Από τον Joshua Charles
Όταν ήμουν 19 χρόνων, διάβασα ένα βιβλίο που θα άλλαζε για πάντα τη ζωή μου. Ήταν το «Διασκεδάζοντας τους εαυτούς μας μέχρι θανάτου» του Νηλ Πόστμαν. Αν και δημοσιεύθηκε το 1985, κάθε χρόνος που περνάει, οι προβλέψεις του γίνονται όλο και πιο επίκαιρες όσο και δυσοίωνες.
Κατά τον “ταχυδρόμο” της νόησης: τα ηλεκτρονικά μέσα μας τραβούν προς τα κάτω, μετατρέποντάς τους διαλόγους μεταξύ μας σε απλές μορφές ψυχαγωγίας με γνώμονα το κέρδος και όχι την ουσία, κάτι που με τη σειρά του μας εμποδίζει όχι μόνο να μιλάμε σαν ενήλικες, αλλά ακόμη και να σκεφτόμαστε σαν τέτοιοι. Ανιχνεύει αυτό το φαινόμενο στη σφαίρα της πολιτικής, της θρησκείας και της εκπαίδευσης.
Η εισαγωγή του δίνει ξεκάθαρα την τρομακτική προφητική του διόραση:
«Τα βλέμματα μας ήταν στραμμένα στο 1984. Όταν έφτασε το 1984 και η προφητεία δεν πραγματοποιήθηκε, οι σκεπτόμενοι Αμερικανοί τραγουδούσαν απαλά ύμνους στους εαυτούς τους. Οι ρίζες της φιλελεύθερης δημοκρατίας μας είχαν αντέξει. Όπου αλλού είχε συμβεί ο τρόμος, δεν μας είχε επισκεφτεί, τουλάχιστον όχι οι οργουελικοί εφιάλτες.
Αλλά είχαμε ξεχάσει ότι δίπλα στο σκοτεινό όραμα του Όργουελ, υπήρχε και ένα άλλο – ελαφρώς παλαιότερο, ελαφρώς λιγότερο γνωστό, εξίσου ανατριχιαστικό: Ο Θαυμαστός Νέος Κόσμος του Άλντους Χάξλεϊ. Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση ακόμη και μεταξύ των μορφωμένων, ο Χάξλεϊ και ο Όργουελ δεν προφήτευσαν το ίδιο πράγμα. Ο Όργουελ προειδοποιεί ότι θα μας νικήσει μια εξωτερικά επιβαλλόμενη καταπιεστική δύναμη. Αλλά στο όραμα του Χάξλεϊ, κανένας Big Brother δεν απαιτείται να στερήσει από τους ανθρώπους την αυτονομία, την ωριμότητα και την ιστορία τους. Κατά την άποψη του, οι άνθρωποι θα αγαπήσουν την καταπίεσή τους, θα λατρέψουν τις τεχνολογίες που αναιρούν την ικανότητα τους να σκέφτονται.
Αυτό που φοβόταν ο Όργουελ ήταν αυτοί που θα απαγόρευαν τα βιβλία. Αυτό που φοβόταν ο Χάξλεϊ ήταν ότι δεν θα υπήρχε λόγος να απαγορευτεί ένα βιβλίο, γιατί δεν θα υπήρχε κάποιος που να ήθελε να διαβάσει ένα βιβλίο. Ο Όργουελ φοβόταν αυτούς που θα μας απέκρυβαν πληροφορίες. Ο Χάξλεϊ φοβόταν αυτούς που θα μας έδιναν τόσες πολλές που θα γινόμασταν παθητικοί και εγωιστές. Ο Όργουελ φοβόταν ότι θα μας απέκρυπταν την αλήθεια. Ο Χάξλεϊ φοβόταν ότι η αλήθεια θα πνιγόταν σε μια θάλασσα ασχετοσύνης. Ο Όργουελ φοβόταν ότι θα γίνουμε μια κουλτούρα αιχμάλωτη. Ο Χάξλεϊ φοβόταν ότι θα γίνουμε μια τετριμμένη κουλτούρα. … Το 1984, πρόσθεσε ο Χάξλεϊ, οι άνθρωποι θα ελέγχονται από τον πόνο. Στον Θαυμαστό Νέο Κόσμο, θα ελέγχονται από την ηδονή. Με λίγα λόγια, ο Όργουελ φοβόταν ότι αυτό που μισούμε θα μας καταστρέψει. Ο Χάξλεϊ φοβόταν ότι αυτό που αγαπάμε θα μας καταστρέψει.
Αυτό το βιβλίο αφορά την πιθανότητα να είχε δίκιο ο Χάξλεϊ και όχι ο Όργουελ».
