Ένα οκτάχρονο αγόρι καθόταν ήσυχα δίπλα στην εξάχρονη αδελφή του, που ήταν ξαπλωμένη σε ένα κρεβάτι στο νοσοκομείου. Πέθαινε από λευχαιμία. Η μόνη πιθανότητα που είχε για να επιβιώσει ήταν μια μετάγγιση αίματος. Όταν οι γιατροί επιβεβαίωσαν ότι το αίμα του αδελφού ήταν απόλυτα ταιριαστό, τον ρώτησαν αν θα έδινε λίγο για να της σώσει τη ζωή. Αφού το σκέφτηκε καλά, συμφώνησε.
Την επόμενη μέρα, τα αδέλφια συνδέθηκαν με ορούς και το αίμα του αγοριού μεταγγίστηκε στο άρρωστο σώμα της αδελφής. Τότε, το αγόρι γύρισε προς τον γιατρό και τον ρώτησε: «Σε πόσο καιρό θα αρχίσω να πεθαίνω;»
Το περιστατικό, που αφηγείται η Αμερικανίδα συγγραφέας Αν Λάμοτ στο βιβλίο της «Bird by Bird», προέρχεται από μια αληθινή ιστορία που διηγήθηκε ο Τζακ Κόρνφηλντ του Spirit Rock Meditation Center στο Γούντακρ της Καλιφόρνια, στην οποία περιγράφει το απίστευτο θάρρος και την αθωότητα ενός παιδιού που σκέφτηκε ότι η σωτηρία της αδελφής του θα του κόστιζε τη ζωή του.
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έρχονται αντιμέτωποι με τόσο σημαντικές αποφάσεις, η ουσία του θάρρους παραμένει σχετική με τους καθημερινούς μας αγώνες. Το θάρρος μας φαίνεται όταν απαιτείται από εμάς να εγκαταλείψουμε την πεπατημένη, να υποστηρίξουμε τις αρχές μας ή να ξεκινήσουμε διαδικασίες αυτοβελτίωσης.
Τι είναι το θάρρος;
Η κοινή αντίληψη για το θάρρος είναι ότι πρόκειται για δράση μπροστά στον φόβο. Σύμφωνα με τη Σύνθια Πιούρυ, ψυχολόγο και ερευνήτρια του θάρρους, τρία είναι τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τις θαρραλέες πράξεις: η πρόθεση, ένας ευγενής ή ουσιαστικός στόχος και κάποιο μέτρο ρίσκου.
Το θάρρος πρέπει να είναι σκόπιμο, δεν μπορεί να είναι τυχαίο: πρέπει να είναι επιλογή του ατόμου, όχι κάτι που του συμβαίνει. Η εκούσια πράξη πρέπει επίσης να εξυπηρετεί έναν ουσιαστικό σκοπό. Το να τρέξεις σε ένα φλεγόμενο κτίριο για να σώσεις ένα παιδί είναι αναμφισβήτητα μία θαρραλέα πράξη. Το να ορμάς στις ίδιες φλόγες για να τραβήξεις ένα βίντεο για το TikTok, όχι και τόσο.
Όπως δήλωσε η Πιούρυ στην Epoch Times: «Υπάρχουν κάποιες πράξεις που θεωρούνται παγκοσμίως καλές ή αξιόλογες».
Ωστόσο, τονίζει ότι το θάρρος έχει μια εγγενώς υποκειμενική φύση. Αυτό που ένα άτομο αντιλαμβάνεται ως ένα τρομακτικό άλμα πίστης, ένα άλλο μπορεί να το θεωρήσει ως ένα υπολογισμένο βήμα. Αυτό οδηγεί στη διάκριση μεταξύ «γενικού» και «προσωπικού» θάρρους.
Αόρατοι κίνδυνοι
Το γενικό θάρρος συχνά περιλαμβάνει κοινωνικά ή πολιτισμικά επιβεβαιωμένους σκοπούς και κινδύνους, όπως οι πράξεις ηρωισμού σε μια μάχη, που σημαδεύονται από αγάλματα και μετάλλια και γιορτάζονται ευρέως.
Το προσωπικό θάρρος είναι λίγο διαφορετικό και πιο υποκειμενικό. Παραδείγματος χάριν, για ένα δημόσιο πρόσωπο το να απευθύνεται σε ένα πλήθος είναι ρουτίνα και στερείται κινδύνου. Ωστόσο, για ένα ντροπαλό άτομο το να ανέβει στη σκηνή μπορεί να φαίνεται πραγματικά τρομακτικό και επικίνδυνο.
