Με αφορμή την άφιξη της ιερής εικόνας της Παναγίας «Άξιόν Εστι» στην Αθήνα από το Άγιο Όρος, την Τετάρτη 3 Μαΐου έγινε η επίσημη υποδοχή της στην πλατεία της Μητρόπολης και κατόπιν τελέστηκε Δοξολογία και Ιερά Παράκληση στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αθηνών, όπου θα παραμείνει η εικόνα για προσκύνημα έως τις 15 Μαΐου.
Στην υποδοχή ήταν παρόντες ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος, καθώς και εκπρόσωποι της κυβέρνησης, μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος και του εξωτερικού, ο πολιτικός διοικητής του Αγίου Όρους, βουλευτές, πολιτικοί, τοπικές αρχές, κληρικοί και πλήθος πιστών. Την ιερά εικόνα συνόδευε ο Πρωτεπιστάτης του Αγίου Όρους, Γέροντας Χριστοφόρος Ιβηρίτης, με αντιπροσωπεία μοναχών.
Ο Μακαριώτατος στην ομιλία του, εκτός των άλλων, υπενθύμισε τη σημασία του ιερού προσώπου της Παναγίας για την ανθρωπότητα και την ανάγκη να στραφούμε και πάλι προς το θείον, επισημαίνοντας πόσο παραπλανητική είναι η ενδοκοσμική θεώρηση του κόσμου:
«Σήμερα, με την ευκαιρία της έλευσης της ιεράς εικόνας του «Άξιόν Εστι», επαναπροσκομίζουμε τις ελπίδες μας, τις χαρές μας, τους πόνους μας και τους καημούς μας προς το πρόσωπό της. Όχι με σκοπό να γίνουμε αδρανείς, αδιάφοροι και ανεύθυνοι, αλλά, αντιθέτως, για να αντλήσουμε κουράγιο και δύναμη. Για να γίνουμε περισσότερο ενεργοί και αποφασιστικοί, ως προς το ενδιαφέρον μας και τη φροντίδα μας για τον συνάνθρωπο, τον κόσμο και την κτίση.
»Το πρόσωπο της Παναγίας υπενθυμίζει σε όλους μας ότι δεν υπάρχει μόνον η ανθρωπότητα των πολέμων και της βίας, της κακοποίησης και της εγκληματικότητας, της υποτίμησης και της εκμετάλλευσης, αλλά και η ανθρωπότητα εκείνη που, ως άλλη πολύτιμη ζύμη, απεργάζεται μυστηριακά την ολοκλήρωση του κόσμου στα Έσχατα εν Χριστώ.
»Τι άραγε θα ήταν η Αρχαία Ελλάδα δίχως τον Παρθενώνα και τη Δημοκρατία;
»Τι θα καταλαβαίναμε από τη Βασιλίδα των πόλεων, την Κωνσταντινούπολη, εάν δεν είχε διασωθεί η Αγία Σοφία; Τι θα ήμασταν σήμερα, εάν δεν είχαμε κληρονομήσει, από τη Ρωμαϊκή (Βυζαντινή) Αυτοκρατορία, τη συναλληλία ως βάση των σχέσεων Πολιτείας και εκκλησιαστικής κοινότητας;
