Τον Ιούνιο, τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ έως το 2035. Τα κονδύλια αρχίζουν ήδη να διοχετεύονται στην αγορά, δημιουργώντας αυξημένες παραγγελίες για εταιρείες που καλούνται να καλύψουν τις ανάγκες άμυνας έναντι απειλών από τη Ρωσία, την Κίνα, το Ιράν και άλλα εχθρικά κράτη.
Η Διετής Έκθεση Αμυντικού και Ασφαλιστικού Εξοπλισμού (DSEI) πραγματοποιήθηκε από 9 έως 12 Σεπτεμβρίου στο τεράστιο Excel Center στα Docklands του Λονδίνου και ήταν αισθητά μεγαλύτερη σε έκταση από την περσινή. Αν και δεν έλειψαν τα άρματα μάχης, τα πυροβόλα και τα πολεμικά σκάφη, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στην τεχνητή νοημοσύνη, τα drones και τις δυνατότητες των στρατιωτικών δορυφόρων.
Σχολιάζοντας τα επιπλέον κονδύλια του ΝΑΤΟ, ο Γκρέιαμ Ράουτλετζ, επικεφαλής μάρκετινγκ προϊόντων της Hadean —εταιρείας που κατασκευάζει προσομοιωτές πεδίου μάχης— δήλωσε στην Epoch Times: «Δεν πρόκειται για ξαφνικό χρυσωρυχείο, αλλά αυτό που διακρίνει κανείς είναι ο ενθουσιασμός και η όρεξη των αμυντικών οργανισμών και των επιχειρήσεων του κλάδου». Η Hadean ξεκίνησε από τον χώρο του gaming πριν στραφεί στην αμυντική τεχνολογία και πλέον προμηθεύει το βρετανικό Υπουργείο Άμυνας, τις ΗΠΑ και άλλα κράτη του ΝΑΤΟ.
Σε ένα όλο και πιο ασταθές και πολωμένο περιβάλλον, τα εξαρτήματα από την Κίνα, τη Ρωσία και άλλες χώρες αντιμετωπίζονται πλέον ως σοβαρά ρίσκα και οι ευρωπαϊκές εταιρείες εντείνουν τα μέτρα προστασίας τους. «Η κυριαρχία επί της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι κομβικής σημασίας και πρέπει να γνωρίζεις ακριβώς τι ενσωματώνεται στο προϊόν σου», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ράουτλετζ.
Στην DSEI του 2023, ο Γιούρι Σινφελντ, επικεφαλής μάρκετινγκ της Israel Aerospace Industries, είχε δηλώσει πως οι δυτικές κυβερνήσεις δίσταζαν στη χρήση αυτόνομων οπλικών συστημάτων και τεχνητής νοημοσύνης, παρά τη διαθεσιμότητα της τεχνολογίας. Φέτος όμως, υπογράμμισε: «Αν το 2023 υπήρχε διστακτικότητα στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, πλέον αυτή έχει οριστικά ξεπεραστεί, με αυτόνομα οχήματα αέρα, ξηράς και θάλασσας να βρίσκονται στο επίκεντρο της έκθεσης του 2025».
Ο Ρος Τόμσον, διευθυντής μάρκετινγκ στη MARSS, εταιρεία λύσεων ασφαλείας με έδρα το Μονακό, παρουσίασε στην Epoch Times την τελευταία αυτόνομη σουίτα διαχείρισης αποστολών που βασίζεται σε τεχνητή νοημοσύνη για το σύστημα NIDAR.
Η νέα τεχνολογία επιτρέπει σε drone ή αυτόνομο όχημα εδάφους της Milrem Robotics (Εσθονία) να ανταποκρίνεται άμεσα σε απειλές. Όπως τόνισε ο Τόμσον, «καμία από τις αντιδραστικές ενέργειες του NIDAR δεν ενεργοποιείται χωρίς ανθρώπινη επιτήρηση».
