Την τελευταία δεκαετία, το αποτύπωμα της Κίνας στον τομέα της ασφάλειας στην Αργεντινή έχει αυξηθεί σημαντικά. Ωστόσο, αναλυτές λένε ότι οι πρόσφατοι δείκτες δείχνουν ότι ο πρόεδρος Χαβιέρ Μιλέι μπορεί να μετατοπίσει την αμυντική συνεργασία προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μία συμφωνία του 2012 μεταξύ αξιωματούχων της επαρχίας Νεουκέν της Αργεντινής και του Πεκίνου οδήγησε στην κατασκευή ενός σταθμού παρακολούθησης του βαθέος διαστήματος κοντά στα σύνορα με τη Χιλή, προκαλώντας ανησυχία στην Ουάσιγκτον.
Η 50ετής σύμβαση παρέχει στο κινεζικό καθεστώς (ΚΚΚ) τη δυνατότητα να λειτουργεί ελεύθερα στο έδαφος της Αργεντινής. Η εγκατάσταση, γνωστή ως ‘Βαθύ Διάστημα’ (Espacio Lejano), αποτέλεσε προηγούμενο για μία κινεζική εγκατάσταση επίγειας παρακολούθησης στο Ρίο Γκασέγος (Rio Gallegos) , στο νοτιοανατολικό παράκτιο άκρο της Αργεντινής, η οποία ανακοινώθηκε επίσημα το 2021.
Μετά την υπογραφή της σύμβασης ‘Βαθύ Διάστημα’, αναλυτές και Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα εκφράσει την ανησυχία τους για την επέκταση της συνεργασίας της Κίνας με την Αργεντινή σε θέματα ασφάλειας και επιτήρησης.
«Η ΛΔΚ [Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας] έχει επεκτείνει την ικανότητά της να εξορύσσει πόρους, να εγκαθιστά λιμάνια, να χειραγωγεί κυβερνήσεις μέσω αρπακτικών επενδυτικών πρακτικών και να κατασκευάζει δυνητικές διαστημικές εγκαταστάσεις διπλής χρήσης», δήλωσε η στρατηγός Λώρα Ρίτσαρντσον της Νότιας Διοίκησης των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια ακρόασης της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Βουλής των Αντιπροσώπων το 2023.
Ο πρόεδρος Μιλέι ανέλαβε τα καθήκοντά του στις 10 Δεκεμβρίου 2023, αντικαθιστώντας τον προοδευτικό πρόεδρο Αλμπέρτο Φερνάντες, ο οποίος σφυρηλάτησε στενότερους δεσμούς με την Κίνα και υπέγραψε το 2022 συμφωνία για να ενταχθεί στην πρωτοβουλία «Μία ζώνη, ένας δρόμος» του ΚΚΚ. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο κος Μιλέι δεν έκρυψε την αποδοκιμασία του για τα κομμουνιστικά καθεστώτα και σηματοδότησε την πρόθεσή του να απομακρυνθεί από τις σοσιαλιστικές πολιτικές υπέρ μιας πιο φιλελεύθερης κατεύθυνσης.
Στους σχεδόν επτά μήνες που βρίσκεται στην εξουσία, ο πρόεδρος Μιλέι θέσπισε σημαντικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις και προχώρησε σε συρρίκνωση της κυβέρνησης.
Άλλοι πρόσφατοι «θετικοί δείκτες» δείχνουν ότι η κυβέρνηση Μιλέι δίνει προτεραιότητα στις αμυντικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες έναντι της Κίνας, δήλωσε ο Λήλαντ Λάζαρους, αναπληρωτής διευθυντής για την εθνική ασφάλεια στο Ινστιτούτο Δημόσιας Πολιτικής Jack D. Gordon του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα.
«Μέσα σε μόλις έξι μήνες έχει ήδη επισκεφθεί τις ΗΠΑ πολλές φορές. Έχει συναντηθεί με τον υπουργό Μπλίνκεν, έχει επισκεφθεί τον Λευκό Οίκο […] όλα αυτά είναι σαν απόλυτη μουσική στα αυτιά της στρατηγού Ρίτσαρντσον. Στα αυτιά του Μπάιντεν», δήλωσε ο κος Λάζαρους στους Epoch Times.
Η κα Ρίτσαρντσον ταξίδεψε στην Αργεντινή τον Απρίλιο, σε μια επίσκεψη που περιελάμβανε τη δωρεά ενός μεταγωγικού αεροσκάφους Hercules C-130H στην Πολεμική Αεροπορία της Αργεντινής και ξενάγηση σε μια ναυτική εγκατάσταση στην Ουσουάια, στη Γη του Πυρός, το έσχατο άκρο της χώρας.
