Ξεκίνησε υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, η άτυπη πενταμερής διάσκεψη για το Κυπριακό στη Γενεύη, σε μια νέα προσπάθεια αναζήτησης λύσης στο μακροχρόνιο πρόβλημα. Η διήμερη συνάντηση, που θα ολοκληρωθεί στις 18 Μαρτίου, διεξάγεται σε διευρυμένο σχήμα και με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκόμενων πλευρών, αλλά με εξαιρετικά χαμηλές προσδοκίες λόγω των διαμετρικά αντίθετων θέσεων που εξακολουθούν να διατηρούν οι δύο πλευρές.
Στη Γενεύη βρίσκονται ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ, καθώς και οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας Γιώργος Γεραπετρίτης και της Τουρκίας Χακάν Φιντάν. Το Ηνωμένο Βασίλειο εκπροσωπείται από τον υφυπουργό Εξωτερικών για Ευρωπαϊκά Θέματα, Στίβεν Ντόιτι, ενώ ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω της Τζούλια Μπερτετζόλο, επικεφαλής της ομάδας της Κομισιόν για τη διευθέτηση του Κυπριακού.
Παρά το υψηλό επίπεδο των συμμετεχόντων, οι θέσεις των δύο πλευρών παραμένουν αγεφύρωτες. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης, σε “μίνι” διάγγελμα προς τον κυπριακό λαό, επανέλαβε την αδιαπραγμάτευτη προσήλωση της ελληνοκυπριακής πλευράς στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία και το πλαίσιο Γκουτέρες ως μοναδική βάση επίλυσης. Από την άλλη πλευρά, ο Ερσίν Τατάρ μεταβαίνει στις συνομιλίες με την πάγια θέση ότι «η πιο σωστή λύση για το Κυπριακό είναι αυτή των δύο κρατών», θέση που υποστηρίζεται πλήρως από την Άγκυρα.
Στόχος η δημιουργία θετικής δυναμικής
Υπό το βάρος αυτών των συγκυριών, ακόμη και ο ίδιος ο ΟΗΕ κρατά “μικρό καλάθι” για τα αποτελέσματα της διάσκεψης. Ο Αντόνιο Γκουτέρες, στην πρόσκλησή του προς τους ηγέτες, έθεσε ως στόχο της διήμερης συνάντησης τη χάραξη μιας «πορείας προς τα εμπρός», που «θα σηματοδοτήσει την απαρχή μιας πιο θετικής δυναμικής για το μέλλον».
Εκτιμάται ότι ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ θα επικεντρωθεί σε πρακτικά ζητήματα που θα μπορούσαν να βελτιώσουν το κλίμα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, με έμφαση στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Μεταξύ αυτών, συζητείται η πιθανότητα διάνοιξης νέων οδοφραγμάτων, που θα διευκόλυναν την επικοινωνία και τις ανταλλαγές μεταξύ των δύο κοινοτήτων.
Ο ρόλος των εγγυητριών δυνάμεων
Ιδιαίτερη βαρύτητα στις συνομιλίες έχει η στάση των τριών εγγυητριών δυνάμεων – Ελλάδας, Τουρκίας και Ηνωμένου Βασιλείου. Η ελληνική πλευρά, εκπροσωπούμενη από τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, συντάσσεται πλήρως με τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας για λύση στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας.
Αντιθέτως, η Τουρκία, μέσω του υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, στηρίζει ανοιχτά την τουρκοκυπριακή θέση για λύση δύο κρατών, πάγια τουρκική στρατηγική που έχει αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο στην επίτευξη προόδου στις διαπραγματεύσεις τα τελευταία χρόνια.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, ως πρώην αποικιακή δύναμη και κάτοχος των Βρετανικών Βάσεων στην Κύπρο, διατηρεί επίσης καθοριστικό ρόλο, ενώ η ευρωπαϊκή παρουσία υπογραμμίζει το ενδιαφέρον της ΕΕ για μια λύση που θα συμβαδίζει με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Η επόμενη ημέρα
Παρά τις χαμηλές προσδοκίες, η άτυπη συνάντηση της Γενεύης αποτελεί μια ευκαιρία επανεκκίνησης του διαλόγου μετά από μακρά περίοδο στασιμότητας στο Κυπριακό. Ωστόσο, η επίτευξη ουσιαστικής προόδου θα απαιτούσε σημαντικές υποχωρήσεις από τις εμπλεκόμενες πλευρές, κάτι που φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο στην παρούσα συγκυρία.
Τα αποτελέσματα της διήμερης συνάντησης θα καθορίσουν εάν θα δρομολογηθεί ένας νέος κύκλος διαπραγματεύσεων ή εάν το Κυπριακό θα παραμείνει σε παρατεταμένο αδιέξοδο. Η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ενδιαφέρον, αναγνωρίζοντας ότι η επίλυση του Κυπριακού αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, ιδιαίτερα σε μια περίοδο αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων.