Εξέφρασε μάλιστα την ανησυχία του για την απόσταση που δημιουργεί ο απομακρυσμένος χειρισμός στη σύγχρονη μάχη, λέγοντας: «Ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα είναι πως ο πόλεμος έχει μετατραπεί σε παιχνίδι. Υπάρχουν απειλές ανεξάρτητες από τον ανθρώπινο παράγοντα. Οι συναισθηματικές συνέπειες αμβλύνονται».
Σε αντίθεση με το 2023, όλες οι καινοτόμες τεχνολογικές εταιρείες είχαν φέτος συγκεντρωθεί στη λεγόμενη «τεχνολογική ζώνη», την οποία ο Τόμσον χαρακτήρισε «μεγάλη αποθήκη για τους λάτρεις της τεχνολογίας». Τόσο η τεχνητή νοημοσύνη όσο και οι πιο προηγμένες τεχνολογίες έχουν πλέον ενσωματωθεί σε πλειάδα προϊόντων, από πλοία και αεροσκάφη μέχρι άρματα και όπλα.
Η παραβίαση της πολωνικής επικράτειας από ρωσικό drone στις 9 Σεπτεμβρίου έδωσε την τέλεια αφορμή σε εκθέτες να παρουσιάσουν λύσεις αντιμετώπισης απειλών από μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα. Η Thales UK —βρετανικό παράρτημα της γαλλικής Thales— ανέπτυξε το νέο Storm 2, που παρουσιάστηκε στην Epoch Times στις 11 Σεπτεμβρίου.
Ο υπεύθυνος προϊόντος της εταιρείας, Τιμ (ο οποίος δεν ανέφερε το επίθετό του για λόγους ασφαλείας), εξήγησε πως «η συσκευή, περίπου στο μέγεθος παλιού walkie-talkie, δημιουργεί ένα ηλεκτρομαγνητικό πεδίο που μπλοκάρει τα σήματα, προστατεύοντας έτσι μεμονωμένους στρατιώτες από επιθέσεις drones».
Ο χώρος του διαστήματος εισέρχεται επίσης ολοένα και πιο δυναμικά στους αμυντικούς σχεδιασμούς. Η ICEYE, φινλανδική εταιρεία μικροδορυφόρων, αποκάλυψε στις 10 Σεπτεμβρίου ένα διαστημικό κέντρο τακτικής πληροφόρησης, παρακολούθησης και αναγνώρισης, ήδη δοκιμασμένο σε ασκήσεις του ΝΑΤΟ.
Η Σέα Στρονγκ, αντιπρόεδρος αναλυτικής στρατηγικής της ICEYE, τόνισε: «Είναι το πρώτο του είδους του, δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο αλλού». Η εταιρεία εκτοξεύει φέτος 20 δορυφόρους και σχεδιάζει τουλάχιστον άλλους τόσους το 2026.
Ο Γιοστέλστακ, αντιπρόεδρος αποστολών της ICEYE, πρόσθεσε: «Έχουμε παρουσία στην Ουκρανία από το 2022, γεγονός που επιτάχυνε σημαντικά την εξέλιξή μας — η εμπειρία εκεί μας βοήθησε να βελτιώσουμε το προϊόν».
Ανάμεσα στους εκθέτες ήταν και η Amazon, με το Project Kuiper, το δίκτυο χαμηλών τροχιακών δορυφόρων που φιλοδοξεί να ανταγωνιστεί το Starlink στον τομέα των στρατιωτικών επικοινωνιών.
Ο πόλεμος έχει αλλάξει εντυπωσιακά τα τελευταία 50 χρόνια. Οι εποχές που οι βασικές δαπάνες των ενόπλων δυνάμεων αφορούσαν άρματα και πυροβόλα ανήκουν στο παρελθόν. Δορυφόροι, τεχνητή νοημοσύνη και drones κοστίζουν τεράστια ποσά.
