Το ζήτημα της ταχείας προσαρμογής των στρατιωτικών τακτικών στη σύγχρονη εποχή έρχεται στο προσκήνιο, με αφορμή τις εξελίξεις στον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας. Ο απόστρατος υποστράτηγος Μικ Ράιαν προειδοποιεί ότι η αμυντική ηγεσία της Αυστραλίας «δεν διαθέτει μια ισχυρή κουλτούρα μάθησης και προσαρμογής αρκετά κατάλληλη για τον ρυθμό αλλαγών του 21ου αιώνα», όπως αναφέρει σε άρθρο του για το Ινστιτούτο Λόουι.
«Ο ταχέως επιταχυνόμενος κύκλος μάθησης και προσαρμογής»
Η ένοπλη σύγκρουση ανάμεσα στην Ουκρανία και τη Ρωσία, που βρίσκεται σε εξέλιξη από το 2022, επιφέρει ριζικές αλλαγές στην πολεμική τακτική. Σύμφωνα με τον Μικ Ράιαν, ο οποίος υπηρέτησε στην αυστραλιανή στρατιωτική ηγεσία και διατηρεί ενεργό ρόλο στη δημόσια συζήτηση περί αμυντικής στρατηγικής, «ο επιταχυνόμενος κύκλος μάθησης και προσαρμογής ίσως αποτελεί τη σημαντικότερη μεταρρυθμιστική εξέλιξη που έχει προκύψει από τον πόλεμο».
Ο ίδιος επισημαίνει ότι, σε εβδομαδιαία σχεδόν βάση, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις αναπροσαρμόζουν τον τρόπο δράσης τους στο πεδίο, αξιοποιώντας μεταξύ άλλων τη χρήση εξελιγμένων drones και αμφίδρομου πληροφοριακού πολέμου. Αυτό το δυναμικό περιβάλλον, κατά τον υποστράτηγο, θέτει νέα στάνταρ για την αντίδραση σύγχρονων στρατών, ενώ διαπιστώνει πως «η αυστραλιανή αμυντική ηγεσία υστερεί σημαντικά στο συγκεκριμένο πεδίο».
Η ταχύτητα της προσαρμογής τους θεωρείται, κατά τον Ράιαν, κεντρικής σημασίας: όσο πιο γρήγορα ένας στρατός αφομοιώνει τα νέα δεδομένα του πολέμου, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες επιβίωσης και αποτελεσματικότητας στο πεδίο.
Ωστόσο, ο Αυστραλός απόστρατος υποστράτηγος υποστηρίζει πως «οι αυστραλιανές ένοπλες δυνάμεις παραμένουν εγκλωβισμένες σε δομές και πρακτικές παλαιότερων δεκαετιών», και χαρακτηρίζει ανεπαρκή την «κουλτούρα διαρκούς μάθησης» που είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας.
Στο άρθρο του, απευθύνει έκκληση για μεταρρυθμιστική προσέγγιση στην εκπαίδευση και προσαρμοστικότητα της άμυνας, λαμβάνοντας υπόψη «την πρωτοφανή ταχύτητα των τεχνολογικών αλλαγών και καινοτομιών που διαπιστώνονται στον ουκρανικό πόλεμο».
Το ουκρανικό παράδειγμα και οι διεθνείς διαστάσεις
Η στρατιωτική εμπειρία της Ουκρανίας, όπως υπογραμμίζει ο Ράιαν, διαθέτει παγκόσμια σημασία. Η χρήση προηγμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών —όπως τα ουκρανικά «Πέκλο» (Κόλαση)—, η αξιοποίηση πληροφοριακών συστημάτων, αλλά και η συνεργασία μεταξύ διαφορετικών στρατιωτικών κλάδων, έχουν οδηγήσει σε καινοτόμες μορφές μάχης, στις οποίες η ταχεία προσαρμογή αποτελεί προαπαιτούμενο επιβίωσης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, μαζί με τον αρχηγό των ενόπλων δυνάμεων Ολεξάντρ Σύρσκι, παρουσίασαν στις 6 Δεκεμβρίου 2024 την πρώτη παρτίδα ουκρανικών μη επανδρωμένων πυραύλων, τονίζοντας τη σημασία της τεχνολογικής καινοτομίας για την άμυνα της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό, η δημόσια συζήτηση στην Αυστραλία σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεων αποκτά ιδιαίτερη ένταση, καθώς ζητείται πολιτική βούληση για την ενίσχυση και την ευελιξία του στρατού αλλά και για τη βελτίωση των μηχανισμών λήψης αποφάσεων.
Η αυστραλιανή κυβέρνηση δεν έχει μέχρι στιγμής απαντήσει δημοσίως στις προειδοποιήσεις του Μικ Ράιαν, ωστόσο αναλυτές των αμυντικών θεμάτων συμφωνούν πως οι διεθνείς εξελίξεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, απαιτούν «διαρκή αναθεώρηση στρατιωτικού δόγματος και προσανατολισμού».
Συμπεράσματα
Η ικανότητα προσαρμογής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες του πολέμου αποτελεί ζήτημα ζωτικής σημασίας για κάθε σύγχρονο στρατό. Το παράδειγμα της Ουκρανίας λειτουργεί ως ηχηρό μήνυμα για όλες τις χώρες που επιδιώκουν επιχειρησιακή υπεροχή στη νέα εποχή. Η Αυστραλία καλείται, σύμφωνα με τις επισημάνσεις ειδικών, να επανεξετάσει τις αμυντικές της πρακτικές και να ενισχύσει την κουλτούρα καινοτομίας, με γνώμονα τις ταχείες εξελίξεις στην παγκόσμια αμυντική σκηνή.
