Χιλιάδες διαδηλωτές συγκρούστηκαν με δυνάμεις καταστολής στο Βελιγράδι, το βράδυ της 18ης Αυγούστου, καθώς ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, κατηγόρησε τη Δύση ότι επιχειρεί να ενορχηστρώσει μια «έγχρωμη επανάσταση».
Η σερβική πρωτεύουσα έχει γνωρίσει κατά διαστήματα μαζικές, κυρίως ειρηνικές, διαδηλώσεις τον τελευταίο εννεάμηνο, μετά την κατάρρευση υπόστεγου σε σιδηροδρομικό σταθμό της Νόβι Σαντ, το Νοέμβριο στη βόρεια Σερβία, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 16 ανθρώπων.
Πολλοί διαδηλωτές θεωρούν τη συγκεκριμένη τραγωδία ως απόδειξη εκτεταμένης διαφθοράς σε κρατικά έργα υποδομής.
Την περασμένη εβδομάδα, οι διαμαρτυρίες πήραν βίαιη τροπή με ανοιχτές συγκρούσεις ανάμεσα σε διαδηλωτές και αστυνομία.
Παρότι η Σερβία επιδιώκει την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο Βούτσιτς διατηρεί στενές σχέσεις με τη Ρωσία και την Κίνα.
Την Κυριακή, μάλιστα, εξήρε τη στήριξη της Μόσχας στην κυβέρνηση του, καταγγέλλοντας ταυτόχρονα απόπειρα εκδήλωσης «έγχρωμη επανάσταση» – όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει λαϊκές εξεγέρσεις σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, οι οποίες οδήγησαν σε ανατροπή φιλορωσικών κυβερνήσεων προς όφελος δυτικών συμφερόντων.
Ανάμεσά τους, η «Ροζ Επανάσταση» στη Γεωργία το 2003, η «Πορτοκαλί Επανάσταση» στην Ουκρανία το 2004 και η «Επανάσταση της Τουλίπας» στη Κιργιζία το 2005.
«Είναι πλέον απολύτως σαφές ότι όσα ζούμε τους τελευταίους εννέα μήνες στη Σερβία συνιστούν εγχειριδιακή περίπτωση “έγχρωμη επανάσταση”, βίαιης αλλαγής καθεστώτος», δήλωσε το πρωί της Τρίτης η πρόεδρος της σερβικής Εθνοσυνέλευσης Άνα Μπρνάμπιτς, σε συνέντευξη Τύπου, σύμφωνα με το τοπικό μέσο The Telegraph. «Στον κροατικό Τύπο διαβάζουμε πια για προσδοκία ενός “Μαϊντάν” στη Σερβία – εξισώνοντας το Κίεβο του 2014 με το σημερινό Βελιγράδι».
Το 2014, η φιλορωσική κυβέρνηση της Ουκρανίας υπό τον πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς ανατράπηκε μετά από μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στην πλατεία Μαϊντάν του Κιέβου, λόγω της άρνησής του να υπογράψει συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το βράδυ της Δευτέρας, στο Βελιγράδι, μερίδα διαδηλωτών αποσπάστηκε από την κύρια πορεία, εκσφενδονίζοντας πέτρες στα γραφεία του κυβερνώντος Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος και σπάζοντας υαλοπίνακες.
Οι δυνάμεις καταστολής επενέβησαν με ειδικά οχήματα, διαλύοντας το πλήθος και προχωρώντας σε αρκετές συλλήψεις. Ο Βούτσιτς επισκέφθηκε αμέσως τα λεηλατημένα γραφεία του κόμματος.
«Οι διαδηλωτές ήταν τρομοκράτες και σύντομα οι πολίτες θα απαλλαγούν από αυτή την τρομοκρατία και το κακό», ανέφερε.
Σε σχετική τοποθέτηση, η Μπρνάμπιτς σημείωσε στη συνέντευξη Τύπου: «Όλοι άκουσαν τον πρόεδρο Βούτσιτς να καλεί σε διάλογο· αυτοί ισχυρίστηκαν ότι ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς κάλεσε στη βία. Στόχος όλων αυτών είναι να διασπείρουν τεχνητά το μίσος και τον διχασμό στην κοινωνία μας».
