Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπεσάν σχολίασε τη συνεχιζόμενη διαμάχη ΗΠΑ–Κίνας για τις εξαγωγές σπανίων γαιών κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις 15 Οκτωβρίου, δηλώνοντας: «Εάν το Πεκίνο αρνείται να λειτουργήσει ως αξιόπιστος εμπορικός εταίρος, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους ενδέχεται να μην έχουν άλλη επιλογή παρά να αποσυνδεθούν.»
Παρότι τόνισε ότι η αποσύνδεση – η πλήρης ή σχεδόν πλήρης διακοπή εμπορικών συναλλαγών – δεν είναι ο στόχος της Ουάσιγκτον, ο Μπεσάν πρόσθεσε: «Ενδέχεται όμως να καταστεί αναπόφευκτη, δεδομένης της στάσης της Κίνας στην παρούσα αντιπαράθεση για τις σπάνιες γαίες.»
Ο υπουργός σημείωσε ότι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν καταγράψει πρόσφατα καθυστερήσεις στις παραδόσεις μαγνητών από την Κίνα που περιέχουν σπάνιες γαίες, με τους Κινέζους αξιωματούχους να προσφέρουν μη αξιόπιστες εξηγήσεις για τις καθυστερήσεις.
Προειδοποίησε: «Αν η Κίνα επιθυμεί να παραμένει ένας αναξιόπιστος εταίρος για τον υπόλοιπο κόσμο, ο κόσμος θα υποχρεωθεί να αποσυνδεθεί. Ο κόσμος δεν θέλει την αποσύνδεση· επιδιώκουμε τη μείωση του κινδύνου. Όμως τέτοια μηνύματα συνιστούν ενδείξεις αποσύνδεσης, κάτι που δεν πιστεύουμε ότι επιδιώκει η Κίνα.»
Επανέλαβε: «Ξεκαθαρίζουμε ότι δεν επιθυμούμε την αποσύνδεση. Οφείλουμε να συνεργαστούμε για να μειώσουμε τους κινδύνους και να διαφοροποιήσουμε τις εφοδιαστικές αλυσίδες, ώστε να απομακρυνθούμε όσο το δυνατόν ταχύτερα από την εξάρτηση από την Κίνα.»
Τον Απρίλιο, το Πεκίνο επέκτεινε τη λίστα ελέγχου εξαγωγών, συμπεριλαμβάνοντας επτά σπάνιες γαίες και μαγνήτες κατασκευασμένους από τρεις εξ αυτών – μία κίνηση με επιπτώσεις στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες των κλάδων άμυνας, ηλεκτρονικών και αυτοκινητοβιομηχανίας.
Η απόφαση αυτή ακολούθησε τους υψηλούς δασμούς που επέβαλε ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ στα κινεζικά προϊόντα, με στόχο, όπως τόνισε η κυβέρνησή του, την επαναφορά ισορροπίας σε αθέμιτες εμπορικές σχέσεις και τον περιορισμό των εισόδων φαιντανύλης στις ΗΠΑ.
Όπως σημείωσε ο Μπεσάν: «Έκτοτε, οι εξαγωγές σπανίων γαιών γνώρισαν έντονες διακυμάνσεις.»
Τον Ιούλιο, Ουάσιγκτον και Πεκίνο κατέληξαν σε ένα πλαίσιο διευκόλυνσης μεταφορών, παγώνοντας το μεγαλύτερο μέρος των υψηλών δασμών για 90 ημέρες. Ωστόσο, οι διακοπές στις παραδόσεις συνεχίστηκαν και στις 9 Οκτωβρίου η Κίνα προσέθεσε πέντε νέες σπάνιες γαίες και δεκάδες τεχνολογίες επεξεργασίας στη λίστα των περιορισμένων εξαγωγών, γεγονός που προκάλεσε ανησυχία στην Ουάσιγκτον.
Ο Τραμπ κατηγόρησε το Πεκίνο για: «Δόλιες και εχθρικές ενέργειες» και απείλησε με νέους δασμούς 100% στα κινεζικά προϊόντα.
