Οι ερευνητές ανακάλυψαν νέες λεπτομέρειες σχετικά με τις ανθρωποθυσίες στην αρχαία τοποθεσία των Μάγια, Τσίτσεν Ίτζα, στο Μεξικό, αναλύοντας τα λείψανα 64 θυμάτων, τα περισσότερα από τα οποία ήταν παιδιά.
Αυτά τα αποτελέσματα, που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Nature, δείχνουν ότι, σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση, θυσιάζονταν τα αρσενικά. Ανάμεσά τους βρέθηκαν δύο ζευγάρια πανομοιότυπων διδύμων, που παραπέμπει στη μυθολογία των Μάγια.
Αυτά τα αρχαία γονιδιώματα δείχνουν επίσης ότι, παρά την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία, η γενετική κληρονομιά των αρχαίων Μάγια παραμένει μεταξύ των αυτόχθονων πληθυσμών της περιοχής σήμερα.
Ανακάλυψη ενός αρχαίου chultun στο Τσίτσεν Ίτζα
Ο πολιτισμός των Μάγια ήταν ένας μεσοαμερικανικός πολιτισμός στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού. Η πόλη Τσίτσεν Ίτζα προέκυψε γύρω στο 250 και έπαψε να υπάρχει το 1697 μετά την κατάκτηση της περιοχής από τους Ισπανούς. Ήταν μια από τις μεγαλύτερες πόλεις των Μάγια και το πολιτικό κέντρο του πολιτισμού.
Σήμερα, το Τσιτσέν Ίτζα είναι ένας από τους πιο εντατικά μελετημένους αρχαιολογικούς χώρους σε όλη τη Μεσοαμερική. Η πόλη έχει δύο τελετουργικά κτίρια. Το πιο διάσημο είναι το μεγαλύτερο κτίριο του Τσίτσεν Ίτζα, το El Castillo, γνωστό και ως ναός του Kukulcan.
Επίσης σημαντικό ήταν το Sacred Cenote – το πηγάδι της θυσίας, μια φυσική χοάνη που οδηγεί σε μια υπόγεια πηγή νερού. Οι ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από τις αρχές του 1900 αποκάλυψαν, μεταξύ άλλων, τεχνουργήματα από χρυσό και ανθρώπινους σκελετούς στο κάτω μέρος του σενότου.
Κατά την κατασκευή του διαδρόμου του αεροδρομίου το 1967 ανακαλύφθηκε μια τεχνητή δεξαμενή (chultun), που συνήθως κατασκευάζεται για την αποθήκευση του πόσιμου νερού, 300 μέτρα βορειοανατολικά του Sacred Cenote.
Ο θάλαμος και το παρακείμενο σπήλαιο περιείχαν πολυάριθμα υπολείμματα ανθρώπινου σκελετού, καλυμμένα με άθικτο κυρίως φλοιό και σκόνη ασβεστόλιθου, καθώς και οστά ζώων και κεραμικά αντικείμενα.
Η χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα έχει τοποθετήσει αυτές τις τελετουργικές θυσίες στην περίοδο περίπου από το 600 έως το 1100, την εποχή της παρακμής της Τσίτσεν Ίτζα.
Πιστεύεται ότι οι θυσίες σχετίζονταν με τους γεωργικούς κύκλους του καλαμποκιού, της βασικής καλλιέργειας των Μάγια. Μπορεί επίσης να είχαν θυσιαστεί στη θεότητα της βροχής Chaak.
Ποιος θυσιάστηκε και τοποθετήθηκε στο chultun;
Σύμφωνα με ισπανικές μαρτυρίες του 16ου αιώνα και σκελετικά υπολείμματα που ανακτήθηκαν από το Sacred Cenote, ήταν κυρίως νεαρές γυναίκες και κορίτσια που θυσιάστηκαν σε αυτόν τον χώρο.
