Δέσμη μέτρων για τα ευάλωτα νοικοκυριά, τους πολύτεκνους και τους κατοίκους σε περιοχές με αυξημένες ενεργειακές ανάγκες, που αναγκάζονται να ξοδεύουν σημαντικό ποσοστό του εισοδήματός τους για την κάλυψή τους, προαναγγέλλει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης, σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Μέσα στο φθινόπωρο, επισημαίνει περαιτέρω ο κος Σκυλακάκης, θα ανακοινωθεί νέο πλαίσιο για την πάταξη των στρατηγικών κακοπληρωτών στην αγορά ενέργειας με διασταυρώσεις εισοδημάτων, περιουσίας, καταθέσεων κλπ. και των ρευματοκλοπών, οι οποίες όπως υπογραμμίζει ο υπουργός κοστίζουν σήμερα 4% στους λογαριασμούς όλων μας. «Θα πω ένα και μόνο για την ώρα. Όσοι κλέβουν ρεύμα θα το πληρώνουν ακριβά», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κος Σκυλακάκης.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας απαντά επίσης στα ερωτήματα για τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, τις ενεργειακές αποκρατικοποιήσεις, το ενεργειακό κόστος για τις επιχειρήσεις και το τοπίο στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από το νέο έτος, δεδομένου ότι στις 31 Δεκεμβρίου λήγει το πλαίσιο (παρακράτηση των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών, αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής) που τέθηκε λόγω της ενεργειακής κρίσης.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Θεόδωρου Σκυλακάκη
ΕΡ: Το ενεργειακό κόστος αποτελεί παράγοντα ανησυχίας για τους καταναλωτές, ιδίως ενόψει του χειμώνα. Οι τιμές της ενέργειας έχουν μειωθεί σημαντικά σε σχέση με το προηγούμενο καλοκαίρι, ωστόσο το τελευταίο διάστημα διεθνώς και στην Ελλάδα επικρατούν και πάλι ανοδικές τάσεις. Θα συνεχίσει η κυβέρνηση την πολιτική ενίσχυσης των καταναλωτών για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων ανατιμήσεων στην ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο; Στην περίπτωση αυτή, οι ενισχύσεις θα παραμείνουν οριζόντιες ή θα είναι στοχευμένες σε συγκεκριμένες ομάδες καταναλωτών;
Θ. Σκ.: Παραμένουμε συνεπείς στην πολιτική μας, που σημαίνει πως όταν απαιτηθεί η παρέμβασή μας θα αντιδράσουμε άμεσα: Θα στηρίξουμε τους συμπολίτες μας, ιδιαίτερα όσους το έχουν περισσότερο ανάγκη, για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί, όπως κάναμε και κατά την προηγούμενη τετραετία της διακυβέρνησής μας.
Δείγμα αυτής της πολιτικής αποτελεί η πρόσφατη απόφαση συνέχισης των μέτρων στήριξης στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος για νοικοκυριά, ευάλωτους καταναλωτές και αγρότες για τον τρέχοντα μήνα, με ποσά λίγο αυξημένα σε σχέση με τον Αύγουστο.
Επίσης, στην παρούσα φάση προετοιμάζουμε και θα ανακοινώσουμε μέσα στο φθινόπωρο μία δέσμη μέτρων για τα ευάλωτα νοικοκυριά, τους πολύτεκνους και τους κατοίκους περιοχών αυξημένων ενεργειακών αναγκών, οι οποίοι πρέπει να ξοδεύουν σημαντικό ποσοστό του εισοδήματός τους για την κάλυψή τους.
Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, πως από την εκκίνηση της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, το 2021, η Ελλάδα στήριξε οικονομικά νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης (ΤΕΜ), διαθέτοντας περισσότερα από 9,2 δισ. ευρώ, μέχρι σήμερα.