Ο Μπεσάν διευκρίνισε την Τετάρτη ότι οι συνομιλίες με τους Κινέζους ομολόγους του συνεχίζονται και επανέλαβε την πρόθεση της κυβέρνησης να αποφύγει την κλιμάκωση: «Όπως δήλωσε ο πρόεδρος, στόχος μας είναι να βοηθήσουμε την Κίνα, όχι να της προκαλέσουμε ζημιά. Αν ορισμένοι στην κινεζική κυβέρνηση επιχειρούν να επιβραδύνουν την παγκόσμια οικονομία μέσα από απογοητευτικές ενέργειες και οικονομικούς εξαναγκασμούς, η Κίνα θα υποστεί τις μεγαλύτερες συνέπειες. Κι ας μην υπάρχει αμφιβολία: πρόκειται για την Κίνα απέναντι στον κόσμο. Επέβαλαν απαράδεκτους περιορισμούς εξαγωγών σε ολόκληρο τον κόσμο.»
Σε ξεχωριστή παρέμβαση σε εκδήλωση του CNBC, ο Μπεσάν υπογράμμισε ότι οι νέοι περιορισμοί της Κίνας στις σπάνιες γαίες αναδεικνύουν την ανάγκη οι ΗΠΑ να δημιουργήσουν δικές τους αλυσίδες εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών: «Όταν γίνονται ανακοινώσεις σαν της τρέχουσας εβδομάδας για τις σπάνιες γαίες από την Κίνα, γίνεται σαφές ότι πρέπει είτε να αποκτήσουμε αυτάρκεια είτε να στηριχθούμε στους συμμάχους μας.»
Τόνισε την ανάγκη για: «Βιομηχανική πολιτική» και επιμονή ότι απέναντι σε μια μη-αγοραία οικονομία όπως η κινεζική, απαιτούνται ιδιαίτερα μέτρα.
Ο Μπεσάν ανέφερε χαρακτηριστικά: «Για είκοσι χρόνια, κάθε φορά που κάποιος σε μια οικονομία της αγοράς προσπαθούσε να δημιουργήσει μονάδα επεξεργασίας ή διύλισης, η Κίνα επενέβαινε, έριχνε τις τιμές και τους οδηγούσε σε λουκέτο. Θα ορίσουμε, λοιπόν, ελάχιστες τιμές και θα κάνουμε προαγορές ώστε να μη ξανασυμβεί αυτό. Και θα εφαρμόσουμε τέτοια μέτρα σε διάφορους κλάδους.»
Ερωτηθείς αν ενδέχεται η κυβέρνηση να αποκτήσει μερίδια σε φαρμακευτικές ή αμυντικές εταιρείες στο πλαίσιο της βιομηχανικής της πολιτικής, ο Μπεσάν απάντησε: «Δεν χρειάζεται να φτάσουμε τόσο μακριά. Ίσως χρειαστεί, ως ο μεγαλύτερός τους πελάτης, να τους ενθαρρύνουμε να επενδύσουν περισσότερα στην έρευνα και να μειώσουν τις επαναγορές μετοχών.»
Απαντώντας στους επικριτές που χαρακτηρίζουν τέτοια μέτρα σοσιαλιστικά ή κατηγορούν την κυβέρνηση για επιλογή «νικητών και ηττημένων», ο Μπεσάν τόνισε την ανάγκη αυτοσυγκράτησης: «Πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί ώστε να μην το παρακάνουμε. Οφείλουμε να επανεξετάζουμε διαρκώς: Έχουμε επιτύχει τον στόχο μας; Κι αν ναι, προχωρούμε παρακάτω.»
Προειδοποίησε δε ότι τα χρόνια έλλειψης βιομηχανικής πολιτικής επέτρεψαν στην Κίνα να κυριαρχήσει στις σπάνιες γαίες, αφήνοντας τις ΗΠΑ ευάλωτες: «Οφείλουμε να είμαστε σε διαρκή επαγρύπνηση. Εδώ και 20–25 χρόνια, δεν ήμασταν αρκετά προσεκτικοί.»
Αναφέρθηκε και στο ιστορικό της υπόθεσης: «Η κορυφαία κινεζική εταιρεία σπανίων γαιών ανήκε κάποτε στη General Motors. Οι Κινέζοι την αγόρασαν το 1995. Η CFUS, την οποία προεδρεύω, η Επιτροπή για Ξένες Επενδύσεις στις ΗΠΑ, είχε θέσει ως όρο να παραμείνει η εταιρεία πέντε χρόνια στις ΗΠΑ. Ξέρετε τι έγινε; Μετά από πέντε χρόνια και μία μέρα, επέστρεψε στην Κίνα. Αυτό συνέβη γιατί κανείς δεν πρόσεχε, όλοι κοιμούνταν στο τιμόνι.»
Κατέληξε με σαφή αποφασιστικότητα: «Δεν πρόκειται να πιαστούμε ξανά στον ύπνο.»