«Δεσμευόμαστε να συνεργαστούμε στενά με την Αργεντινή, ώστε οι κοινές μας προσπάθειες για την ασφάλεια να ωφελήσουν τους πολίτες μας, τις χώρες μας και το ημισφαίριό μας με διαρκή και θετικό τρόπο», είχε δηλώσει τότε η κα Ρίτσαρντσον.
Στην Ουσουάια, η κα Ρίτσαρντσον συναντήθηκε με το τοπικό στρατιωτικό προσωπικό για να συζητήσει το ρόλο τους στη «διαφύλαξη ναυτιλιακών οδών ζωτικής σημασίας για το παγκόσμιο εμπόριο».
Σε ανακοίνωση του Υπουργείου Αμύνης της Αργεντινής, ο πρόεδρος Μιλέι επιβεβαίωσε ότι η κα Ρίτσαρντσον έλεγξε επίσης την πρόοδο της «ολοκληρωμένης ναυτικής βάσης» στις ναυτικές εγκαταστάσεις της Ουσουάια.
Αξιωματούχοι της Αργεντινής δήλωσαν ότι συζήτησαν επίσης «νομοθετικό εκσυγχρονισμό σε θέματα άμυνας».
Υπό την προηγούμενη κυβέρνηση, η Κίνα είχε τύχει προνομιακής μεταχείρισης.
Τον Ιούνιο του 2023, ο κυβερνήτης της Γης του Πυρός Γκουστάβο Μελέγια είχε δώσει το πράσινο φως στην Κίνα για την κατασκευή μιας λιμενικής εγκατάστασης πολλαπλών χρήσεων κοντά στον Πορθμό του Μαγγελάνου.
Το έργο αντιμετώπισε αμέσως νομοθετικές αντιδράσεις, καθώς τρεις εθνικοί βουλευτές και μέλη του Συνασπισμού Πολιτών κατέθεσαν επίσημη καταγγελία κατά του επαρχιακού διατάγματος του κυβερνήτη για την κατασκευή λιμανιού σε συνεργασία με το Πεκίνο. Η ίδια ομάδα κατηγόρησε περαιτέρω τον κο Μελέγια για παραβίαση της εθνικής ασφάλειας της Αργεντινής.
Πρόοδος του έργου δεν έχει καταγραφεί έκτοτε σε κανένα δημόσιο αρχείο.
Αλλαγές σχέσεων
Ο κος Λάζαρους δήλωσε ότι η επιθυμία της Αργεντινής για βαθύτερη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας με τους δυτικούς εταίρους ήταν επίσης εμφανής τον Απρίλιο, όταν ο υπουργός Αμύνης της Αργεντινής, Λουίς Πέτρι, υπέγραψε μια ιστορική συμφωνία αγοράς 24 μαχητικών αεροσκαφών F-16 από τη Δανία.
«Σήμερα ολοκληρώνουμε την πιο σημαντική στρατιωτική αεροναυτική αγορά από το 1983», δήλωσε ο κος Πέτρι σε επίσημο δελτίο Τύπου.
«Χάρη σε αυτή την επένδυση στην άμυνα, μπορώ με υπερηφάνεια να πω ότι αρχίζουμε να ανακτούμε την εναέρια κυριαρχία μας και ότι ολόκληρη η κοινωνία μας προστατεύεται καλύτερα από όλες τις απειλές που μας θέτουν σε δοκιμασία».
Η αγορά έγινε μετά από πολλαπλά δημοσιεύματα των μέσων ενημέρωσης το 2022, σύμφωνα με τα οποία η προηγούμενη κυβέρνηση του Αλμπέρτο Φερνάντες εξέταζε την αγορά μαχητικών αεροσκαφών JF-17, κατασκευασμένα σε Κίνα και Πακιστάν. Ένας υπουργός της κυβέρνησης του πρώην προέδρου Μαουρίσιο Μάκρι, ο οποίος ζήτησε να μην κατονομαστεί, επιβεβαίωσε στους Epoch Times ότι μια συμφωνία για την αγορά των μαχητικών αεροσκαφών JF-17 είχε εξεταστεί επί εποχής Φερνάντες.
Η απόρριψη μιας τόσο αξιοσημείωτης συμφωνίας όπλων είναι ενδεικτική για κάποιους, καθώς το ΚΚΚ έχει επενδύσει πολλά στον αμυντικό τομέα της Αργεντινής.
«Από το 2009-2019, η Κίνα μετέφερε συνολικά σημαντικό στρατιωτικό υλικό αξίας 634 εκατομμυρίων δολαρίων σε πέντε χώρες της Νότιας Αμερικής – την Αργεντινή, τη Βολιβία, τον Ισημερινό, το Περού και τη Βενεζουέλα», αναφέρεται σε ενημερωτικό σημείωμα της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων.