Μια επιστολή που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Sun Magazine, και την οποία μοιράζεται η Πιούρυ ως ψυχολόγος, αποτυπώνει το προσωπικό θάρρος:
«Η 9χρονη κόρη μου έκλαιγε ασταμάτητα, λέγοντας ξανά και ξανά ότι δεν ήθελε να πάει στο σχολείο επειδή εκείνη την ημέρα θα έδιναν ένα σημαντικό διαγώνισμα Κοινωνιολογίας. Φοβόταν ότι οι μαθησιακές της δυσκολίες δεν θα την άφηναν ούτε καν να διαβάσει τις ερωτήσεις.
»Ο φόβος της μεγάλωνε όλο και περισσότερο, μέχρι που την έκανε να αρρωστήσει σωματικά. Μου πήρε πάνω από μία ώρα για να την πείσω να ντυθεί. […] Όταν φτάσαμε στο σχολείο, με παρακάλεσε να μην την αναγκάσω να μπει μέσα: «Δεν μπορώ να το κάνω, μαμά. Δεν μπορώ να γράψω αυτό το διαγώνισμα». Φοβήθηκα ότι θα έπρεπε να την τραβήξω κυριολεκτικά για να βγει από το αυτοκίνητο, όταν ξαφνικά σκούπισε τα δάκρυά της, βγήκε έξω και με ακολούθησε μέχρι την πόρτα. Θαύμασα τη γενναιότητά της… Θα καταλάβει ποτέ κανείς πόσο θάρρος χρειάζεται το κοριτσάκι μου για να αντιμετωπίσει ένα διαγώνισμα;»
«Χάσμα θάρρους»
Ο εγκέφαλός μας είναι προδιαγεγραμμένος για αυτοσυντήρηση και συχνά επιλέγει αυτόματα το οικείο, το προβλέψιμο και το ασφαλές, δήλωσε η Μάρτζι Γουόρελ, ειδική σε θέματα ηγεσίας με διδακτορικό στην ανθρώπινη ανάπτυξη, σε συνέντευξή της στην Epoch Times. Αλλά η πραγματική ανάπτυξη και η πραγματική μεταμόρφωση υλοποιούνται όταν τα πράγματα γίνονται δύσκολα, όταν αναγκαζόμαστε να υπερβούμε τα όριά μας, εξηγεί.
Η Γουόρελ αποκαλεί το να δρα κανείς παρά τον φόβο του ως «χάσμα θάρρους».
Στο βιβλίο της «Το χάσμα θάρρους: πέντε βήματα για πιο γενναία δράση», η Γουόρελ μιλά για κάποια περιστατικά της παιδικής της ηλικίας. Σε ένα από αυτά, περιγράφει πώς συγκρούστηκαν η λαχτάρα της να ιππεύσει και ο φόβος της για το μεγάλο άλογο που της έδωσαν. Αυτό που λαχταρούσε εκείνη, μεγαλώνοντας σε μια γαλακτοπαραγωγική φάρμα, ήταν να ιππεύσει ένα πόνι – ωστότο, οι γονείς της της έδωσαν τον Ρόμπυ, ένα γέρικο και επιβλητικό άλογο.
Κάθε μέρα, πήγαινε στον Ρόμπυ, αντιμετωπίζοντας τον τρόμο της για το άλογο και τον φόβο της αποτυχίας. Η διαδικασία συνίστατο σε επαναλαμβανόμενες προσπάθειες, απογοήτευση και μικρές νίκες. Τελικά, ο φόβος που κάποτε την κατέκλυζε άρχισε να υποχωρεί, δίνοντας τη θέση του στην αυτοπεποίθηση και την ελευθερία.
«Η άνεση και η εξέλιξη δεν μπορούν να ιππεύσουν το ίδιο άλογο», συνοψίζει.
Η προηγούμενη έρευνα της Πιούρυ ενισχύει την άποψη ότι όταν οι άνθρωποι δείχνουν γενναιότητα, ο φόβος μειώνεται και η αυτοπεποίθηση αυξάνεται.
Σύμφωνα με τη Γουόρελ, η προθυμία να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο παρά την αβεβαιότητά μας μπορεί να διαμορφώσει ολόκληρη την πορεία μας, καθώς η επιτυχία στη ζωή είναι ανάλογη της προθυμίας να αντιμετωπίζουμε δυσκολίες.
Το χάσμα [θάρρους], λέει, είναι η απόσταση μεταξύ αυτού που είμαστε και αυτού που μπορούμε να γίνουμε αν δείχνουμε θάρρος.
