίες από τις ΗΠΑ έως το τέλος του έτους, βλέπουν τώρα τις συμφωνίες να ακυρώνονται και τα αποθέματά τους να παραμένουν αδιάθετα.
Το South China Morning Post μετέδωσε στις 10 Απριλίου ότι ορισμένοι Κινέζοι εξαγωγείς, βλέποντας τα νέα τιμολόγια, επέλεξαν να εγκαταλείψουν τα εμπορεύματά τους στα μέσα της διαδρομής, αντί να πληρώσουν τους αυξημένους δασμούς. «Κανείς δεν θα τα αγοράσει μόλις προστεθούν οι δασμοί», ανέφερε χαρακτηριστικά πελάτης εξαγωγέα.
Το κινεζικό οικονομικό έντυπο Caixin, από την πλευρά του, κατέγραψε σχεδόν άδεια τα λιμάνια της Σανγκάης μία μέρα μετά την επιβολή των αμερικανικών δασμών, προβλέποντας μάλιστα πτώση κατά 50% στις μεταφορές Κίνας–ΗΠΑ προσεχώς.
Υπό το νέο περιβάλλον, ο γνωστός κολοσσός Shein προσπάθησε να μεταφέρει μέρος της παραγωγής του εκτός Κίνας, κάτι που απαγορεύτηκε από τις κινεζικές αρχές.
Shein και Temu, δύο δημοφιλή κινεζικά ηλεκτρονικά καταστήματα, αναμένεται να αυξήσουν τις τιμές τους καθώς καταργείται το αμερικανικό προνόμιο εισαγωγής πακέτων μέχρι 800 δολάρια χωρίς τελωνειακούς δασμούς. Το μέτρο εφαρμόζεται από τις 2 Μαΐου για Κίνα και Χονγκ Κονγκ, επηρεάζοντας σχεδόν το 11% των συνολικών συναλλαγών Κίνας–ΗΠΑ.
Πεκίνο: «Δεν κάνουμε πίσω»
Την παραμονή της ανακοίνωσης Τραμπ για 90ήμερη παύση των παγκόσμιων αυξήσεων δασμών, το υπουργείο Εμπορίου της Κίνας διακήρυξε στις 8 Απριλίου πως θα «αγωνιστεί μέχρι τέλους» απέναντι στις ΗΠΑ για το εμπόριο. Παρουσιάζοντας την αντίδραση ως απολύτως εύλογη και αναγκαία για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων και της «κανονικής διεθνούς εμπορικής τάξης».
Σε ειδικό λευκό βιβλίο 28.000 λέξεων για τις σινο-αμερικανικές σχέσεις, αξιωματούχος του υπουργείου ανέφερε στις 9 Απριλίου ότι το Πεκίνο έχει τη «θέληση και τα όπλα» για να απαντήσει αποτελεσματικά στους αμερικανικούς δασμούς και τα λοιπά περιοριστικά μέτρα. Σε τακτική ενημέρωση στις 10 Απριλίου, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Κίνας τόνισε πως το Πεκίνο «δεν φοβάται» να προχωρήσει σε εμπορικό πόλεμο.
Προμηνύονται δύσκολες μέρες
Την ίδια στιγμή, επιχειρηματίες και μπλόγκερ στην Κίνα αναρωτιούνται πού θα οδηγήσει η αδιάλλακτη γραμμή του Κομμουνιστικού Κόμματος και η πλημμύρα της κρατικής προπαγάνδας. Σύμφωνα με ανάρτηση του μπλογκ «Logistics and Supply Chain Management», ιδιοκτήτης εργοστασίου επίπλων στην Τζιανγκσού κατέληξε ότι, έπειτα από φόρους και χρεώσεις, ακόμα και ένας δασμός 20% εκμηδενίζει το κέρδος του.
Ο Λιου Μινγκ, επικεφαλής ηλεκτρονικής βιομηχανίας στη Σουτζόου (με ψευδώνυμο), είπε στο ίδιο μπλογκ ότι ενώ το εργοστάσιο είχε καθαρό περιθώριο 16% το 2024, «με τους νέους δασμούς πλέον δουλεύουμε με ζημίες».