Ωστόσο, νέα αποτελέσματα γενετικής ανάλυσης των υπολειμμάτων που βρέθηκαν στο chultun έδειξαν ότι ήταν όλα αρσενικά. Προηγούμενες αναλύσεις έδειξαν ότι περίπου οι μισοί από αυτούς που θυσιάστηκαν ήταν μεταξύ 3 και 6 ετών και ούτε ένα θύμα δεν ήταν ενήλικας.
Μελετώντας το DNA που ελήφθη από τα κρανιακά οστά (όπου βρίσκεται το εσωτερικό αυτί, ένα από τα πιο πυκνά οστά του ανθρώπινου σώματος) των σκελετών, μάθαμε ότι το ένα τέταρτο των θυμάτων ήταν στενά συνδεδεμένα. Αυτό είναι πολύ υψηλότερο από ό,τι βλέπουμε συνήθως σε άλλες μελέτες, ακόμη και σε αρχαία νεκροταφεία.
Δίδυμα στη μυθολογία των Μάγια
Ακόμη πιο συναρπαστική ήταν η ανακάλυψη δύο ζευγών πανομοιότυπων διδύμων από 64 άτομα στο chultun. Τα πανομοιότυπα δίδυμα συμβαίνουν μόνο στο 0,4% των κυήσεων, επομένως οι επιστήμονες πιστεύουν ότι τα δίδυμα μπορεί να έχουν επιλεγεί ειδικά για αυτές τις θυσίες.
Αυτή η ανακάλυψη δεν ήταν έκπληξη δεδομένου του ρόλου των διδύμων στη μυθολογία των Μάγια και στην κλασική τέχνη των Μάγια.
Για παράδειγμα, τα δίδυμα και η θυσία είναι κεντρικά θέματα στο ιερό βιβλίο των Μάγια «Popol Vuh», στο οποίο οι δίδυμοι ήρωες Hunahpu και Xbalanque ξεπέρασαν τους θεούς του κάτω κόσμου και εκδικήθηκαν τον δολοφονηθέντα πατέρα και τον αδελφό τους, που ήταν επίσης δίδυμοι.
Η ανακάλυψη των λειψάνων πανομοιότυπων διδύμων και άλλων στενών συγγενών σε έναν τελετουργικό ομαδικό τάφο αρσενικών παιδιών υποδηλώνει ότι τα αγόρια μπορεί να είχαν επιλεγεί για θυσία λόγω της βιολογικής τους συγγένειας.
Γενετική συνέχεια σήμερα
Οι επιστήμονες πήραν επίσης δείγματα DNA από 68 σύγχρονους Μάγια από την κοντινή πόλη Tixcacaltuub. Οι συγκρίσεις του σύγχρονου και του αρχαίου γονιδιώματος έχουν αποκαλύψει μακροπρόθεσμη γενετική συνέχεια.
Ωστόσο, όταν συγκρίθηκαν τα γονίδια που σχετίζονται με την ανοσία, βρέθηκαν σαφείς διαφορές μεταξύ των ανθρώπων των Μάγια πριν και μετά την εποχή της αποικιοκρατίας. Οι σύγχρονοι άνθρωποι φέρουν γονίδια που αυξάνουν την αντίσταση σε πολλές ασθένειες που εισήχθησαν το 1500 από τους Ευρωπαίους της αποικίας, ειδικά στον τυφοειδή πυρετό, που προκλήθηκε από τη σαλμονέλα.
Αυτό δείχνει ότι οι σύγχρονοι Μάγια στο νοτιοανατολικό Μεξικό όχι μόνο φέρουν τη γενετική κληρονομιά των προγόνων τους, αλλά και σημάδια υπέρβασης των ασθενειών στο πέρασμα των αιώνων.
Συνολικά, αυτή η μελέτη παρέχει μια λεπτομερή περιγραφή της τελετουργικής ζωής στο Τσίτσεν Ίτζα. Αυτά τα εκπληκτικά αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι η γενετική κληρονομιά των αρχαίων Μάγια εξακολουθεί να είναι παρούσα στους ανθρώπους και τις κοινότητες που ζουν στην περιοχή γύρω από την αρχαία πόλη Τσίτσεν Ίτζα.
Από τον Troy Oakes