ΕΡ: Εκτός από τα νοικοκυριά, το ενεργειακό κόστος απασχολεί και τις επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες. Ποιες πρωτοβουλίες θα πρέπει να αναμένει η αγορά για την κατά το δυνατόν αντιμετώπιση του προβλήματος, που επηρεάζει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών;
Θ. Σκ.: Το ενεργειακό κόστος συνιστά πράγματι μία από τις βασικότερες ανησυχίες των επιχειρηματιών, καθώς όταν αυξάνεται υπέρμετρα αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη και απειλεί τη μακροχρόνια βιωσιμότητα των ενεργοβόρων επιχειρήσεων.
Για τον λόγο αυτόν, σε ό,τι αφορά στις επιχειρήσεις, πρωταρχικό μας μέλημα είναι να ενισχύσουμε την προβλεψιμότητα του ενεργειακού κόστους και την ανθεκτικότητά τους στις μεταβολές του, ώστε να είναι σε θέση να προγραμματίζουν και να υλοποιούν (κατά το δυνατόν) την παραγωγική τους δραστηριότητα χωρίς ακραίες τιμές ενέργειας.
Κύριο εργαλείο προς αυτή την κατεύθυνση είναι η συνέχιση της αύξησης της διείσδυσης των ΑΠΕ που πέτυχε η κυβέρνησή μας στην πρώτη τετραετία της, σε συνδυασμό με την αύξηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου με την ενίσχυση των δικτύων, την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών και τη ραγδαία αύξηση της αποθήκευσης.
Παράλληλα, προωθούμε προγράμματα εξοικονόμησης και αυτοπαραγωγής και ενθαρρύνουμε τη σύναψη PPAs (διμερών συμβάσεων) για τη διευκόλυνση της αμεσότερης πρόσβασης των επιχειρήσεων στην αγορά ενέργειας.
EΡ: Προχωρήσατε στην παράταση έως το τέλος του χρόνου του πλαισίου που περιλαμβάνει την παρακράτηση των υπερεσόδων των ηλεκτροπαραγωγών και την αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής στα τιμολόγια λιανικής. Τι θα πρέπει να περιμένουν οι καταναλωτές από το νέο έτος ως προς τη δομή των τιμολογίων που θα εφαρμόζονται, τη διαφάνεια στην ενημέρωση από τους προμηθευτές και τον τρόπο διαμόρφωσης των τιμών ανάλογα με τη διακύμανση του κόστους;
Θ. Σκ.: Η διαφάνεια όσον αφορά στη λειτουργία του συστήματος έχει ήδη ενισχυθεί σημαντικά στη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης. Με την παράταση που υπέγραψα, θα έχουμε το ισχύον σύστημα έως την 31η Δεκεμβρίου 2023. Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως ρυθμιστικές αρχές και προμηθευτές έχουν το απαραίτητο χρονικό διάστημα για την προετοιμασία για τη μετάβαση στο νέο πλαίσιο, ενώ παράλληλα παρέχεται η απαιτούμενη περίοδος ενημέρωσης για τους καταναλωτές, προφανώς με τήρηση των κανόνων διαφάνειας και ευκολότερης σύγκρισης των τελικών τιμών.
Η νέα δομή των τιμολογίων θα επιδιώκει να εξασφαλίζεται ο πιο αδύναμος καταναλωτής, που δεν έχει το κίνητρο ή την ικανότητα να παρακολουθεί την καθημερινότητα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ ταυτόχρονα θα δίδεται η ελευθερία στους περισσότερο ενημερωμένους καταναλωτές να αναζητούν σχήματα και ευκαιρίες που να ανταποκρίνονται στο προφίλ τους από πλευράς αναγκών και ρίσκου.
