Ο Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε πως «η Κίνα διέπραξε σοβαρό σφάλμα απειλώντας με περιορισμό των εξαγωγών σπανίων γαιών», τονίζοντας ότι η στάση του Πεκίνου έχει αναγκάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους να επιταχύνουν τις προσπάθειες για εξασφάλιση νέων πηγών εντός δύο ετών.
Σε συνέντευξή του στους Financial Times, που δημοσιεύθηκε στις 31 Οκτωβρίου, ο Μπέσεντ υπογράμμισε: «Η Κίνα προειδοποίησε όλον τον κόσμο για τον κίνδυνο. Έκαναν πραγματικά λάθος».
Συμπλήρωσε μάλιστα: «Άλλο είναι να βγάζεις το όπλο στο τραπέζι, κι άλλο να αρχίζεις να πυροβολείς στον αέρα».
Στις αρχές Οκτωβρίου, η Κίνα επέβαλε νέους ελέγχους στις εξαγωγές τεχνολογιών και υλικών που σχετίζονται με τις σπάνιες γαίες, προκαλώντας αναταραχή στις αγορές, διαταραχή στις αλυσίδες εφοδιασμού και ένα σημαντικό αγκάθι στις εμπορικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου.
Έπειτα από συνάντηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον πρόεδρο της Κίνας Σι Τζινπίνγκ στη Σύνοδο Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας-Ειρηνικού στη Νότια Κορέα, η Κίνα ανακοίνωσε πως θα αναστείλει για έναν χρόνο τους περιορισμούς αυτούς. Όπως εκτίμησε ο Μπέσεντ, «η κινεζική ηγεσία αιφνιδιάστηκε από τις διεθνείς αντιδράσεις στα μέτρα περιορισμού των εξαγωγών».
Ο ίδιος επισήμανε ότι ΗΠΑ και Κίνα έχουν καταλήξει σε μια κατανόηση για σταθεροποίηση των σχέσεων σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, εκφράζοντας ωστόσο τη βεβαιότητα ότι «η επιρροή του Πεκίνου στον τομέα των κρίσιμων ορυκτών θα ξεθωριάσει γρήγορα».
Ο Μπέσεντ προσέθεσε: «Έχει συμφωνηθεί ότι, εφόσον οι συνθήκες παραμείνουν σταθερές, έχουμε φθάσει σε μια ισορροπία την οποία μπορούμε να διατηρήσουμε για τους επόμενους 12 μήνες. Δεν πιστεύω ότι πλέον μπορούν να πιέσουν, καθώς έχουμε λάβει αντισταθμιστικά μέτρα».
Προέβλεψε δε ότι το «παράθυρο» για την Κίνα να αξιοποιεί τις σπάνιες γαίες ως μοχλό πίεσης δεν θα διαρκέσει πάνω από 12 έως 24 μήνες, επισημαίνοντας τις προσπάθειες της κυβέρνησης Τραμπ για αναδιάρθρωση της αμερικανικής εφοδιαστικής αλυσίδας μέσω νέων εξορυκτικών και κατεργαστικών μονάδων, και συνεργασιών στη Νοτιοανατολική Ασία και με συμμάχους.
Η αναστολή των κινεζικών περιορισμών έχει επιπτώσεις και στην Ευρώπη. Στις 1 Νοεμβρίου, ο Επίτροπος Εμπορίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Μάρος Σέφτσοβιτς, γνωστοποίησε ότι Κινέζοι αξιωματούχοι του Υπουργείου Εμπορίου ενημέρωσαν τους Ευρωπαίους ομολόγους πως το «πάγωμα» ισχύει και για την ΕΕ. «Η Κίνα επιβεβαίωσε ότι η αναστολή των εξαγωγικών περιορισμών του Οκτωβρίου εφαρμόζεται και στην ΕΕ», ανέφερε στην πλατφόρμα Χ, προσθέτοντας ότι οι δύο πλευρές επανέλαβαν τη δέσμευσή τους να εργαστούν για τη βελτίωση της εφαρμογής της πολιτικής εξαγωγικών ελέγχων.
Η Κίνα είχε χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά τις σπάνιες γαίες ως διπλωματικό όπλο στη διένεξή της με την Ιαπωνία το 2010, επιβάλλοντας περιορισμούς που προκάλεσαν σοκ στη διεθνή βιομηχανία. Ο κλάδος αυτός παραμένει από τους πιο συγκεντρωτικούς παγκοσμίως, με την Κίνα να ελέγχει περίπου το 70% της παραγωγής και σαφώς υψηλότερο ποσοστό της κατεργασίας.
Το 2023, η Κίνα ξεκίνησε επιβολή περιορισμών στις εξαγωγές στρατηγικών πρώτων υλών προς τις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων του αντιμονίου, του γερμανίου και του βολφραμίου. Η Ειδική Επιτροπή για τον Στρατηγικό Ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας συνέταξε έκθεση με την οποία συστήνει στο Κογκρέσο να ενισχύσει οικονομικά την εγχώρια παραγωγή μαγνητών σπανίων γαιών.
Κατά τη δεύτερη προεδρική του θητεία, ο Ντόναλντ Τραμπ επιδίωξε να ενισχύσει την αμερικανική παραγωγή στρατηγικών υλικών – μεταξύ άλλων, επισπεύδοντας τις αδειοδοτήσεις εξορυκτικών επενδύσεων και δεσμεύοντας εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για τους παραγωγούς των ΗΠΑ.
Τον Απρίλιο του 2025, η Κίνα διεύρυνε τη λίστα προϊόντων υπό αυστηρό έλεγχο προσθέτοντας επτά σπάνιες γαίες και μαγνήτες που κατασκευάζονται από τρεις από αυτές, ως απάντηση στους διεθνείς δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ σε κινεζικά προϊόντα, στο πλαίσιο της προσπάθειας εξισορρόπησης των «άνισων εμπορικών σχέσεων».
Παρά τις εντάσεις, ο Μπέσεντ υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ διαθέτουν σημαντικά διαπραγματευτικά όπλα στη διαμάχη τους με την Κίνα: «Υπάρχουν πλήθος προϊόντων για τα οποία εκείνοι εξαρτώνται από εμάς, όπως κινητήρες αεροσκαφών, εξαρτήματα, χημικά, πλαστικά και πρώτες ύλες πυριτίου».
Στα μέσα Οκτωβρίου, επανέλαβε πως προτεραιότητα για την Ουάσιγκτον αποτελεί η συνεργασία με συμμάχους για τη μείωση του ρίσκου και τη γρήγορη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού εκτός Κίνας. Αν και ξεκαθάρισε ότι δεν είναι πρόθεση της κυβέρνησης Τραμπ η πλήρης διακοπή εμπορίου με το Πεκίνο για τα συγκεκριμένα υλικά, αναγνώρισε πως ΗΠΑ και σύμμαχοι ίσως υποχρεωθούν σε αποσύνδεση εάν «η Κίνα επιμείνει να είναι αναξιόπιστος εταίρος για τον κόσμο».