Πώς μπορούμε να διαβάσουμε αυτά τα λόγια –περικυκλωμένοι από τα ερείπια μιας χρεοκοπημένης και εξαντλημένης κουλτούρας και να μην συμπεράνουμε ότι, σύμφωνα με τα λόγια του Πόστμαν, έχουμε γίνει «μια τετριμμένη κουλτούρα» και επομένως είμαστε σε καλό δρόμο ώστε να γίνουμε αιχμάλωτοι;
Οι Ιδρυτικοί Πατέρες των ΗΠΑ κατέστησαν δύο πράγματα εξαιρετικά σαφή: για να παραμείνει μια κοινωνία ελεύθερη, οι πολίτες των ΗΠΑ πρέπει να είναι και ενάρετοι και με γνώσεις . Η ελευθερία δεν μπορεί να διατηρηθεί από μια κοινωνία γεμάτη πάθη και που στερείται της κοινής λογικής.
Και αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που η πολιτική μας έχει τρελαθεί και συνεχώς επεκτείνεται όλο και πιο βαθιά στην καθημερινή μας ζωή: εμείς, ως πολιτισμός, δεν εκτιμούμε πολύ αυτές τις αξίες. Τις απαξιώνουμε.
Δεν εκτιμούμε την αναζήτηση της αλήθειας (πιστεύουμε καν ότι υπάρχει;); εκτιμούμε την ηχώ της δικής μας ναρκισσιστικής δημιουργίας.Δεν εκτιμούμε τη γνώση. εκτιμούμε τα σημεία ομιλίας και τα tweets (που ενισχύουν το εγώ μας, φυσικά).
Δεν εκτιμούμε τον αυτοέλεγχο της αρετής. εκτιμούμε τον αδυσώπητο ναρκισσισμό της ανεμπόδιστης αυτοέκφρασης και αυτοπραγμάτωσης.
Δεν εκτιμούμε την ιστορία και όλους τους θησαυρούς της ανθρώπινης εμπειρίας που είναι διαθέσιμοι για την εκπαίδευσή μας και την ανάπτυξη της σοφίας μας. εκτιμούμε οτιδήποτε καινούργιο, φρέσκο, μοντέρνο και σύγχρονο που θα ικανοποιήσει κάθε στιγμή τις επιθυμίες μας και τα ανεξάντλητα αποθέματα της πλήξης μας.
Δεν εκτιμούμε την ουσία, το βάθος και τον ορθολογισμό. εκτιμούμε ό,τι μπορεί να πουληθεί, να διατεθεί στο εμπόριο και να διακινηθεί με χρυσόσκονη, χλιδή και φαντασμαγορία.
Και όλες αυτές οι τάσεις, στην «Εποχή του Ταχυδρόμου», χρησιμοποιούνται τώρα εναντίον μας, για να αναιρέσουν την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε, και έτσι διαλύουν την κοινωνία μας, η οποία εξαρτιόταν πάντα από έναν στοχαστικό, ενημερωμένο πολίτη ώστε να διατηρηθεί.
Είναι λοιπόν, μεγάλη ειρωνεία το γεγονός ότι ίσως ποτέ άλλοτε η Αμερική δεν έχει πλημμυρίσει τόσο από πληροφορίες και ταυτόχρονα δεν ήταν ποτέ τόσο στερημένη από σοφία. Σε μια φράση που χρησιμοποιώ εδώ και πολλά χρόνια, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μεταμορφώνουν τους ενήλικες σε παιδιά με τη δική τους ενθουσιώδη συγκατάθεση. Αυτό ακριβώς προέβλεψε ο Πόστμαν: μια εποχή κατά την οποία ο λόγος «θα εγκατέλειπε τη λογική, τον ορθολογισμό, τη σειρά και τους κανόνες της αντίφασης» προς όφελος της απλής ψυχαγωγίας. Αισθητική, Ντανταϊσμός· φιλοσοφικά, μηδενισμός· και ψυχολογικά, σχιζοφρένεια.
Και αυτός είναι ο μεγάλος κίνδυνος μιας ελεύθερης κοινωνίας – ότι οι λαοί της μπορεί να διαφθαρούν τελείως, και ότι η κυβέρνησή της τελικά, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, γίνεται η αντανάκλαση του λαού της. Οι πολιτικοί μας μάς υποχρέωσαν, και με τη σειρά μας βιώνουμε τους πικρούς καρπούς του, να είμαστε ένα λαός που έχει αποδυναμωθεί από ένα συνεχές ρεύμα εξωτερικής διέγερσης το οποίο απαιτεί μηδενική πνευματική προσπάθεια. Είναι συντριπτικά αισθησιακό, ελκυστικό απλώς για τα πάθη μας και την κατώτερη φύση μας – τα μέρη μας που είναι ίδια με τα ζώα. Κι όμως είναι το μυαλό που ξεχωρίζει τον άνθρωπο από τα ζώα. Ο ευτελισμός του, λοιπόν, είναι ευτελισμός της πιο θεμελιώδους ανθρώπινης φύσης μας.