Σε κάθε περίπτωση, όποια και αν είναι η πορεία των τιμών – είτε δηλαδή απαιτούν την άμεση λήψη μέτρων είτε κυμαίνονται σε λογικά επίπεδα – βασικό ζητούμενο για την κυβέρνηση αποτελεί να διασφαλιστεί το συμφέρον των καταναλωτών με θεσμικούς κανόνες και η τήρηση του κανονιστικού πλαισίου, με αυστηρές αρχές διαφάνειας και προσήκουσας ενημέρωσης των καταναλωτών. Προπαντός, η πολιτεία οφείλει, σε τέτοιου είδους σημαντικές για τη λειτουργία της οικονομίας αγορές, να ενθαρρύνει στο μέγιστο βαθμό τον ανταγωνισμό και να εξασφαλίζει αρκετό αριθμό εναλλακτικών, ώστε στην πράξη ο ανταγωνισμός αυτός να λειτουργεί.
ΕΡ: Σε επίπεδο επάρκειας, υπάρχει σχεδιασμός για την αντιμετώπιση του ενδεχομένου διαταραχής στον εφοδιασμό με φυσικό αέριο εφόσον συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία; Ποια μέτρα θα ληφθούν στην περίπτωση αυτή;
Θ. Σκ.: Δεν θεωρώ ότι θα αντιμετωπίσουμε κάποιου είδους μεγάλο πρόβλημα. Μην ξεχνάτε ότι η κυβέρνηση της ΝΔ από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία εφάρμοσε ένα πλαίσιο στοχευμένων δράσεων για τη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας και ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού.
Με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, αυξήσαμε σημαντικά την αποθηκευτική δυναμικότητα της χώρας σε LNG, ενώ είναι σε εξέλιξη η σημαντική διεύρυνση των δυνατοτήτων της χώρας από πλευράς διασυνδέσεων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Παράλληλα, συνεχίζεται πολύ δυναμικά η διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και δίνεται πρωτοφανής έμφαση στην αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, που αντισταθμίζει – όσο προωθείται – τη βασική αδυναμία των ΑΠΕ, σε σχέση με το φυσικό αέριο, δηλαδή τη στοχαστικότητα της παραγωγής τους.
Επίσης, εμβαθύνουμε την περιφερειακή συνεργασία, υλοποιώντας στρατηγικές υποδομές, που θα προσφέρουν εναλλακτικές πηγές προμήθειας ενέργειας.
Ο πλωτός σταθμός FSRU στην Αλεξανδρούπολη – που θα ξεκινήσει στους επόμενους μήνες – θα μειώσει σημαντικά την εξάρτηση των χωρών της ευρύτερης περιοχής από το ρωσικό φυσικό αέριο, απελευθερώνοντας ένα σημαντικό εξαγωγικό δυναμικό από την Ελλάδα προς τα Βαλκάνια. Παράλληλα, έχει ξεκινήσει και η δοκιμαστική λειτουργία της υπερσύγχρονης λιγνιτικής μονάδας Πτολεμαϊδα V.
ΕΡ: Έχει τεθεί αίτημα από φορείς της αγοράς ενέργειας για έλεγχο των στρατηγικών κακοπληρωτών με ενεργοποίηση του ενεργειακού Τειρεσία ή/και επαναφορά της δυνατότητας αποκοπής για οφειλές σε προηγούμενο προμηθευτή, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο λεγόμενος ενεργειακός τουρισμός. Πώς τοποθετείστε απέναντι σε αυτές τις προτάσεις;
Θ. Σκ.: Αναγνωρίζουμε το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί στην αγορά από τους απλήρωτους λογαριασμούς που αφήνουν στρατηγικοί κακοπληρωτές, αλλάζοντας συνεχώς εταιρείες που τους εκπροσωπούν και τους οποίους πληρώνουν τελικά οι συνεπείς, που είναι η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας.
