Του Gregory Copley
Μετάφραση: Αλία Ζάε
Ποτέ ξανά στην ιστορία δεν έτυχε να κατέχει η ανθρωπότητα τόσο υλικό πλούτο και ταυτόχρονα να συνειδητοποιεί τη ματαιότητα των θησαυρών της.
Κάθε φορά που η ανθρωπότητα φτάνει ένα ζενίθ ευημερίας, έρχεται η υπενθύμιση της παροδικότητάς μας, που ακολουθείται από την ταπείνωση που φέρνει η συνειδητοποίηση ότι η σοφία χάνεται από τις κοινωνίες που απολαμβάνουν υλικά πλούτη για πολύ καιρό, αφήνοντας τους ανθρώπους απροετοίμαστους για τις συνέπειες της ύβρεως που έχουν διαπράξει.
Στο «Ρουμπαγιάτ», ο Ομάρ Καγιάμ, περιγράφει με ακρίβεια την ανθρώπινη μοίρα:
«Οι επίγειες ελπίδες που οι άνθρωποι μες στις καρδιές τους τρέφουν
Στάχτες γίνονται – ή ανθίζουν. Και σύντομα,
Όπως το χιόνι το σκονισμένο της ερήμου πρόσωπο
Φωτίζει για μια ώρα ή δυο – πεθαίνουν.»
Έχουμε φτάσει τώρα στο σημείο όπου πρέπει με σοβαρότητα να δούμε την παγκόσμια παρακμή που επακολούθησε μιας φαινομενικά ατέρμονης ευημερίας και να αναρωτηθούμε για τη μοίρα μας. Βρισκόμαστε στο χείλος του γκρεμού, πέρα από το οποίο διακρίνεται πόλεμος, λιμός και πτώση.
Πουθενά δεν διαφαίνεται ένας ικανός ηγέτης. Πουθενά δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι, αν μπορούσαμε να βρούμε σοφές λύσεις για το μέλλον, θα υπήρχαν και τα ευήκοα ώτα για να τις ακούσουν. Η αβεβαιότητα και το άγχος δεν αποτελούν τις καλύτερες προϋποθέσεις για να διακρίνουμε ποιο μονοπάτι είναι το σωστό.
Πολλά είναι τα φαινόμενα στην πρόσφατη ιστορία που έχουν κάνει τον κύκλο τους: οικονομικά μοτίβα, η εξέλιξη της «δημοκρατίας», η επιμονή των ενεργειακών μας αναγκών και η βιωσιμότητα ή προτεραιότητα των μεγάλων πληθυσμιακών συγκεντρώσεων, οι οποίες μπορεί επίσης να οφείλονται σε κάποια ρωγμή, αν οι ενεργειακές πηγές δεν μπορούν να διατηρηθούν εξαιτίας προβλημάτων στις ‘αλυσίδες ανεφοδιασμού’ ή, πιο σημαντικό, στις ‘αλυσίδες αξιών’.
Η μεγάλης κλίμακας πληθυσμιακή ύφεση ήδη διαφαίνεται στον ορίζοντα τις δυο τελευταίες δεκαετίες και τώρα βλέπουμε τον αντίκτυπο που έχει στον κόσμο. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επιδεινωθεί από την οικονομική ύφεση, τις αναταραχές στην επικοινωνία, σίγουρα και από τον πόλεμο.
Αν αναλογιστούμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πολιτισμοί που μας έθρεψαν για χιλιάδες χρόνια, αργά ή γρήγορα ανακύψει το ερώτημα αν θα τα καταφέρει ο πολιτισμός μας να επιβιώσει. Κοιτάζοντας πίσω στην ιστορία, με την ελπίδα ότι ίσως κρύβει κάποιες απαντήσεις, παρατηρούμε την κυκλική εμφάνιση και εξάλειψη κοινωνιών, γλωσσών, πεποιθήσεων κλπ, που ήκμαζαν και παρήκμαζαν με τη σειρά, η μία μετά την άλλη. Παραδείγματος χάριν, όλοι οι πρώτοι γνωστοί μας πολιτισμοί, που εμφανίστηκαν στις περιοχές γύρω από την ανατολική Μεσόγειο – ο βαβυλωνιακός, ο αιγυπτιακός, ο κυκλαδίτικος, ο μινωικός, ο μυκηναϊκός, ο ελληνικός, ο ελληνιστικός και ο ρωμαϊκός, όσον αφορά την προχριστιανική περίοδο – ακολούθησαν ανεξαιρέτως την ίδια καμπύλη.
