Σε αισιόδοξες δηλώσεις σχετικά με τις συνομιλίες για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα προχώρησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υπογραμμίζοντας πως η κυβέρνησή του βρίσκεται σε «πολύ σοβαρές διαπραγματεύσεις» για μια μακροχρόνια ειρηνευτική συμφωνία.
Αναφερόμενος στους δημοσιογράφους στη Ντόχα του Κατάρ, ο Τραμπ τόνισε χαρακτηριστικά: «Το Ιράν έχει, σε γενικές γραμμές, συμφωνήσει στους όρους» και πρόσθεσε: «βρισκόμαστε κοντά στο να κλείσουμε ίσως μια συμφωνία».
Αμερικανοί και Ιρανοί διαπραγματευτές έχουν πραγματοποιήσει τέσσερις γύρους συνομιλιών από τις αρχές Απριλίου, με βασικό επίκεντρο το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Στις 11 Μαΐου, ο απεσταλμένος του Λευκού Οίκου, Στιβ Γουίτκοφ, και ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών, Αμπάς Αρακτσί, είχαν πολύωρη συνάντηση στην πρωτεύουσα του Ομάν, Μασκάτ, με το Σουλτανάτο να διαδραματίζει διαμεσολαβητικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις ΗΠΑ–Ιράν.
Το ταξίδι του Ντόναλντ Τραμπ σε Μέση Ανατολή και Περσικό Κόλπο ξεκίνησε στις 13 Μαΐου, με σταθμούς τη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Κατά τη διάρκεια της Συνόδου του Συμβουλίου Συνεργασίας Χωρών του Κόλπου, στη Ριάντ, Τραμπ δήλωσε πως το Ιράν «πρέπει να σταματήσει να στηρίζει την τρομοκρατία, να βάλει τέλος στους αιματηρούς πολέμους μέσω αντιπροσώπων και να διακόψει, μόνιμα και επαληθεύσιμα, κάθε προσπάθεια απόκτησης πυρηνικών όπλων».
Οι δηλώσεις αυτές προκάλεσαν έντονη αντίδραση από τον Ιρανό πρόεδρο, Μαχμούντ Πεζεσκιαν, ο οποίος απαντώντας από τη δημόσια ιρανική τηλεόραση, τόνισε: «Δεν θα υποκύψουμε σε κανέναν νταή. Ο Τραμπ νομίζει πως ήρθε εδώ για να φωνάξει και να μας εκφοβίσει. Για εμάς, ο θάνατος στο πεδίο της μάχης είναι γλυκύτερος από το να πεθάνεις στο κρεβάτι σου. Θέλετε να μας φοβίσετε; Δεν θα λυγίσουμε.»
Ωστόσο, ο Τραμπ, μόλις την επομένη, φάνηκε αισιόδοξος για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων: «Ίσως διαβάσατε σήμερα πως το Ιράν έχει συμφωνήσει στους όρους… Δεν θα φτιαχτεί πια καμιά πυρηνική “σκόνη” στο Ιράν», τόνισε προς τους δημοσιογράφους.
Σύμφωνα με τον Ρόμπερτ Γκόλντστον, καθηγητή αστροφυσικής στο Πρίνστον με ειδίκευση στις τεχνολογίες επαλήθευσης εμπλουτισμού ουρανίου, ενδεχομένως να υπάρχει «περιθώριο για μια εντελώς νέα εκδοχή της πυρηνικής συμφωνίας». Ο Γκόλντστον πρότεινε η Τεχεράνη να μπορεί να εμπλουτίζει ουράνιο έως 5%, κι όχι στο 60% όπως σήμερα.
Ωστόσο, δεν έχουν δει το φως της δημοσιότητας λεπτομέρειες από τις συνομιλίες Γουίτκοφ–Αρακτσί.
«Είναι απλό», το μήνυμα του Τραμπ
Ο Αμερικανός πρόεδρος εμφανίστηκε θετικός στο ενδεχόμενο εξομάλυνσης των σχέσεων με το Ιράν: «Θέλω να γίνουν μια σπουδαία χώρα, ειλικρινά, αλλά δεν μπορούν να έχουν πυρηνικό όπλο. Αυτό είναι το μόνο ζήτημα. Είναι απλό.»
«Δεν χρειάζεται να σας δώσω τριάντα σελίδες εξηγήσεων. Μια πρόταση αρκεί: Δεν μπορούν να έχουν πυρηνικό όπλο», υπογράμμισε με νόημα.
Συμπλήρωσε πάντως πως «μπορεί να αγγίζουμε μια συμφωνία χωρίς να χρειαστεί να φτάσουμε στα άκρα. Υπάρχουν δύο δρόμοι: ένας πολύ καλός και ένας βίαιος. Εγώ δεν θέλω να καταφύγω στη βία με το Ιράν –πολλοί το θέλουν, εγώ όχι».
«Βρισκόμαστε σε πολύ σοβαρές διαπραγματεύσεις για μακροπρόθεσμη ειρήνη. Αν τα καταφέρουμε, θα είναι εξαιρετικό», επεσήμανε ο Τραμπ.
«Θέλουμε να λύσουμε το ζήτημα του Ιράν με έξυπνο τρόπο, κι όχι με βάρβαρο. Αυτές είναι οι μόνες δύο επιλογές: έξυπνος ή βίαιος δρόμος», σχολίασε χαρακτηριστικά.
Αναφερόμενος στη στρατηγική γεωγραφική θέση του Κατάρ, που βρίσκεται απέναντι από το Ιράν στον Περσικό Κόλπο, τόνισε: «Άλλες χώρες βρίσκονται πιο μακριά, οπότε δεν διατρέχουν ακριβώς τον ίδιο κίνδυνο, αλλά εμείς θα προστατεύσουμε το Κατάρ, μια ξεχωριστή χώρα με ιδιαίτερη βασιλική οικογένεια, την οποία και προστατεύει η Αμερική.»
Στις 11 Μαΐου, ο Τραμπ ανακοίνωσε πως οι ΗΠΑ θα χρησιμοποιήσουν προσωρινά ένα αεροσκάφος από το Κατάρ στη θέση του Air Force One, λόγω καθυστερήσεων της Boeing. Όπως έγραψε και στην προσωπική του πλατφόρμα, Truth Social, «Το υπουργείο Άμυνας λαμβάνει ως δωρεά, ένα 747 που θα αντικαταστήσει προσωρινά το 40ετές Air Force One – όλα σε μια απόλυτα διαφανή συμφωνία.»
Στις 4 Φεβρουαρίου, ο Τραμπ επανέφερε τη στρατηγική της «μέγιστης πίεσης» απέναντι στο Ιράν, αποσύροντας τις ΗΠΑ από την πυρηνική συμφωνία του 2015 και επιβάλλοντας νέες οικονομικές κυρώσεις στην Τεχεράνη.
Ένα 24ωρο αργότερα, πάντως, δήλωσε στο Truth Social: «Αυτό που επιθυμώ πραγματικά είναι μια εγγυημένη πυρηνική ειρηνευτική συμφωνία που θα επιτρέψει στο Ιράν να αναπτυχθεί ειρηνικά και να ευημερήσει».
Στις 5 Μαΐου, το Κογκρέσο ενέκρινε τη διατήρηση των κυρώσεων ενάντια στο Ιράν, ενώ στις 14 Μαΐου το αμερικανικό Υπουργείο Οικονομικών επέβαλε νέες κυρώσεις σε ιρανούς και κινέζους επιχειρηματίες και εταιρείες που σχετίζονται με το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Με πληροφορίες από Associated Press και Reuters