»Οι κυβερνήσεις της Βενεζουέλας, του Ισημερινού, της Βολιβίας και της Αργεντινής αγόρασαν αμυντικό εξοπλισμό της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, συνεργάστηκαν σε στρατιωτικές ασκήσεις και συμμετείχαν σε εκπαιδευτικές ανταλλαγές και εκπαίδευση στρατιωτικού προσωπικού».
Τα διαστημικά συμφέροντα της Κίνας
Η πρόσβαση στο διάστημα διαδραματίζει καίριο ρόλο στους στρατηγικούς στόχους του ΚΚΚ.
Έτσι, όταν στις αρχές Απριλίου εμφανίστηκαν αναφορές ότι η κυβέρνηση του προέδρου Μιλέι ήθελε να επιθεωρήσει το ‘Βαθύ Διάστημα’ (Espacio Lejano), οι εμπειρογνώμονες είπαν ότι αυτό επιβεβαιώνει την απομάκρυνσή του από την Κίνα σε ζητήματα που αφορούν την εθνική ασφαλεία του.
Είναι καλό σημάδι ότι ο πρόεδρος Μιλέι υποβάλλει το αίτημα, δήλωσε στους Epoch Times ο Ήβαν Έλλις, καθηγητής έρευνας για τη Λατινική Αμερική στο U.S. Army War College.
Σύμφωνα με τη σύμβαση ‘Βαθύ Διάστημα’, που υπεγράφη υπό το περονιστικό καθεστώς της Κριστίνα Φερνάντες Κίρχνερ, οι αξιωματούχοι του ΚΚΚ δεν υποχρεούνται να αφήσουν κανέναν – ακόμη και τον Αργεντινό πρόεδρο – να εισέλθει στις εγκαταστάσεις χωρίς ειδοποίηση.
Σύμφωνα με το άρθρο 3, η συμφωνία ορίζει ότι οι Αργεντινοί αξιωματούχοι δεν μπορούν να παρεμβαίνουν ή να διακόπτουν τις «κανονικές δραστηριότητες» της εγκατάστασης και πρέπει να διερευνούν εναλλακτικές επιλογές και να δίνουν απροσδιόριστο χρονικό διάστημα ειδοποίησης πριν τους επιτραπεί η πρόσβαση.
«Όταν ένας ηγέτης εμφανίζεται και επιθεωρεί τον χώρο, δεν έρχεται για να θαυμάσει το μεγάλο τηλεσκόπιο, αλλά για να προσδιορίσει το τι ακριβώς παρακολουθεί αυτό το μεγάλο τηλεσκόπιο», δήλωσε ο κος Έλλις.
Η Κίνα υποστηρίζει ότι το πρόγραμμα ‘Βαθύ Διάστημα’ προορίζεται για την εξερεύνηση του βαθέος διαστήματος, για αποστολές στο φεγγάρι και για επικοινωνίες με τους υπάρχοντες δορυφόρους σε τροχιά. Όμως ο κος Έλλις, όπως και άλλοι, πιστεύει ότι ο ισχυρισμός ότι εξερευνούν μόνο το διάστημα είναι εξαιρετικά απίθανος.
«Το μεγάλο ζήτημα είναι: Τι θα μπορούσε να κάνει αυτή η εγκατάσταση σε μία εμπόλεμη περίοδο;», αναρωτιέται.
Ο κος Έλλις υποστηρίζει ότι η μη εύρεση στοιχείων που να αποδεικύνουν κακόβουλη δραστηριότητα στον σταθμό δεν αναιρεί αυτόματα την πιθανότητα ύπαρξής της…
«Θεωρητικά, θα μπορούσαν να βρεθούν άνθρωποι που δεν θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί […] δεδομένα που δεν θα έπρεπε να συλλέγονται, αλλά όλα αυτά τα πράγματα θα ήταν εύκολο να κρυφτούν εφόσον υπάρχει ειδοποίηση», δήλωσε ο κος Έλλις, προσθέτοντας ότι μια ματιά στον τύπο του εξοπλισμού στο εσωτερικό του σταθμού θα μπορούσε επίσης να προσφέρει κάποιες πληροφορίες.
Ο πρώην υπουργός υπό την κυβέρνηση Μάκρι δήλωσε στους Epoch Times ότι μια επίσημη επιθεώρηση του ‘Βαθέος Διαστήματος’ πραγματοποιήθηκε στις αρχές Μαΐου του τρέχοντος έτους.