Είναι πιθανό ότι καμία από τις αλλοτινές κοινωνίες δεν αντιλήφθηκε πότε άρχισαν να αντιστρέφονται τα πράγματα και να βαίνουν προς το χειρότερο. Πολλοί πολιτισμοί άφησαν σημάδια του μεγαλείου τους για τις επερχόμενες γενιές. Άλλοι, πιστεύοντας ίσως ότι θα διαρκούσαν αιώνια, δεν άφησαν τίποτα.
Κι είναι μόλις τον τελευταίο αιώνα που η σύγχρονη ανθρωπότητα προσπάθησε να καταγράψει τα επιτεύγματά της στην πιο εύθραυστη και μεταβαλλόμενη μορφή, ακόμα πιο εύθραυστη κι από τους παπύρους που περικλείουν την ιστορία της Αιγύπτου. Όπως ο ηλεκτρισμός καθίσταται ένα ολοένα και πιο αβέβαιο αγαθό, ας αναρωτηθούμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Έχουμε κιόλας ξεχάσει τον 20ο αιώνα, πράγμα που προοικονομεί πολύ μεγαλύτερες απώλειες στο μέλλον.
Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε μικρά γρανάζια στη μεγάλη μηχανή του κράτους και εργαζόμαστε καθημερινά για να αντιμετωπίσουμε τις απειλές που μας υποδεικνύουν οι κυβερνήσεις. Λίγος καιρός μένει για πραγματικό στοχασμό για το μέλλον. Κι όμως, πρέπει να γίνει. Όχι μόνο να σκεφθούμε για τους μακροπρόθεσμους κοινωνικούς και εθνικούς στόχους σε ένα σχετικό βάθος (περίπου μισού αιώνα) χρόνου, αλλά πρέπει και να αποφασίσουμε πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τα ιντερλούδια των κρίσεων.
Ποιες είναι οι αρχές του πολιτισμού μας που χρειάζεται να ληφθούν υπόψη; Η γεωγραφία; Η γλώσσα; Η θρησκεία; Ο πολιτισμός; Οι δομές, η αρχιτεκτονική, οι θεσμοί; Όλα αποτελούν μέρος της ταυτότητάς μας. Όταν σπάει ένας από αυτούς τους κρίκους, σπάει και η σύνδεσή μας με τις αρχές που κληροδοτούμε από την ιστορία μας. Πόσα είναι τα πράγματα που έχουν ήδη χαθεί τις τελευταίες δεκαετίες;
Λένε ότι ο πλούτος, και κατ’ επέκταση η δύναμη, προκύπτουν φυσικά μέσα από τις αξίες ενός πολιτισμού. Δημιουργούν τις δομές, την πειθαρχία και την ιεραρχία που ευνοεί την παραγωγικότητα και την επίτευξη της ασφάλειας.
Κάποια από τα πράγματα που εργαλειοποιήθηκαν είναι μεταβατικά φαινόμενα. Οι σύγχρονες καθημερινές αλλαγές – που συμβαίνουν κυριολεκτικά κάθε ημέρα – στον κόσμο της ‘δημοκρατίας’ διευκολύνουν τις ποικίλες αναγνώσεις των ‘κοινωνικών συμβολαίων’, που ορίζουν πώς οι κοινωνίες χειρίζονται τις προτεραιότητες που θέτουν. Ανάλογα, οι κοινωνικοί μηχανισμοί, γινόμενοι όλο και πιο περίπλοκοι κα απόκρυφοι, τείνουν να συσφίγγουν τις κοινωνικές σχέσεις. Έτσι η πίστη κάποιου στην κοινωνία στην οποία μεγάλωσε είναι ιδιαίτερα ανθεκτική.
Πώς, τότε, μπορούμε να καταλάβουμε ποιοι είμαστε στ’ αλήθεια;
Σχετικά πρόσφατα, ήμουν επικεφαλής μιας μελέτης με τον τίτλο «Αυστραλία 2050: Εξετάζοντας τις συνθήκες, την προοπτική και τις επιλογές της Αυστραλίας για το πρώτο μισό του 21ου αιώνα». Αυτό που μας έδειξε η έρευνα είναι ότι πολλοί μορφωμένοι άνθρωποι δεν έχουν σε εκτίμηση τον ‘πολιτισμό’ τους και τις αξίες τους. Αλλά η έμπνευση και η καθοδήγηση των διανοούμενων και των φυσικών ηγετών -ηγετών με την αληθινή έννοια της λέξης- είναι καθοριστική για την κοινωνία και τον πολιτισμό.
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ούτε οι μηχανισμοί ούτε η θέληση να δούμε πέρα από τις επερχόμενες κρίσεις.
Τουλάχιστον, όμως, θα έπρεπε κάποιος να κρατάει σημειώσεις.
Οι απόψεις που εκφράζονται στο παρόν άρθρο είναι απόψεις του συντάκτη και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.