Τους τελευταίους εννέα μήνες, πολιτικοί σε όλη την Ευρώπη και πέρα από αυτή έχουν υιοθετήσει το δόγμα του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για αύξηση των αμυντικών δαπανών. Τον Φεβρουάριο, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ανακοίνωσε πως η χώρα σκοπεύει να διαθέσει το 2,5% του ΑΕΠ στην άμυνα έως το 2027· όμως, τον Ιούνιο προχώρησε ένα βήμα πιο πέρα και υπέγραψε τη Διακήρυξη της Χάγης μαζί με άλλους ηγέτες του ΝΑΤΟ, δεσμευόμενος για επένδυση 5% του ΑΕΠ ετησίως τόσο στις βασικές ανάγκες άμυνας όσο και σε τομείς σχετικούς με την ασφάλεια μέχρι το 2035.
Ο Άντι Σταρτ, εθνικός διευθυντής οπλισμού στο Υπουργείο Άμυνας, δήλωσε στην κεντρική συζήτηση της DSEI τη 10η Σεπτεμβρίου: «Μέχρι το 2035, θα δαπανούμε πάνω από 100 δισ. λίρες, από 60 δισ. φέτος». Παράλληλα, η Βρετανία στοχεύει να διπλασιάσει τις εξαγωγές της αμυντικής βιομηχανίας, από 19 σε 38 δισ. δολάρια έως το 2035.
Όσα ακολούθησαν μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 δείχνουν τα αποτελέσματα της ανεξέλεγκτης ακρότητας και ευκαιριακών επιλογών. Περισσότερες από 600 βρετανικές εταιρείες, ανάμεσά τους κολοσσοί όπως οι BAE Systems, Babcock και Kinetic, πήραν μέρος στην DSEI.
Παρούσες και 215 αμερικανικές επιχειρήσεις, όπως οι General Dynamics, Northrop Grumman και SIG Sauer, η τελευταία διεκδικώντας το «χρυσό» συμβόλαιο αντικατάστασης του τυφεκίου SA-80 του βρετανικού στρατού.
Εκπροσώπηση υπήρξε και από πλήθος άλλες χώρες —Πακιστάν, Σαουδική Αραβία, Ταϊβάν, Ισραήλ—, με την παρουσία της ισραηλινής αποστολής να προκαλεί διαμαρτυρία έξω από το εκθεσιακό κέντρο στις 9 Σεπτεμβρίου.
Εκπρόσωπος του δημάρχου Λονδίνου Σαντίκ Καν δήλωσε στην Epoch Times με ηλεκτρονικό μήνυμα: «Ο δήμαρχος αντιτίθεται απόλυτα στη διεξαγωγή αυτής της εκδήλωσης στο Λονδίνο και φρίττει με τη χρήση της πρωτεύουσας ως αγοράς όπλων».
Σύμφωνα με τη δήλωση, ο Καν έχει ήδη απευθύνει επιστολή στους διοργανωτές αλλά και στην Accel, υπενθυμίζοντας πως «το Λονδίνο είναι καταφύγιο για χιλιάδες ανθρώπους που έχουν διαφύγει συγκρούσεων και υποφέρουν από όπλα σαν κι αυτά που εκτίθενται εδώ»· παραμένει σταθερός στην έκκλησή του να μην ξαναγίνει ανάλογη έκθεση στην πόλη.
Σε διαφορετική γραμμή κινείται η βρετανική κυβέρνηση. «Ζούμε σε αβέβαιους καιρούς, ας αφηγηθούμε την ιστορία μας καλύτερα και ας ξοδέψουμε τα χρήματά μας πιο αποδοτικά», δήλωσε ο υφυπουργός Προμηθειών Άμυνας Λουκ Πόλαρντ στην κεντρική ομιλία της DSEI.
Ο Πόλαρντ εξέφρασε την ευχή η Βρετανία και οι εταίροι της στο ΝΑΤΟ να αξιοποιήσουν με σύνεση τους αμυντικούς προϋπολογισμούς για να εξοπλίσουν αποτελεσματικά τις ένοπλες δυνάμεις. «Αν το κάνουμε αυτό», τόνισε, «θα αποτρέψουμε τον επιτιθέμενο».
