Ο εθισμός αφορά ανθρώπους κάθε υπόβαθρου και ηλικίας – δεν κάνει διακρίσεις. Πέρα από τα προβλήματα στην υγεία, τις σχέσεις και τη δουλειά που προκαλεί, απαιτεί και ένα εξαντλητικό αγώνα για να ξεπεραστεί.
Η Ρόουζ, 39 ετών, πάλευε με τη ‘δίαιτα γιογιό’ για δεκαετίες. Είναι μια ελκυστική, εξαιρετικά δυναμική γυναίκα, παντρεμένη με δύο παιδιά, η οποία διευθύνει μια ακμάζουσα εταιρεία μέσων ενημέρωσης. Παρά τα επιτεύγματά της ωστόσο, η Ρόουζ έφερε βαθιές πληγές από την τραυματική παιδική της ηλικία, οι οποίες υπονόμευσαν την αυτοπεποίθησή της όσον αφορά την εξωτερική της εμφάνιση. Επέμεινε εμμονικά στο να «φτιάξει» την εμφάνιση της, έως εξαντλήσεως – μέχρι που δοκίμασε μια νέα, προσωποποιημένη προσέγγιση υγείας.
Ως παιδί, η Ρόουζ έτρωγε διαρκώς υψηλά επεξεργασμένα τρόφιμα, για να απαλύνει τον συναισθηματικό της πόνο. Λίγο πριν τα 20 της, έκανε χρήση μαριχουάνας και αλκοόλ κάθε σαββατοκύριακο, για να «χαλαρώσει και να ξεσκάσει». Ως ενήλικας, πέρασε στη χρήση κοκαΐνης με φίλους στα πάρτι. Δεν μπορούσε να σταματήσει την κατρακύλα των βλαβερών, παρορμητικών επιλογών της, οι οποίες επιδείνωσαν το σχήμα του σώματός της, τη διάθεσή της και τον ύπνο. Επί σειρά ετών, αγνοούσε το πρόβλημα και απέφευγε να ζητήσει επαγγελματική βοήθεια, φθάνοντας στο σημείο να καταστρέψει τον γάμο της.
Δυστυχώς, η ιστορία της Ρόουζ είναι πολύ συνηθισμένη.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη Διεθνή Έρευνα για τη Χρήση Ναρκωτικών και την Υγεία (National Survey on Drug Use and Health – NSDUH), 48,7 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλη την Αμερική παλεύουν με την κατάχρηση ουσιών. Ο εθισμός μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, με ένα ευρύ φάσμα σοβαρότητας. Οι ουσίες που οδηγούν στην εξάρτηση δεν περιορίζονται στα ναρκωτικά και το αλκοόλ αλλά περιλαμβάνουν και πιο κοινωνικά αποδεκτές μορφές, όπως τα σάκχαρα, τα οποία βρίσκονται σε υψηλά επεξεργασμένες τροφές.
Οι πειρασμοί βρίσκονται παντού στον σύγχρονό μας κόσμο, αλλά η απλή έκθεση σε αυτούς δεν συνιστά απαραιτήτως κίνδυνο.
Έρευνες δείχνουν πως ένας συνδυασμός παραγόντων συμβάλει στην ανάπτυξη εθιστικών τάσεων. Η γενετική ευαισθησία, η παρούσα κατάσταση υγείας και το οικογενειακό υπόβαθρο παίζουν κρίσιμο ρόλο, όταν οι άνθρωποι εκτίθενται σε εξαιρετικά εθιστικές ουσίες.
Εθισμός: Μια ασθένεια του εγκεφάλου
Ο εθισμός είναι χρόνιος και προοδευτικός, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υποχωρεί από μόνος του. Αντίθετα, συνήθως χειροτερεύει με την πάροδο του χρόνου, κάτι το οποίο μπορεί να είναι θανατηφόρο, αν δεν αντιμετωπιστεί.
Ο εθισμός είναι μια ασθένεια του εγκεφάλου που επηρεάζει τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών και, συνεπακόλουθα, τη διάθεση και τη συμπεριφορά. Έρευνες δείχνουν πως είναι μια περίπλοκη κατάσταση, με τους γενετικούς παράγοντες να εκτιμάται ότι έχουν 40% με 60% επίδραση.