Βραχυπρόθεσμα, η αποφυγή του κινδύνου μοιάζει να είναι μία καλή, ασφαλής επιλογή. Μακροπρόθεσμα, όμως, μας εγκλωβίζει, περιορίζοντας τις δυνατότητες και την ελευθερία μας.
Το θάρρος αποδίδει
Το θάρρος φέρνει μετρήσιμα μερίσματα. Μελέτες σε επιχειρηματίες διαπιστώνουν ότι το θάρρος συμβάλλει σε υψηλότερα επίπεδα ψυχικού κεφαλαίου (PsyCap) – ένα μείγμα αυτοπεποίθησης, ελπίδας, αισιοδοξίας και ανθεκτικότητας.
Οι ερευνητές έχουν τεκμηριώσει ότι οι επιχειρηματίες που επιδεικνύουν θάρρος και, ως εκ τούτου, έχουν υψηλότερο PsyCap αναφέρουν σημαντικά μεγαλύτερη ικανοποίηση, ακόμη και εν μέσω των εγγενών αβεβαιοτήτων της επιχειρηματικότητας. Επιπλέον, αυτοί οι επιχειρηματίες βιώνουν χαμηλότερα επίπεδα άγχους και στρες σε σχέση με τον μέσο πληθυσμό.
Το όφελος αυτό δεν περιορίζεται μόνο στους επιχειρηματίες. Μελέτη του 2022 διαπίστωσε ότι το θάρρος αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο της διαφοράς στην απόδοση στην εργασία.
Σύμφωνα με τη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο European Journal of Investigation in Health, Psychology and Education, το θάρρος βοηθά τους εργαζόμενους να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις, να αναλάβουν πρωτοβουλίες και να λάβουν τολμηρές αποφάσεις. Έχει επίσης πλεονεκτήματα σε κοινωνικό επίπεδο, όπως την ειλικρινή στάση και την άμεση αντιμετώπιση των συγκρούσεων, με θετικά αποτελέσματα στην ομαδική εργασία και την παραγωγικότητα.
Το θάρρος αποδίδει οφέλη και στην εκπαίδευση. Σε μια μεγάλη μελέτη, με περισσότερους από 7.600 μαθητές λυκείου, η θαρραλέα συμπεριφορά συσχετίστηκε με καλύτερες ακαδημαϊκές επιδόσεις και μεγαλύτερη επιμονή απέναντι στις δυσκολίες.
Ο στενός σύντροφος του θάρρους
Η Πιούρυ ορίζει το θάρρος ως «ανάληψη ενός άξιου λόγου κινδύνου». Μια ιστορία που διηγείται αφορά μια οικογένεια που σταμάτησε το αυτοκίνητο κατά μήκος ενός αυτοκινητοδρόμου και σκαρφάλωσαν σε έναν γκρεμό για να ανακτήσουν το χαμένο αρκουδάκι που είχε πετάξει το παιδί τους από το παράθυρο.
Αυτό που ξεκίνησε ως ένα φαινομενικά διαχειρίσιμο ρίσκο σύντομα κλιμακώθηκε, αφήνοντας και τους δύο γονείς αποκλεισμένους στην άκρη του γκρεμού -εν τέλει, χρειάστηκε να έρθει ελικόπτερο για να τους σώσει. Ο εκάστοτε στόχος (ανάκτηση του παιχνιδιού) μπορεί να μην δικαιολογεί πάντα τον κίνδυνο. Αυτό αντικατοπτρίζει μια άλλη πτυχή του θάρρους: Οι στόχοι και οι κίνδυνοι πρέπει να αξιολογούνται προσεκτικά και συνεχώς.
Ο Αριστοτέλης περιέγραψε το θάρρος ως τη «χρυσή τομή» μεταξύ δειλίας και απερισκεψίας: το θαρραλέο άτομο όχι μόνο έχει ρεαλιστικούς φόβους, αλλά και αυτοπεποίθηση για τους σωστούς λόγους, και αξιολογεί την κατάσταση με τον σωστό τρόπο, τη σωστή δεδομένη στιγμή.
«[Έτσι,] το θάρρος και η σοφία πρέπει να είναι οι καλύτεροι φίλοι», δηλώνει η Πιούρυ.
«[Το θάρρος] είναι σαν να μαθαίνεις να ψήνεις σουφλέ ή να παίζεις πιάνο», λέει η Γουόρελ, εννοώντας ότι είναι μια δεξιότητα που μαθαίνεται και μπορεί να βελτιωθεί μέσω της εξάσκησης.