Στην παρούσα φάση, είμαστε σε διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους στην αγορά (προμηθευτές, ΡΑΕ, ΔΕΔΔΗΕ), προκειμένου μέσα στο φθινόπωρο και μετά τη ΔΕΘ, να μπορέσουμε να ανακοινώσουμε ένα συνεκτικό πλαίσιο για την πρόσθετη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών και την πάταξη των στρατηγικών κακοπληρωτών και των ρευματοκλοπών. Τις λεπτομέρειες θα τις έχουμε όταν ολοκληρωθεί η σχετική επεξεργασία. Η πρώτη κίνησή μας, ειδικά για τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, είναι ότι με διαδοχικές διασταυρώσεις θα διαπιστώσουμε ποιοι είναι και ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους από πλευράς εισοδημάτων περιουσίας, καταθέσεων κ.λπ. Όσο για τις ρευματοκλοπές, που κοστίζουν σήμερα 4% στους λογαριασμούς όλων μας, θα πω ένα και μόνο για την ώρα. Όσοι κλέβουν ρεύμα θα το πληρώνουν ακριβά.
ΕΡ: Σε λίγες ημέρες ολοκληρώνεται η υποβολή αιτήσεων για το πρόγραμμα “Εξοικονομώ 2023”. Είστε ικανοποιημένος από το ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί μέχρι στιγμής; Θα υπάρξουν νέα προγράμματα ενίσχυσης των νοικοκυριών για εξοικονόμηση ενέργειας είτε με παρεμβάσεις στα κτίρια είτε με αντικατάσταση ενεργοβόρων συσκευών στο πρότυπο ανάλογων δράσεων που προκηρύχθηκαν πρόσφατα και με δεδομένους τους στόχους του ΕΣΕΚ; Θα υπάρξει για παράδειγμα δράση για την προώθηση των αντλιών θερμότητας που φαίνεται πως κερδίζουν έδαφος στην ΕΕ;
Θ. Σκ.: Σε γενικές γραμμές, είμαστε ικανοποιημένοι από το ενδιαφέρον που καταγράφεται για το «Εξοικονομώ 2023», το οποίο παραμένει ανοικτό για υποβολή αιτήσεων έως τις 15 Σεπτεμβρίου. Πρόκειται, άλλωστε, για ένα πρόγραμμα το οποίο προσφέρει υψηλά οικονομικά και λειτουργικά οφέλη προς τα ελληνικά νοικοκυριά, με ταυτόχρονη κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών. Είναι αξιοσημείωτο πως βελτιώνει την ενεργειακή κλάση των νοικοκυριών, επιτυγχάνοντας εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας πάνω από 30% για κάθε δικαιούχο/κτίριο κατοικίας, μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης κατά τουλάχιστον 3 ενεργειακές κατηγορίες. Αυτό που προέχει, στην παρούσα φάση, είναι να οριστικοποιήσουν – όσοι ενδιαφερόμενοι και δεν το έχουν κάνει ήδη – τις αιτήσεις τους, για να μπορέσουν να επωφεληθούν από το πρόγραμμα το συντομότερο δυνατό. Από εκεί και πέρα, σχεδιάζουμε μία σειρά από προγράμματα, με σκοπό να ενεργοποιηθούν μέσα στο τρέχον έτος που θα παρουσιαστούν σύντομα.
ΕΡ: Οι Ανανεώσιμες Πηγές ενέργειας και κυρίως τα φωτοβολταϊκά που εμφανίζουν τη μέγιστη παραγωγή κατά τις μεσημβρινές ώρες του καλοκαιριού, την ίδια περίοδο δηλαδή που μεγιστοποιείται η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, επέτρεψαν τη συγκράτηση του κόστους, οδηγώντας ακόμη και σε μηδενικές τιμές ρεύματος για αρκετές ώρες στο Χρηματιστήριο και συνέβαλαν στην ευστάθεια του συστήματος τις ημέρες του καύσωνα. Προκύπτουν δύο ερωτήματα: 1. Θα επιτραπούν και στη χώρα μας αρνητικές τιμές ρεύματος, όπως ισχύει σε άλλες χώρες της ΕΕ; 2. Θα επανεξεταστεί το ωράριο για το μειωμένο (“νυχτερινό”) τιμολόγιο, που δεν προβλέπει μειωμένες χρεώσεις για το μεσημέρι που υπάρχει υπερεπάρκεια και χαμηλές τιμές, παρά μόνο για το βράδυ (11 μμ – 7 πμ);
Θ. Σκ.: Είναι γεγονός ότι η πλεονάζουσα παραγωγή των φωτοβολταϊκών έχει συγκρατήσει το αυξημένο κόστος στη χονδρεμπορική αγορά, ενώ παράλληλα έχει συμβάλει σημαντικά στο «κούρεμα» των μεσημεριανών αιχμών του συστήματος, δίνοντας πολύτιμη «ανάσα» στη λειτουργία του, σε ώρες αυξημένης ζήτησης τους καλοκαιρινούς μήνες.
