Με το βλέμμα στραμμένο στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, οι Ρουμάνοι ετοιμάζονται και πάλι να προσέλθουν στις κάλπες το Σαββατοκύριακο για να εκλέξουν νέο πρόεδρο. Ο εθνικιστής Γκεόργκε Σιμιόν και ο κεντρώος δήμαρχος Βουκουρεστίου Νικουσόρ Νταν βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής στις δημοσκοπήσεις, εν όψει του καθοριστικού γύρου της 18ης Μαΐου.
Σύμφωνα με μεγάλη δημοσκόπηση της AtlasIntel (για λογαριασμό της ηλεκτρονικής εφημερίδας HotNews.ro), τόσο ο Σιμιόν όσο και ο Νταν εμφανίζονται ισόπαλοι στο 48,2% της πρόθεσης ψήφου, με το δείγμα σχεδόν 4.000 ερωτηθέντων μεταξύ 9 και 12 Μαΐου. Σημειώνεται πως στη συγκεκριμένη έρευνα δεν συμμετείχε η ρουμανική διασπορά, που στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση κινητοποιήθηκε υπέρ του Σιμιόν με ποσοστό άνω του 60% και προσέφερε περίπου ένα εκατομμύριο ψήφους.
Τα πρόσωπα των εκλογών
Γκεόργκε Σιμιόν
Ως ηγέτης της δημοφιλέστερης συντηρητικής παράταξης της Ρουμανίας (Συμμαχία για την Ένωση των Ρουμάνων – AUR), ο 38χρονος Σιμιόν κυριάρχησε στον πρώτο γύρο της 4ης Μαΐου με 41%. Ευρωσκεπτικιστής στο λόγο του, έχει ταχθεί κατά της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία και ασκεί δριμεία κριτική στην ευρωπαϊκή ηγεσία. Δηλώνει, εξάλλου, σύμμαχος του κινήματος Make America Great Again του Ντόναλντ Τραμπ.
Έχει ξεκαθαρίσει πως θα ασκούσε βέτο σε ενδεχόμενο ευρωπαϊκής βοήθειας προς το Κίεβο, θεωρώντας ότι η ασφάλεια της ηπείρου πρέπει να είναι πρωτίστως ζήτημα του ΝΑΤΟ. Ο ίδιος τονίζει ότι το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου «δείχνει πως η κοινωνία είναι έτοιμη για την αλλαγή». Για τον εαυτό του υπενθυμίζει: «Δεν υπήρξα ποτέ στην εξουσία ούτε συνεργάστηκα με όσους συντέλεσαν στο πραξικόπημα εναντίον της λαϊκής βούλησης».
Ο Σιμιόν, ο οποίος κατέλαβε την τέταρτη θέση στις περσινές εκλογές και στη συνέχεια υποστήριξε τον Γκεοργκέσκου, χαρακτήρισε τον πρώην υποψήφιο «νόμιμο πρόεδρο» και δήλωσε ότι, κάποια στιγμή, ο Γκεοργκέσκου «πρέπει να αναλάβει την εξουσία με τη μία ή την άλλη μορφή».
«Αν ζητήσει να γίνει πρωθυπουργός, θα τον προτείνω», δήλωσε. «Επειδή ήταν αυτός που ψήφισαν οι Ρουμάνοι.»
Νικουσόρ Νταν
Ανεξάρτητος και κεντρώος, ο 55χρονος Νταν βασίζει την εκστρατεία του στη μάχη κατά της διαφθοράς και την αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης με αξιοκρατικά κριτήρια. Ως δις εκλεγμένος δήμαρχος Βουκουρεστίου, ήρθε δεύτερος στον πρώτο γύρο, με 21%. Υποστηρίζει ανοιχτά την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, ζητώντας αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 3,5% του ΑΕΠ ως το 2030, καθώς και συνέχιση της στήριξης προς την Ουκρανία.
Σε τηλεοπτικό ντιμπέιτ στις 8 Μαΐου, εμφανίστηκε ξεκάθαρα υπέρ των σχεδίων της ΕΕ για ενίσχυση της άμυνάς της. Επικρίσεις αντιμετωπίζει λόγω της σχέσης του με τον επιχειρηματία Μιχάι Παούν, ο οποίος έχει επανειλημμένα εκφραστεί θετικά για τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Οι αρμοδιότητες του προέδρου
Ο πρόεδρος της Ρουμανίας κατέχει σημαντικό θεσμικό ρόλο, με την ευθύνη της ανώτατης στρατιωτικής ηγεσίας και της προεδρίας του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας, που αποφασίζει για θέματα στρατιωτικής συνδρομής. Διαθέτει επίσης το δικαίωμα βέτο σε ευρωπαϊκές αποφάσεις που απαιτούν ομοφωνία, όπως και την εξουσία διορισμού πρωθυπουργού, ανώτατων δικαστών, εισαγγελέων και επικεφαλής μυστικών υπηρεσιών.
Μέχρι να αναδειχθεί ο νέος πρόεδρος, τη χώρα διοικεί υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία όμως δεν μπορεί να προχωρήσει σε διατάγματα ή σε ανάληψη νέων πρωτοβουλιών.
Το παρασκήνιο της εκλογικής ακύρωσης
Η πρόωρη αυτή εκλογική αναμέτρηση προέκυψε επειδή το ανώτατο δικαστήριο του Βουκουρεστίου ακύρωσε τις αρχικά προγραμματισμένες εκλογές του Δεκεμβρίου 2024. Σε εκείνη την αναμέτρηση, η έκπληξη της επικράτησης του συντηρητικού αουτσάιντερ Καλίν Γκεοργκέσκου αναστάτωσε το πολιτικό σκηνικό, με τις αρχές να ακυρώνουν τα αποτελέσματα επικαλούμενες παρατυπίες και εξελισσόμενη ρωσική προπαγάνδα υπέρ του υποψηφίου. Ο Γκεοργκέσκου, που πλέον διερευνάται και έχει αποκλειστεί από τη διαδικασία, αρνείται κάθε κατηγορία, ενώ η Μόσχα διαψεύδει κάθε ανάμιξη.
Μετά τον πρώτο γύρο, ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Μαρσέλ Τσιολάκου υπέβαλε την παραίτησή του, ανακοινώνοντας πως το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα αποχωρεί από τον φιλοδυτικό κυβερνητικό συνασπισμό, βάζοντας έτσι τέλος στη μέχρι τώρα συνεργασία. Οι υπουργοί θα παραμείνουν στη θέση τους με υπηρεσιακό χαρακτήρα, έως ότου διαμορφωθεί νέα πλειοψηφία μετά τον δεύτερο γύρο.