Για παράδειγμα, αν ο στόχος σας είναι να χάσετε βάρος, το να μπείτε σε ένα γυμναστήριο μπορεί να σας προκαλέσει φόβο για αυτό που θα σκεφτούν οι άλλοι ή αμηχανία, ενώ η αναδιοργάνωση του τρόπου ζωής σας, για να υποστηρίξετε πιο υγιεινές συνήθειες μπορεί να συνεπάγεται κοινωνικούς και οικονομικούς κινδύνους. Όμως, καθώς ξεπερνάτε τις πρώτες ατυχείς απόπειρες, μαθαίνετε ότι η επιμονή ανοίγει δρόμο για την πρόοδο.
Ξεκινήστε από μικρούς, διαχειρίσιμους κινδύνους. Δοκιμάστε να φτιάξετε μία νέα, περίπλοκη συνταγή, ξεκινήστε εκείνη τη δύσκολη συζήτηση, μιλήστε σε αυτή τη συνάντηση και κάντε αίτηση για τη δουλειά των ονείρων σας.
Η Πιούρυ ενθαρρύνει να αναρωτηθείτε: «Γιατί το θέλω αυτό; Τι θα συμβεί αν πάρω αυτό το ρίσκο; Αργότερα, θα είμαι περήφανος γι’ αυτό;»
Με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι ενέργειες οικοδομούν αυτοπεποίθηση και σαφήνεια, μειώνουν το άγχος και μας βοηθούν να διακρίνουμε τι έχει πραγματικά νόημα και τι είναι απλώς ελκυστικό – με τον καιρό, το θάρρος θα έρχεται φυσικά.
Η Γουόρελ προτείνει να καλλιεργήσετε μια υποστηρικτική κοινότητα γύρω σας – ανθρώπους που υποβοηθούν την ανάπτυξή σας και χαίρονται με το θάρρος σας. Η καταγραφή των θαρραλέων επιτευγμάτων σας σε ένα ημερολόγιο μπορεί να χρησιμεύσει ως απόδειξη της προόδου σας και να σας βοηθήσει στην καλλιέργεια του θάρρους μέσα σας. Όταν βλέπετε τον εαυτό σας ως θαρραλέο, θα γίνεστε και περισσότερο θαρραλέος.
Από το μικρό παιδί που αντιμετωπίζει μια δοκιμασία ζωής και θανάτου μέχρι τον επιχειρηματία που ανοίγει νέους δρόμους και το άτομο στο γυμναστήριο που ασκείται καταπονώντας τον εαυτό του – κάθε θαρραλέο βήμα γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ της προσδοκίας και της πραγματικότητας.
«Η ποιότητα της ζωής σας θα αυξάνεται αναλογικά με το θάρρος που δείχνετε σε κάθε σας απόφαση», λέει η Γουόρελ.
Του Makai Allbert
Σημείωση του συγγραφέα: Σήμερα, αντιμετωπίζουμε πρωτοφανείς προκλήσεις στην κοινωνία, την ιατρική και το εργασιακό πεδίο. Το παραπάνω άρθρο αποτελεί σύνθεση εμπειριών συναδέλφων μας και άλλων επαγγελματιών του ιατρικού κλάδου. Οι προκλήσεις και οι ανταμοιβές που παρουσιάζονται σε αυτήν είναι πραγματικές. Προστιθέμενα στις αυξανόμενες υποχρεώσεις, τις εξελίξεις της κοινωνίας και τις απαιτήσεις από τον εαυτό τους, τα ηθικά διλήμματα και τα ζητήματα αυθεντικότητας επιβαρύνουν και δοκιμάζουν περαιτέρω τον σύγχρονο άνθρωπο. Πιστεύουμε ότι η αλήθεια θα σας απελευθερώσει πραγματικά!
Επόμενο:
Μέρος 8ο: Αισιοδοξία κατά της κατάθλιψης και υπέρ της μακροζωίας
Προηγούμενα:
Μέρος 1ο: Ευγνωμοσύνη: Ένα εναλλακτικό φάρμακο για τον θυμό και την κατάθλιψη
Μέρος 2ο: Το τίμημα των ψεμάτων
Μέρος 3ο: Το ‘μαγικό ραβδί’ της συγχώρεσης
Μέρος 4ο: Μνησικακία: Ένας βλαβερός για την καρδιά μας φιλοξενούμενος
Μέρος 5ο: Δέος: Μία βασική ανθρώπινη ανάγκη που κάνει θαύματα στο ανοσοποιητικό σύστημα
Μέρος 6ο: Γενναιοδωρία: Δίνοντας λίγα κερδίζουμε πολλά
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο αποτελούν απόψεις των συγγραφέων και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της Epoch Times.
