Πριν από μερικά χρόνια, βρήκα μια παλιά φωτογραφία της προγιαγιάς μου. Στέκεται στην ξεχαρβαλωμένη, ξύλινη βεράντα ενός σπιτιού που θα μπορούσε να περιγραφεί μόνο ως ετοιμόρροπη παράγκα, κρατώντας έναν κουβά γάλα και ρίχνοντάς το σε μια συσκευή που διαχωρίζει το γάλα από την κρέμα γάλακτος. Στη βεράντα μαζί της βρίσκονται δύο νεαρά αγόρια και πρέπει να ξέρετε ότι ο χρόνος που περνούσαν με τη γιαγιά περιελάμβανε μαθήματα για το πώς να αρμέγουν μια αγελάδα και στη συνέχεια να το επεξεργάζονται μέσω ενός διαχωριστή κρέμας.
Ο μπαμπάς μου και τα αδέλφια του είχαν μια πλούσια παιδική ηλικία, αποκομίζοντας πανάρχαιες σοφίες και δεξιότητες από τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους, που ήταν έτοιμοι και πρόθυμοι να τους διδάξουν. Σε έναν κόσμο με έξυπνα smartphones και εθιστικά βιντεοπαιχνίδια, αυτή η σοφία και αυτές οι δεξιότητες μπορεί να χαθούν για πάντα αν οι παππούδες και οι γιαγιάδες και άλλοι ενήλικες δεν αναλάβουν να τα διδάξουν ενεργά.
Σκεφτείτε τη ζωή σας και απαριθμήστε τις πρακτικές δεξιότητες που μάθατε στην πορεία. Ακόμα και αν σας χωρίζουν πολλά χιλιόμετρα από τα εγγόνια, τα ανίψια και τα ανίψια σας, θα μπορούσατε να τους διδάξετε εξ αποστάσεως κάποιες βασικές δεξιότητες μέσω βίντεο. Ο πατέρας μου στέλνει τακτικά μικρά βίντεο που δείχνουν πώς καταφέρνει να αναπαράγει τη συκιά του!
Αναρωτιέστε από πού να ξεκινήσετε; Ακολουθούν μερικές προτάσεις.
Μαγειρική και ζαχαροπλαστική
Ποιες οικογενειακές συνταγές θα μπορούσατε να μοιραστείτε με τα εγγόνια σας; Μια από τις πιο πολύτιμες συνταγές μου είναι η συνταγή “Shlumgum” γραμμένη με τον καλλιγραφικό γραφικό χαρακτήρα της γιαγιάς μου. Ξέρει η νεότερη γενιά της οικογένειάς σας πώς να μαγειρεύει από το μηδέν και να ψήνει μια φρατζόλα ψωμί; Το φαγητό συνδέεται συχνά με την οικογενειακή ιστορία και τις πολιτιστικές παραδόσεις. Ίσως είναι ευκαιρία να τις θυμηθείτε, να τις ξεσκονίσετε (μεταφορικά μιλώντας!) και να καλέσετε μερικούς νέους να μαγειρέψουν μαζί.
Ιστορίες από τα παλιά
Έχετε έναν ολόκληρο θησαυρό από ιστορίες της παιδική σας ηλικίας και ιστορίες που σας έχουν αφηγηθεί οι δικοί σας παππούδες και γιαγιάδες σας και άλλοι ενήλικες. Αυτές είναι πολύτιμες όχι μόνο για εσάς αλλά και για τα εγγόνια σας. Αντί να τις αφήσετε να χαθούν στην ομίχλη του χρόνου, μοιραστείτε τις με τα παιδιά όλων των ηλικιών και αυτά όχι μόνο θα αγαπήσουν αυτές τις ιστορίες, αλλά μπορείτε να είστε σίγουροι ότι θα τις διηγηθούν και στα δικά τους παιδιά κάποια μέρα. Ακόμα καλύτερα, γράψτε αυτές τις ιστορίες και εκδώστε τις μόνοι σας. Ακόμη και ένα απλό PDF που μπορεί να μοιραστεί μεταξύ των μελών της οικογένειας θα είναι μια μέρα ανεκτίμητο.