«Το πιο ανησυχητικό ζήτημα είναι το εξής: Η Νεουκέν είναι μόνο ένας από τους 11 επίγειους σταθμούς [και] εγκαταστάσεις διαστημικής έρευνας που διαθέτει η Κίνα στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική. Είναι περίεργο. Είναι η μεγαλύτερη ποσότητα διαστημικού εξοπλισμού που διαθέτουν εκτός της χώρας τους», δήλωσε ο κος Λάζαρους.
Ο κος Λάζαρους μοιράστηκε στοιχεία από το Ινστιτούτο Gordon που απεικονίζουν πώς τόσο ο σταθμός ‘Βαθύ Διάστημα’ της Κίνας όσο και η εγκατάσταση στο Ρίο Γκασέγος προσφέρουν μια ιδανική θέση επιτήρησης κοντά στην πολική τροχιά. Η πολική τροχιά είναι χρήσιμη κατά τη συλλογή, τη μετάδοση και την παρακολούθηση δεδομένων επειδή προσφέρει τη δυνατότητα παρατήρησης ολόκληρου του πλανήτη από το διάστημα. Η ανάλυση των επικοινωνιών ενισχύεται επίσης από το πόσο κοντά στην επιφάνεια της γης περνούν οι δορυφόροι σε τροχιά.
Προσφέρει επίσης στρατηγικά πλεονεκτήματα για κάθε κυβέρνηση που θέλει να ασχοληθεί με την κατασκοπεία.
«Το διάστημα στρατιωτικοποιείται όλο και περισσότερο», ενώ η Κίνα και η Ρωσία αναπτύσσουν νέα διαστημικά συστήματα για να «βελτιώσουν τη στρατιωτική τους αποτελεσματικότητα» και να μειώσουν τη σημασία των διαστημικών συστημάτων των ΗΠΑ, αναφέρει έκθεση της Υπηρεσίας Πληροφοριών Άμυνας των ΗΠΑ του 2022.
Όσον αφορά τη βαθύτερη συνεργασία για την ασφάλεια με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο κος Έλλις πιστεύει ότι η κυβέρνηση Μιλέι θα κάνει «ό,τι μπορεί χωρίς να ‘κάψει’ τις υπάρχουσες συμφωνίες με την Κίνα».
Η Κίνα είναι ο νούμερο δύο εμπορικός εταίρος της Αργεντινής και τόσο ο κος Έλλις όσο και ο κος Λάζαρους συμφωνούν ότι, ενώ η επιθυμία για αύξηση της στρατηγικής συνεργασίας είναι εμφανής, ο πρόεδρος Μιλέι δεν πρόκειται να είναι υποχωρητικός απέναντι στο Πεκίνο.
Στην περίπτωση που η αμυντική συνεργασία της Αργεντινής με την Κίνα ψυχρανθεί, ο κος Λάζαρους εικάζει ότι το κομμουνιστικό καθεστώς ίσως επιλέξει να περιμένει μέχρι να ψηφιστεί μια άλλη κυβέρνηση στην Αργεντινή, για να συνεχίσει την επέκτασή του. Μια κυβέρνηση που θα διάκειται πιο ευνοϊκά απέναντι στους στόχους του ΚΚΚ.
Προς το παρόν, η Αργεντινή βιώνει αυτό που ο κος Λάζαρους αποκάλεσε το «θαύμα του Μιλέι». Αρκετούς μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο πρόεδρος Μιλέι ανακοίνωσε το πρώτο δημοσιονομικό πλεόνασμα της χώρας εδώ και σχεδόν 20 χρόνια.
Σε ένα δελτίο Τύπου από την Κάζα Ροζάδα, ο πρόεδρος Μιλέι δήλωσε ότι «πιάσαμε τον ταύρο από τα κέρατα» για να εφαρμόσουμε το «πιο φιλόδοξο πρόγραμμα σταθεροποίησης στην ιστορία μας».
Ωστόσο, ο κος Λάζαρους θέτει το ερώτημα: «Πόσο καιρό μπορεί πραγματικά να διαρκέσει το milagro [θαύμα] Μιλέι;».
Οι Αργεντινοί θα πρέπει να περάσουν «αρκετό πόνο» οικονομικά για να επιφέρουν οποιαδήποτε μόνιμη αλλαγή, πρόσθεσε, λέγοντας ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε απογοήτευση και ότι οι Αργεντινοί μπορεί να είναι ασταθείς όσον αφορά την ηγεσία τους, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγή καθεστώτος στις επόμενες εκλογές – στα τέλη του 2027.
Προς το παρόν, τα πράγματα φαίνονται καλά για τα συμφέροντα ασφαλείας των ΗΠΑ, που λαμβάνουν θετικά σήματα από την Αργεντινή, αποφαίνεται ο κος Λάζαρους.
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