»Αντίστοιχα, τι θα γνωρίζαμε για το ‘Αγιον Όρος, εάν αυτό δεν ήταν πλήρως ταυτισμένο, αρρήκτως συνδεδεμένο, με την τιμή στο πρόσωπο της Παναγίας; Μια τιμή, που έχει αποτυπωθεί στο πλήθος των αγιορείτικων εικονισμάτων. Εξαιρετικά, όμως, αποτυπώνεται στην εξακουστή σε όλους μας, ιερά εικόνα του ”Άξιόν Εστι”, που αυτή τη στιγμή ιστάμεθα με ταπεινότητα ενώπιόν της. Πρόκειται για μία εικόνα-σύμβολο. Μία εικόνα, η οποία μας παραπέμπει κατ’ ευθείαν, στο πρόσωπο της Παναγίας. Γιατί, ως ορθόδοξοι, δεν ταυτίζουμε το πρόσωπο της Παναγίας με το ξύλο, με την παράσταση της μορφής της. Αλλά το εικόνισμα, η παράσταση της αγιασμένης μορφής της, ανάγει την προσκύνησή μας στο ίδιο το σεπτό πρόσωπο της Παναγίας. Ένα πρόσωπο που αποτελεί ανεξήγητο μυστήριο, που ξεπερνά την ανθρώπινη λογική. Και είναι μέγα μυστήριο, γιατί στο πρόσωπό της νικήθηκαν της φύσεως οι νόμοι, αφού χώρεσε στη γαστέρα της ο αχώρητος Θεός. Κι όλα αυτά, χάρις στο ‘’Ναι” της Παναγίας στον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Σκεφθείτε, ποια θα ήταν η μοίρα της ανθρωπότητας, αν δεν είχε ‘’δανείσει” η Παναγία τη σάρκα της, για να σαρκωθεί το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδος, ο Χριστός;
»Η Παναγία είναι εκείνη που κάνει τη μεγάλη, τη σταθερή, την ποιοτική διαφορά. Μας αποκάλυψε τι θα πει μητέρα και μητρότητα. Η ανθρώπινη μητρότητα είναι ταυτισμένη με την αποκλειστικότητα. Αντίθετα, η Παναγία προσφέρει τον μονάκριβο Υιό της για να σωθεί ο κόσμος. Με αυτό τον τρόπο έγινε μητέρα όλων μας. Γι’ αυτό, αδελφοί μου, το πρόσωπο της Παναγίας δεν είναι ταυτισμένο μόνο με το ελληνικό έθνος κατ’ αποκλειστικότητα, αλλά είναι κατά κυριολεξίαν ταυτισμένο με όλο το ανθρώπινο γένος. Χάρις στο “Ναι” της Παναγίας, ξεκινά η ίδρυση και θεμελίωση μιας άλλης, καινούργιας ανθρωπότητας, στον αντίποδα της παρείσακτης ανθρωπότητας που προήλθε από την αρχαία Εύα, καθώς εστράφη προς τον ίδιο της τον εαυτό. Μιας ανθρωπότητας που έκτοτε αυτομηδενίζεται, αυτοαφανίζεται, αυτοκαταστρέφεται. Που επιτίθεται, που προσβάλλει, που συγκρούεται, που υποτάσσει, που εκμεταλλεύεται, που υποτιμά, που υποφέρει και άλλα πολλά! Στο πρόσωπο της Παναγίας, όμως, ρόδισε και ανέτειλε μία καινούργια ανθρωπότητα. Μία ανθρωπότητα που υπακούει ελεύθερα στον Θεό, που θυσιάζει ελεύθερα το ατομικό θέλημα, που ενεργεί ελεύθερα, που αγαπά ελεύθερα. Τελικά η Παναγία μας αποκάλυψε, από την πλευρά μας, τι θα πει το μυστήριο της ελευθερίας και της αγάπης».
»Εμείς νομίζουμε ότι ελευθερία είναι να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Κι όταν κάνουμε αυτό που θέλουμε, νομίζουμε ότι είμαστε ελεύθεροι. Η Παναγία, όμως, δεν έκανε ό,τι ήθελε. Είπε “Να γίνει το θέλημα του Θεού” (Λουκ. 1, 38). ‘Αρα, η ελευθερία, που μας αποκαλύπτει η Παναγία, βρίσκεται στην ταπείνωση, στην εμπιστοσύνη στο θέλημα του Θεού.