Μαστορέματα και κατασκευές
Αν μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας την απόφραξη του νεροχύτη σας, να βάψετε ένα δωμάτιο, να αλλάξετε ένα λάστιχο ή να επισκευάσετε μια αλυσίδα ποδηλάτου, πρέπει να ευχαριστείτε αυτόν που σας το δίδαξε. Τα σχολεία δεν διδάσκουν πλέον αυτές τις πρακτικές δεξιότητες – αν δεν διδάξουμε εμείς τη νέα γενιά, ποιος θα το κάνει; Πρόκειται για δεξιότητες που όχι μόνο μας είναι χρήσιμες καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας, αλλά μπορούν να οδηγήσουν ακόμα και σε μια καριέρα.
Ο επιδέξιος χειρισμός ενός κατσαβιδιού, ενός σφυριού ή άλλων εργαλείων είναι μια επίκτητη δεξιότητα. Στην αρχή, αισθάνεστε άβολα. Δεν είστε σίγουροι για το πόση πίεση ή δύναμη πρέπει να χρησιμοποιήσετε. Το εργαλείο γλιστράει ή χάνει το στόχο του ξανά και ξανά. Τα εργαλεία είναι απλά, αλλά η κατάκτησή τους όχι και τόσο.
Κάντε έναν κατάλογο με όλα όσα ξέρετε να επισκευάζετε, τα συνήθη έργα βελτίωσης του σπιτιού και τη συντήρηση του αυτοκινήτου. Πιθανότατα θα καταλήξετε με έναν εντυπωσιακό κατάλογο και τώρα χρειάζεστε απλώς έναν ή δύο μαθητές για να περάσετε μαζί δημιουργικές και ευχάριστες στιγμές!
Κηπουρική
Η κηπουρική απαιτεί χρόνο, υπομονή και γνώσεις που αποκτώνται με την πάροδο πολλών ετών. Όπως απολαμβάνει ένας κηπουρός την ύπαιθρο, τον ήλιο, τον καθαρό αέρα, την καλλιέργεια των φυτών και την παρακολούθηση της ανάπτυξής τους, το ίδιο συμβαίνει και με τα παιδιά. Αρκεί να τα καλέσετε στον κήπο και να τους μάθετε πώς να καλλιεργούν λουλούδια και λαχανικά.
Χειροτεχνίες
Είναι τυχερό το παιδί του οποίου η γιαγιά ή ο παππούς ασχολούνται με χειροτεχνίες και κατασκευές. Το πλέξιμο, το βελονάκι, το κέντημα, το ράψιμο και άλλες χειροτεχνίες όχι μόνο παράγουν πρακτικά και όμορφα αποτελέσματα, αλλά βοηθούν επίσης στη βελτίωση του συντονισμού των ματιών-χεριών και των λεπτών κινητικών δεξιοτήτων.
Τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν επίσης για την παρασκευή σαπουνιού, τα θεραπευτικά βότανα και την ξυλουργική, εμπλουτίζοντας την προσωπικότητα και τις γνώσεις τους, αποκτώντας ωριμότητα και εμπιστοσύνη στις ικανότητες τους και ενισχύοντας τους δεσμούς με τον παππού και τη γιαγιά.
Καλοί τρόποι και ετικέτα
“Δεν βάζουμε τους αγκώνες μας πάνω στο τραπέζι! Δεν μιλάμε με το στόμα γεμάτο φαγητό! Ανοίγουμε τις πόρτες για τις κυρίες!” Οι καλοί τρόποι δεν φεύγουν ποτέ από τη μόδα και το άτομο που τους εφαρμόζει δείχνει σεβασμό και εκτίμηση για τους άλλους. Η εθιμοτυπία περιλαμβάνει τη γνώση του πιρουνιού που πρέπει να χρησιμοποιήσετε σε ένα επίσημο περιβάλλον και πώς να συστηθείτε κατάλληλα. Αυτές οι δεξιότητες είναι διακριτικές, ωστόσο κάνουν ισχυρή εντύπωση τόσο στο εργασιακό όσο και στο φιλικό περιβάλλον μας. Η έλλειψή τους δε είναι ακόμα εντυπωσιακότερη.