Οι αρνητικές τιμές ρεύματος, όπως ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές, είναι καθαρά ένα τεχνικό θέμα, που αφορά τη λειτουργία και εφαρμογή του Target Model σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε κάθε περίπτωση, όταν η τιμή εκκαθάρισης της χονδρεμπορικής αγοράς είναι μηδενική πάνω από δύο συνεχόμενες ώρες, τότε οι σταθμοί ΑΠΕ που συμμετέχουν στην αγορά δε λαμβάνουν αποζημίωση για την παραγωγή τους εκείνες τις ώρες, σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο (ν. 4414/2016 άρ. 5 παρ. 10). Αυτό το γεγονός μειώνει περαιτέρω το συνολικό ενεργειακό κόστος, με προφανή οφέλη για τους καταναλωτές.
Σχετικά με το ωράριο του μειωμένου τιμολογίου του «νυχτερινού» ρεύματος, αυτό θα πρέπει να επανεξεταστεί με τον αρμόδιο διαχειριστή του δικτύου διανομής (ΔΕΔΔΗΕ) για να αναζητηθεί η βέλτιστη λύση, λαμβάνοντας υπόψη τους τεχνικούς περιορισμούς που επιβάλλουν οι παλιοί, εγκατεστημένοι ηλεκτρονικοί μετρητές.
Εκτιμούμε, πάντως, πως το σχέδιο ανάπτυξης και εγκατάστασης των έξυπνων μετρητών από το ΔΕΔΔΗΕ θα δώσει οριστική λύση στο θέμα του μειωμένου τιμολογίου, καθώς οι προμηθευτές θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν πολυζωνικά (δυναμικά) τιμολόγια στους πελάτες τους και αυτοί με τη σειρά τους να μεταφέρουν τις καταναλώσεις τους σε μη επιβεβαρυμένες ώρες.
ΕΡ: Βρίσκονται σε εκκρεμότητα ορισμένοι φάκελοι αποκρατικοποιήσεων ενεργειακών ΔΕΚΟ, όπως η περαιτέρω διάθεση μετοχών της Helleniq Energy, η ΔΕΠΑ Εμπορίας, η υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου στην Καβάλα. Έχετε καταλήξει σε αποφάσεις σχετικά με αυτές τις επιχειρήσεις;
Η αξιοποίηση του δημόσιου πλούτου, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη, προς όφελος της εθνικής οικονομίας και βέβαια του ελληνικού λαού. Ο πυρήνας των πολιτικών που ακολουθήσαμε την προηγούμενη τετραετία της διακυβέρνησής παραμένει αναλλοίωτος. Επί της ουσίας, δεν υπάρχουν προειλημμένες θέσεις. Καθεμία από τις τρεις περιπτώσεις που θίγετε έχει ιδιαιτερότητες που επιτάσσουν την ανάλυσή τους, σε βάθος – λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς οικονομικές και γεωπολιτικές εξελίξεις που τις επηρεάζουν – προκειμένου να ληφθούν και να υλοποιηθούν οι όποιες αποφάσεις.