»Ζούμε σε μια εποχή η οποία προβάλλει ως ιδεώδες την ατομικότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο καθένας να μπορεί να δηλώνει πως είναι ό,τι θέλει. Όλα να είναι ρευστά! Ακόμα, στην εποχή μας προβάλλεται ως αυτοσκοπός η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος. Όμως, απάντηση στα μεγάλα υπαρξιακά ζητήματα του ανθρώπου δεν έδωσε. Παρά τη διευκόλυνση που προσφέρει στην καθημερινότητα, είναι άνευ ουσιαστικής αξίας, καθώς η κτίση απειλείται από οικολογική καταστροφή, από πυρηνικό όλεθρο. Το όνειρο της προόδου και της εξέλιξης, όσο ελπιδοφόρο και ελκυστικό κι αν δείχνει, δεν μπορεί ποτέ να δώσει από μόνο του νόημα, προοπτική στον άνθρωπο. Όσο η ανθρώπινη ελευθερία και αγάπη θα κατανοούνται ενδοκοσμικά, ο κόσμος θα υποφέρει χωρίς ελπίδα. Η Παναγία όμως, ως άλλος φάρος, μας δείχνει ότι υπάρχει ελπίδα. Γι’ αυτό η Παναγία είναι “των πάντων η ελπίς”.
»Γι’ αυτό και σε κάθε δύσκολη στιγμή, είτε ως άνθρωποι είτε ως λαοί, ‘’την πάσαν ελπίδα μας” εις αυτήν ανατιθέμεθα. Γιατί ξέρει τι θα πει αναίτιος πόνος. Ξέρει τι θα πει αδικία αβάσιμη και κατηγορία αστήρικτη. Γι’ αυτό και είναι το πιο γλυκύ όνομα στα χείλη των πιστών. Και εμείς, σήμερα, με την ευκαιρία της έλευσης της ιεράς εικόνας του ”Άξιόν Εστι”, επαναπροσκομίζουμε τις ελπίδες μας, τις χαρές μας, τους πόνους μας και τους καημούς μας προς το πρόσωπό της. Όχι με σκοπό να γίνουμε αδρανείς, αδιάφοροι και ανεύθυνοι, αλλά, αντιθέτως, για να αντλήσουμε κουράγιο και δύναμη. Για να γίνουμε περισσότερο ενεργοί και αποφασιστικοί, ως προς το ενδιαφέρον μας και τη φροντίδα μας για τον συνάνθρωπο, τον κόσμο και την κτίση».
Εν κατακλείδι, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος σημείωσε:
«’Αγιε Πρωτεπιστάτα,
»Γι’ αυτήν την ευκαιρία ανεφοδιασμού, ανατροφοδότησης, προβληματισμού και εγρήγορσης, που χαρίσατε σε όλους εμάς, κληρικούς και λαϊκούς, σας ευχαριστούμε εσάς προσωπικά, τα μέλη της Ιεράς Επιστασίας και δι’ υμών όλους τους Καθηγουμένους των Ιερών Μονών του Αγίου Όρους.
»Του Αγίου Όρους, όπου κυριαρχεί το πρόσωπο της Παναγίας, ως σύμβολο ενός άλλου τρόπου ζωής. “Μιας ζωής που δεν οδηγεί στον θάνατο αλλά στην αληθινή ζωή, στην αιώνια ζωή”.
»Με αυτές τις ελάχιστες σκέψεις, υπαινίχθηκα κάποιες πτυχές του μυστηρίου της Παναγίας Θεοτόκου. Κλείνοντας, θέλω να ευχαριστήσω ακόμα όσους συνέβαλαν, φορείς και πρόσωπα, στην έλευση της εικόνος της Παναγίας του ”Άξιόν Εστι”. Είμαι βέβαιος ότι η Παναγία είναι δίπλα στον καθένα προσωπικά, στο γένος μας και σε όλη την ανθρωπότητα, ακόμη κι όταν δεν το καταλαβαίνουμε».
Κατόπιν, αντιφώνησε ο Πρωτεπιστάτης Γέροντας Χριστοφόρος Ιβηρίτης.
Μια σπάνια εικόνα κι ένα θαύμα
Η μεταφορά της ιερής εικόνας, η οποία εξέρχεται από το Άγιον Όρος μόνο σε ειδικές περιπτώσεις, ήταν παλαιότερο αίτημα του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου για να λαμπρύνει με την παρουσία της την επέτειο των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821. Ωστόσο, λόγω κορονοϊού δεν κατέστη τότε δυνατή η έξοδός της από την Αθωνική Πολιτεία.