Ζωή στην ύπαιθρο
Κατασκήνωση, ψάρεμα, ταξίδι με σακίδιο, μαγείρεμα σε φωτιά – αυτές τις τόσο περιπετειώδεις και συναρπαστικές δραστηριότητες όλο και λιγότερα παιδιά έχουν την ευκαιρία να τις ζήσουν και να μάθουν όσα σχετίζονται με αυτές. Παρόλα αυτά, είναι εξαιρετικά σημαντικές για μάθουμε να εκτιμούμε και να αγαπάμε τη φύση. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλά παιδιά σήμερα φοβούνται να βρεθούν στη φύση – την απεραντοσύνη, την ησυχία, τις κατάμαυρες νύχτες. Και πάλι, αν δεν μεταδώσετε εσείς αυτές τις δεξιότητες και αυτές τις γνώσεις, ποιος θα το κάνει;
Κτηνοτροφία
Κοτόπουλα, κατσίκες, μέλισσες, πάπιες – όποια κι αν είναι η εμπειρία σας στη φροντίδα ζώων, μην την κρατάτε για τον εαυτό σας. Τα παιδιά έλκονται από τη φύση τους από τα ζώα και το να μαθαίνουν πώς να φροντίζουν ένα άλλο ζωντανό πλάσμα τους εμφυσά μια αίσθηση ευθύνης και συμπόνιας. Μαθαίνουν τη σημασία της ικανοποίησης των αναγκών ενός άλλου όντος και ευαισθητοποιούνται απέναντι στις ανάγκες και τα συναισθήματά του.
Μουσικές δεξιότητες
Αν έχετε μουσικές δεξιότητες είτε παίζετε κάποιο όργανο ή τραγουδάτε είτε απλά αγαπάτε τη μουσική γενικά, αυτό είναι υπέροχο για παιδιά κάθε ηλικίας. Σας αρέσει η τζαζ ή κάποιο άλλο είδος μουσικής; Μεταδώστε το στην επόμενη γενιά. Αφήστε τα να ακούσουν τους αγαπημένους σας συνθέτες και ερμηνευτές. Ξέρετε να παίζετε κάποιο όργανο; Τα μαθήματα μουσικής μπορεί να είναι ακριβά και απρόσιτα για πολλές οικογένειες, αλλά τα μαθήματα που διδάσκονται από έναν στενό φίλο ή μέλος της οικογένειας όχι μόνο μεταδίδουν τις γνώσεις αλλά συσφίγγουν και τις σχέσεις.
Εξερεύνηση της φύσης
Οι περίπατοι στη φύση, η παρατήρηση πουλιών, οι γνώσεις για τα διάφορα δέντρα και βότανα, τα ονόματα τους και οι ιδιότητες τους, ο κόσμος των εντόμων και των άλλων κατοίκων του δάσους, όλα αυτά διδάσκουν δεξιότητες παρατήρησης καθώς και εκτίμηση για τη φύση και το περιβάλλον. Επίσης, η απόλαυση της ομορφιάς της φύσης και η αποσύνδεση από την τεχνολογία κεντρίζει τη δημιουργικότητα και την περιέργεια.
Πολιτιστικές παραδόσεις
Κάθε παιδί έχει μια πλούσια κληρονομιά πολιτισμικών παραδόσεων, αλλά λίγα από αυτά μαθαίνουν κάτι σχετικά. Μοιραστείτε αυτές τις παραδόσεις και τις ιστορίες και μεταδώστε τες όπως ακριβώς μεταβιβάστηκαν σε εσάς. Οι οικογενειακές ρίζες, η γλώσσα, τα έθιμα και οι γιορτές αξίζει να διατηρηθούν και να περάσουν στην επόμενη γενιά.
Πολύ συχνά, απορρίπτουμε την αξία όσων γνωρίζουμε και έχουμε βιώσει, αλλά ο καθένας από εμάς είναι μια εγκυκλοπαίδεια μοναδικών αναμνήσεων, εντυπώσεων και μαθημάτων που μπορούν να εμπλουτίσουν τους αγαπημένους μας, ιδίως τους νεότερους.
Της Lisa Bedford
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