Σε ανάρτηση στην πλατφόρμα Χ, κάποιος εξαγωγέας με συνεργασίες στις ΗΠΑ σημείωσε ότι με δασμό 34% η δουλειά ήταν δύσκολη αλλά εφικτή, ενώ το χαράτσι 125% «ισοδυναμεί με αυτόματη εξόντωση των Κινέζων εργαζομένων». «Απ’ όσο γνωρίζω, σχεδόν όλοι οι αμερικανικοί εισαγωγείς έχουν παγώσει τις αποστολές από Κίνα», σημείωσε.
Εργαζόμενος στη Ντονγκγουάν της Γκουανγκντόνγκ, σε βίντεο της 9ης Απριλίου, εξήγησε πως με το μηδενισμό των κερδών από εξαγωγές προς ΗΠΑ, οι βιομηχανίες θα στραφούν αναπόφευκτα στον εσωτερικό ανταγωνισμό – «μια κούρσα ως τον πάτο», όπως είπε. Παρότι δεν καταφέρθηκε ευθέως κατά του Κομμουνιστικού Κόμματος, καυτηρίασε όσους στα κοινωνικά δίκτυα «μιλούν διαρκώς για αντίσταση στον εμπορικό πόλεμο με κάθε τίμημα». «Το πιθανότερο είναι να γίνετε εσείς οι ίδιοι μέρος αυτού του “τιμήματος”», προέβλεψε.
Vlogger στη Ναντζίνγκ επισήμανε στις αρχές του μήνα πως η εσωτερική αγορά δεν επαρκεί για να στηρίξει τη διατήρηση των θέσεων εργασίας σε κλάδους που βάσιζαν το τζίρο στις εξαγωγές. «Πολλές εξαγωγικές εταιρείες θα αναγκαστούν να μειώσουν την παραγωγή», εκτίμησε.
Χρηματοοικονομική υπάλληλος στη Σιαμέν (Φουτζιάν), στις 9 Απριλίου προειδοποίησε ότι ένα «πάγωμα» των εξαγωγών θα έχει αντίκτυπο και πέραν της μεταποίησης και της εφοδιαστικής αλυσίδας. «Μην εγκαταλείπετε τη δουλειά σας, κρατήστε τη αν μπορείτε», πρότεινε σε ανάρτησή της.
Τα «παγιδευμένα βήματα» του Πεκίνου
Ο ειδικός αναλυτής για την Κίνα, Γουάνγκ Χε, σχολίασε στην Epoch Times πως το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα μάλλον δεν περίμενε την αιφνιδιαστική αναστολή των παγκόσμιων δασμών που ανακοίνωσε ο Τραμπ στις 2 Απριλίου. «Η Κίνα ήθελε να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να συγκροτήσει ένα διεθνές «αντι-αμερικανικό» μέτωπο με τις χώρες που επηρεάζονται από τα αμερικανικά μέτρα, αλλά τελικά απομονώθηκε αρνούμενη κάθε διαπραγμάτευση», τόνισε. «Ως αποτέλεσμα, το Πεκίνο έπεσε σε μια σειρά από παγίδες που του έστησε ο Τραμπ».
Ο ίδιος ο Τραμπ, σε εκδήλωση στον Λευκό Οίκο στις 9 Απριλίου, δήλωσε αισιόδοξος πως «η Κίνα θέλει συμφωνία», διευκρινίζοντας πάντως πως «είναι περήφανος λαός και αυτό το κάνει περίπλοκο».
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολίν Λέβιτ, υπογράμμισε στις 15 Απριλίου πως «η μπάλα βρίσκεται πλέον στην πλευρά της Κίνας»—«η Κίνα χρειάζεται τη συμφωνία μαζί μας, όχι εμείς μαζί τους», όπως είπε, μεταφέροντας δηλώσεις του προέδρου.
Ο Τραμπ στις 17 Απριλίου ανέφερε στους δημοσιογράφους πως το Πεκίνο έχει επικοινωνήσει με την κυβέρνησή του: «Πιστεύω ότι θα επιτευχθεί συμφωνία με την Κίνα. Κι αν όχι, πάλι θα υπάρξει συμφωνία – γιατί θα ορίσουμε ένα στόχο και θα τελειώσει εκεί», υπογράμμισε ο πρόεδρος.