Ο Βούτσιτς κατηγορεί τους διαδηλωτές ότι επιδιώκουν την εγκαθίδρυση ενός «αναρχο-αριστερού καθεστώτος». «Η χώρα μας διατρέχει σοβαρό κίνδυνο· έχουν υπονομεύσει κάθε αξία, την ομαλή ζωή, την ασφάλεια του καθενός», ανέφερε ο πρόεδρος της Σερβίας την Κυριακή.
Ο Βούτσιτς, που εξελέγη για πρώτη φορά το 2017 και επανεξελέγη το 2022, έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης. «Θα δείτε την αποφασιστικότητα του σερβικού κράτους», διεμήνυσε την επόμενη ημέρα.
«Θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε για την αποκατάσταση της ειρήνης και της τάξης στη χώρα». Παράλληλα, ανακοίνωσε σειρά μέτρων εναντίον των διαδηλωτών. Την τελευταία εβδομάδα, δεκάδες άτομα κρατήθηκαν ενώ υπάρχουν κατηγορίες για υπερβολική βία από πλευράς αστυνομίας.
Τον Ιανουάριο, ομάδα Σέρβων πανεπιστημιακών, συγγραφέων και καλλιτεχνών, απέστειλε ανοιχτή επιστολή προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιν, κατηγορώντας την κυβέρνηση Βούτσιτς για δίωξη όσων τολμούν εντός κρατικών δομών να εναντιωθούν ανοιχτά στη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα.
Τον Ιούνιο, η σερβική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η αστυνομία έχει ασκήσει διώξεις για διαφθορά και οικονομικό έγκλημα εναντίον 657 ατόμων από τις αρχές του 2025.
«Τα αποτελέσματα αυτά αποδεικνύουν ότι το κράτος διαθέτει την ικανότητα, τη γνώση και την αποφασιστικότητα να καταστέλλει συστηματικά τη διαφθορά και το οικονομικό έγκλημα, ενώ η συνεργασία της αστυνομίας με τις αρμόδιες εισαγγελικές και άλλες κρατικές αρχές βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο», ανέφερε η κυβέρνηση σε ανακοίνωσή της στις 30 Ιουνίου.
Τον Δεκέμβριο του 2023, η τότε πρωθυπουργός Άνα Μπρνάμπιτς είχε δηλώσει ότι η Μόσχα ενημέρωσε το Βελιγράδι για απόπειρα πραξικοπήματος υποκινούμενου από τη Δύση.
Σε τηλεοπτικό διάγγελμα στις 24 Δεκεμβρίου 2023, ο Βούτσιτς ευχαρίστησε άγνωστες ξένες υπηρεσίες πληροφοριών που παρείχαν στο Βελιγράδι ειδοποίηση για τα σχέδια των «τραμπούκων».
Ο Βούτσιτς είχε τότε κατηγορήσει τις δυτικές δυνάμεις, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, ότι επιχειρούν να ανατρέψουν το κόμμα του λόγω των καλών σχεσών του με τη Μόσχα, αλλά και της άρνησής του να εγκαταλείψει τις σερβικές διεκδικήσεις στο Κόσοβο.
Η Σερβία αποτελούσε τμήμα της Γιουγκοσλαβίας μέχρι τη διάλυσή της στις αρχές της δεκαετίας του ’90, λόγω εθνοτικών εντάσεων. Έκτοτε, δύο πρώην δημοκρατίες, η Σλοβενία και η Κροατία, έχουν ενταχθεί στην ΕΕ. Το Κόσοβο αποσχίστηκε από τη Σερβία το 2008 και αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητο κράτος από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
«Απορρίπτουμε κατηγορηματικά κάθε ισχυρισμό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να προκαλέσουν “έγχρωμη επανάσταση” στη Σερβία ή εργάζονται για την οργάνωση της αντιπολίτευσης με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης», δήλωσε εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην Epoch Times μέσω e-mail στις 27 Δεκεμβρίου 2023.
Με πληροφορίες από Associated Press και Reuters
