Ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Θάνος Πετραλιάς, ανακοίνωσε ότι μεγάλες επενδύσεις που θα υλοποιηθούν από το 2026 έως το 2028 θα απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος, ενώ για στρατηγικούς τομείς – συμπεριλαμβανομένης της αυτοκινητοβιομηχανίας – θα ισχύουν υπερεκπτώσεις επενδυτικών δαπανών. Αυτό σημαίνει ότι κάθε ευρώ που δαπανάται για κατασκευή εργοστασίων, ανάπτυξη τεχνολογίας ή παραγωγή θα απαλλάσσεται από τη φορολόγηση εισοδήματος – ένα πολύ σημαντικό σήμα προς τους διεθνείς επενδυτές.
Αυτή η κίνηση δεν είναι τυχαία. Ακολουθεί δεκαετίες συστηματικής αποτυχίας και χαμένων ευκαιριών. Η ιστορική απόπειρα της Next.e.GO Mobile, μια γερμανική εταιρία κατασκευής ηλεκτρικών αυτοκινήτων, που ξεκίνησε το 2020 με μνημόνιο συναντίληψης με την ελληνική κυβέρνηση για επένδυση άνω των 100 εκατομμυρίων ευρώ, έμεινε στο στάδιο της «επιστολής πρόθεσης». Το εργοστάσιο δεν κατασκευάστηκε ποτέ, γεγονός που αποδίδεται σε θεσμικές δυσκολίες, την πανδημία COVID-19 και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η ευρωπαϊκή στρατηγική: Το «e-car» και η επανάκτηση της δυναμικής
Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, έχει ξεκινήσει μια σημαντική κινητοποίηση. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προχώρησε σε ανακοίνωση μιας νέας πρωτοβουλίας με τίτλο «Small Affordable Cars» (Μικρά Προσιτά Αυτοκίνητα) – γνωστής και ως ευρωπαϊκού «e-car». Πρόκειται για μια προσπάθεια δημιουργίας μιας νέας κατηγορίας ηλεκτρικών οχημάτων, εμπνευσμένης από τα ιαπωνικά kei-cars, με στόχο οχήματα μήκους 3,5-3,8 μέτρων, βάρους γύρω στον έναν τόνο και τιμής περί τα 15.000 ευρώ.
Η ανάγκη για αυτή την κατηγορία προκύπτει από ένα ανησυχητικό φαινόμενο: το 2019, η ευρωπαϊκή αγορά είχε 49 διαφορετικά αυτοκίνητα με τιμή κάτω από 15.000 ευρώ, αλλά το 2025 έχουν απομείνει ελάχιστα. Οι αυστηροί κανονισμοί ασφαλείας της Ευρώπης, ενώ είναι απολύτως απαραίτητοι, έχουν αυξήσει κατά πολύ το κόστος παραγωγής. Τα συστήματα υποβοήθησης οδηγού (ADAS) – όπως ειδοποίηση παρέκκλισης λωρίδας και αυτόματο φρενάρισμα – κοστίζουν 850-1.400 ευρώ ανά όχημα.
Ο πρόεδρος της Stellantis, της μεγαλύτερης αυτοκινητοβιομηχανίας της Ευρώπης, έχει πιέσει την Κομισιόν για χαλάρωση ορισμένων κανονισμών ειδικά για τα μικρά e-car, ώστε να καταστούν βιώσιμα, κερδοφόρα μοντέλα. Η ΕΕ, κατανοώντας ότι δεν μπορεί να αφήσει την Κίνα να κυριαρχήσει σε αυτήν τη νέα κατηγορία, ενέκρινε την πρωτοβουλία.
Πώς σχετίζονται όλα αυτά με την Ελλάδα; Ο σύνδεσμος είναι άμεσος. Η χώρα μας, με τα νέα φορολογικά κίνητρα, τη γεωπολιτική θέση της, την πρόσβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ένα εργατικό δυναμικό σχετικά προσιτό, έχει τις πορϋποθέσεις να γίνει ελκυστικός προορισμός για τη δημιουργία εργοστασίων που θα κατασκευάζουν e-car.
Θεωρητικά, ένα εργοστάσιο με ετήσια παραγωγή 100.000 οχημάτων θα μπορούσε να προσθέσει πάνω από ένα δισεκατομμύριο ευρώ στο ΑΕΠ ετησίως. Θα δημιουργούσε χιλιάδες θέσεις εργασίας, άμεσες και έμμεσες, ενώ θα έφερνε τεχνογνωσία και τεχνολογίες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Η εμπειρία από τη Next.e.GO έδειξε ότι τέτοιες επενδύσεις μπορούν να δημιουργήσουν 1.000 άμεσες θέσεις εργασίας και 5.500 έμμεσες.
Στη χώρα μας, η αγορά ηλεκτρικών οχημάτων έχει μπει σε φάση ταχείας ανάπτυξης. Το 2019, κυκλοφορούσαν μόλις 190 ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην Ελλάδα· το 2024, ο αριθμός ξεπέρασε τα 21.216. Μόνο το πρώτο πεντάμηνο του 2025, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα έφτασαν τα 24.274. Ωστόσο, το μερίδιό τους παραμένει χαμηλό – περί το 5,3% του συνολικού μεριδίου αγοράς, τον Ιούλιο του 2025. Τα υβριδικά και τα plug-in υβριδικά αυτοκίνητα κυριαρχούν, με τα υβριδικά να αποτελούν το 49% των καινούργιων ταξινομήσεων.
Ωστόσο, υπάρχει ακόμη αβεβαιότητα σχετικά με το αν πράγματι θα υλοποιηθούν νέες επενδύσεις παραγωγής. Η κυβερνητικής δέσμης κινήτρων θα δοκιμαστεί στην πράξη.
Επίσης, πρέπει να λυθούν θεσμικά προβλήματα που στο παρελθόν εμπόδισαν παρόμοιες προσπάθειες, όπως η ελληνική γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις στη διαδικασία χορήγησης αδειών και αγοράς γης, τομείς που θα πρέπει να γίνουν πιο ευέλικτοι για να ελκύσουν σοβαρές διεθνείς επενδύσεις.
Με αυτά τα ζητήματα σε εκκρεμότητα, τα φορολογικά κίνητρα που προσφέρει η κυβέρνησης ίναι ένα πολύ σημαντικό σήμα, αλλά δεν εγγυώνται ότι κάποια εταιρεία θα έρθει να επενδύσει. Θα χρειαστούν αναλυτικές διαπραγματεύσεις και πιθανόν ειδικές συμφωνίες. Παρόλα αυτά, η ανοιχτή στάση της κυβέρνησης και η δυναμική της αγοράς υπογραμμίζουν ότι τα δεδομένα έχουν αλλάξει.