Ο Πόστμαν προειδοποίησε για το πώς ακριβώς αυτό επιδιώκουν να επιτύχουν οι τύραννοι όλων των εποχών:
«Οι τύραννοι όλων των ειδών γνώριζαν ανέκαθεν την αξία της ψυχαγωγίας στις μάζες ως μέσου κατευνασμού της δυσαρέσκειας. Αλλά οι περισσότεροι από αυτούς δεν θα μπορούσαν καν να ελπίζουν σε μια κατάσταση στην οποία οι μάζες θα αγνοούσαν αυτό που δεν είναι διασκεδαστικό. Γι’ αυτό οι τύραννοι βασίζονταν πάντα, και εξακολουθούν να βασίζονται στη λογοκρισία. Η λογοκρισία, σε τελική ανάλυση, είναι ο φόρος τιμής που αποδίδουν οι τύραννοι στην υπόθεση ότι το κοινό γνωρίζει τη διαφορά μεταξύ σοβαρού λόγου και ψυχαγωγίας — και νοιάζεται. Πόσο χαρούμενοι θα ήταν όλοι οι βασιλιάδες, οι τσάροι και οι φύρερ του παρελθόντος να μάθουν ότι η λογοκρισία δεν χρειάζεται όταν όλος ο πολιτικός λόγος παίρνει τη μορφή αστείου».
Αλλά δεν χρειαζόμασταν τον Πόστμαν για να αναγνωρίσει αυτόν τον κίνδυνο. Απλώς έπρεπε να προσέξουμε τις προειδοποιήσεις των Ιδρυτών Πατέρων των ΗΠΑ. Μας είπαν ότι ενώ το αμερικανικό πείραμα ήταν ξεχωριστό, εμείς οι ίδιοι δεν ήμασταν. Εμείς οι Αμερικανοί είμαστε άνθρωποι, όπως όλοι οι υπόλοιποι. «Γίναμε δημοφιλείς», προειδοποίησε ο Τζον Άνταμς, «λέγοντας στους συμπολίτες μας ότι έχουμε κάνει ανακαλύψεις, εφευρέσεις και προόδους. Μπορεί να καυχιόμαστε ότι είμαστε οι εκλεκτοί του Θεού, μπορεί ακόμη και να ευχαριστήσουμε τον Θεό που δεν είμαστε σαν τους άλλους ανθρώπους. Αλλά, τελικά, δεν θα είναι παρά κολακεία και πλάνη αυτό, η αυταπάτη του Φαρισαίου».
Όπως έγραψα το 2016, «Για να επαναλάβω τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας μας – όταν ένα μεγάλο τρένο από ασήμαντα γεγονότα και διασκεδάσεις, που επιδιώκει πάντα το ίδιο αντικείμενο δείχνει μια εμμονή στην άνεση, τη διασκέδαση και τη ψυχαγωγία , είναι το βάρος των ανθρώπων, η τιμωρία τους, η ανταμοιβή τους να υπομείνουν τη θλίψη μιας πολιτικής που παρομοίως έγινε σάπια και διεφθαρμένη από την απώλεια της ηθικής υγείας και της πνευματικής ενέργειας».
Απουσία αυτού που ο Τσώρτσιλ τη δεκαετία του 1930 αποκαλούσε «μια υπέρτατη ανάκαμψη της ηθικής υγείας και του σθένους», μια νέα εποχή ξεκίνησε, ή τουλάχιστον ολοκληρώθηκε – μια πολύ πιο πονηρή και ύπουλη από ό,τι φανταζόμασταν.
Η εποχή μας είναι η εποχή του «ταχυδρόμου».
Ο Τζόσουα Τσαρλς (Joshua Charles) είναι πρώην συγγραφέας λόγων του Αντιπρόεδρου Μάικ Πενς στον Λευκό Οίκο, Νο. 1 συγγραφέας μπεστ σέλερ των New York Times, ιστορικός, συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας και δημόσιος ομιλητής. Υπήρξε ιστορικός σύμβουλος σε πολλά ντοκιμαντέρ και δημοσίευσε βιβλία με θέματα που κυμαίνονται από τους Ιδρυτές Πατέρες, το Ισραήλ, τον ρόλο της πίστης στην αμερικανική ιστορία, την επίδραση της Βίβλου στον ανθρώπινο πολιτισμό. Υπήρξε ο ανώτερος συντάκτης και δημιουργός ιδεών της «Global Impact Bible», που δημοσιεύθηκε από το Μουσείο της Αγίας Γραφής με έδρα το D.C. το 2017, και είναι συνεργάτης μελετητής του Faith and Liberty Discovery Center στη Φιλαδέλφεια. Είναι μέλος του Tikvah και του Philos Fellow και έχει μιλήσει σε όλη τη χώρα για θέματα όπως η ιστορία, η πολιτική, η πίστη και η κοσμοθεωρία. Είναι πιανίστας συναυλιών και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στην κρατική διοίκηση και την νομική. Ακολουθήστε τον στο Twitter @JoshuaTCharles ή δείτε το JoshuaTCharles.com.
Ακολουθήστε μας στο Telegram @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο Facebook @epochtimesgreece
Ακολουθήστε μας στο SafeChat @epochtimesgreece