Άξιο λόγου είναι ότι η Παναγία «Άξιον Εστι» θεωρείται το σημαντικότερο κειμήλιο του Αγίου Όρους και φυλάσσεται στο ιερό σύνθρονο του Πρωτάτου των Καρύων, από όπου έχει εξέλθει επτά φορές για λαϊκό προσκύνημα των πιστών και σήμερα είναι η όγδοη.
Η θαυματουργή αυτή εικόνα βρισκόταν κατά τα τέλη του Ι’ αιώνα σε ένα κελί κοντά στις Καρυές που σήμερα φέρει την ίδια επωνυμία “Άξιον εστίν” λόγω του εξής θαύματος: Ενώ ο Γέροντας του Κελιού απουσίαζε σε αγρυπνία του Πρωτάτου, συνέβη να φιλοξενήσει ο υποτακτικός του, που έμεινε μόνος στο κελί, κάποιον άγνωστο περαστικό μοναχό μαζί με τον οποίο, μάλιστα, έψαλλε και την ακολουθία του όρθρου της Κυριακής. Όταν λοιπόν έφθασαν στην θ\’ ωδή του κανόνα, ο μεν μοναχός του Κελιού έψαλλε “Την Τιμιωτέραν”, το γνωστό αρχαίο αυτό ύμνο του Αγίου Κοσμά του Ποιητή, που ψαλλόταν τότε όπως και σήμερα μαζί με τους θεομητορικούς στίχους της θ\’ ωδής (Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον…”), ενώ ο ξένος μοναχός άρχισε τον ύμνο διαφορετικά, προσθέτοντας στην αρχή του το μέχρι τότε άγνωστο προοίμιο «Άξιον εστίν ως αληθώς…».
Το προοίμιο αυτό τόσο θαυμασμό προκάλεσε στον ντόπιο μοναχό, ώστε το ζήτησε και γραπτώς για να μπορεί να το ψάλλει και αυτός. Επειδή όμως δε βρέθηκε μελάνι και χαρτί μέσα στο κελί, ο μυστηριώδης ξένος μοναχός χάραξε τον ύμνο με το δάκτυλό του σε μια πέτρινη πλάκα και πρόσθεσε ότι έτσι πρέπει να ψάλλεται στο εξής ο ύμνος αυτός από όλους τους Ορθόδοξους. Έπειτα, έγινε άφαντος. Οι Αγιορείτες έστειλαν την πλάκα στον βασιλιά και στον Πατριάρχη, ενώ την εικόνα μπροστά στην οποία ψάλθηκε για πρώτη φορά ο αγγελικός ύμνος τη μετέφεραν στο Πρωτάτο, στο οποίο καθιερώθηκε να γίνεται και η ετήσια πανήγυρη σε ανάμνηση του θαύματος και προς τιμήν της Θεοτόκου. Σύμφωνα με το αρχαίο συναξάρι, η γιορτή αυτή αρχικά τελούνταν στο Κελί, όπου είχε γίνει το θαύμα, και μάλιστα προς τιμήν του αρχάγγελου Γαβριήλ, που χωρίς άλλο ήταν ο θαυμαστός εκείνος ξένος μοναχός.
Η εικόνα θα παραμείνει στον Καθεδρικό Ιερό Ναό Αθηνών μέχρι τις 15 Μαΐου. Σύμφωνα με το πρόγραμμα, κάθε πρωί θα τελείται Όρθρος και Θεία Λειτουργία και κάθε απόγευμα Παράκληση. Επιπροσθέτως, την Κυριακή 7 Μαΐου, την Τετάρτη 10 Μαΐου -ημέρα της Μεσοπεντηκοστής- και την Κυριακή 14 Μαΐου θα τελεσθεί Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.
(πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ, monastiriaka.gr)