Αυτό που συχνά παραλείπεται είναι το γεγονός ότι οι γενετικές προδιαθέσεις μπορούν να μας κάνουν πιο επιρρεπείς στις εθιστικές ουσίες, επιτρέποντάς τους να ελέγχουν το μυαλό και το σώμα μας πιο εύκολα.
Σε έναν εθισμένο εγκέφαλο, υπάρχουν αλλαγές στη δραστηριότητα, τη βιοχημεία και σε αρκετά κυκλώματά του που επηρεάζουν τις διόδους που σχετίζονται με την επιβράβευση, την αντίδραση στο στρες και τον αυτοέλεγχο. Η ειδικός στον εθισμό της τροφής Τζόαν Ίφλαντ, η οποία έχει διδακτορικό στην εθιστική διατροφή, δηλώνει στην έρευνά της πως «ο εθισμός τραβά το αίμα από τους νευρώνες του μπροστινού λοβού του εγκεφάλου, σημείο όπου λαμβάνουν χώρα οι επιλογές και η επίλυση των προβλημάτων!»
Αναζητώντας κάποια λύση στο διαδίκτυο, η Ρόουζ ανακάλυψε πως τα χαρακτηριστικά της «εθιστικής προσωπικότητας» συνδέονται με τη γενετική και την ντοπαμίνη, έναν νευροδιαβιβαστή. Αποφάσισε να κάνει ένα τεστ DNA, για να μάθει περισσότερα για τα ιδιαίτερα γονίδια της (ένας επιστημονικός τομέας που αποκαλείται γονιδιωματική του τρόπου ζωής), ελπίζοντας πως θα μάθαινε κάτι που θα την βοηθούσε να απελευθερωθεί από τον φαύλο κύκλο στον οποίο βρισκόταν.
Τα αποτελέσματα του τεστ DNA επιβεβαίωσαν πως είχε πολλαπλές παραλλαγές των γονιδίων που επηρεάζουν τον κίνδυνο εθισμού, και συγκεκριμένα τα εκτενώς ερευνημένα γονίδια DRD2 και MAO-A.
Η σχέση των γονιδίων με τον εθισμό
Ενώ δεν υπάρχει κάποιο μεμονωμένο γονίδιο που να οδηγεί σε εθισμό, υπάρχουν συγκεκριμένες γονιδιακές δίοδοι που επηρεάζουν περισσότερο τους νευροδιαβιβαστές-κλειδιά στον εγκέφαλό μας.
DRD2: Το γονίδιο υποδοχέας ντοπαμίνης
Μια παραλλαγή στο γονίδιο DRD2 έχει ως αποτέλεσμα μειωμένο αριθμό υποδοχέων ντοπαμίνης στον εγκέφαλο, το οποίο επηρεάζει την ευαισθησία των διόδων επιβράβευσης του εγκεφάλου και συνδέεται στενά με τάσεις εθισμού.
Σε έναν υγιή εγκέφαλο, η σωστή δόση ντοπαμίνης μάς δίνει κίνητρο, συγκέντρωση και μας βοηθά να φτάσουμε τους στόχους μας. Ενισχύει την επιθυμία μας να επιδιώξουμε την ευτυχία μέσα από πράξεις που προωθούν την αναπαραγωγή και την επιβίωση (σκεφτείτε το σεξ και το φαγητό).
Όπως είπε και ο Ελβετός ιατρός Παράκελσος πριν από 500 χρόνια, «Η σωστή δόση χωρίζει τη δηλητηρίαση από τη θεραπεία» Οι βλαβερές επιδράσεις μιας ουσίας εξαρτώνται από την ποσότητα που λαμβάνεται και την επίδραση στα επίπεδα ντοπαμίνης που πλημμυρίζουν τον εγκέφαλο σε μια δεδομένη στιγμή.
Ορισμένες ουσίες και δραστηριότητες επηρεάζουν περισσότερο τον νου μας.
Η παρακάτω λίστα δείχνει το ποσοστό αύξησης στα επίπεδα ντοπαμίνης πάνω από το σημείο αναφοράς, που προκαλείται από τις διάφορες ουσίες, υποδεικνύοντας την επίδρασή τους στο σύστημα επιβράβευσης του εγκεφάλου.
Μελέτες αύξησης της ντοπαμίνης στους ανθρώπους ή στα ζώα δείχνουν τα εξής:
- Ζάχαρη (σακχαρόζη): 90% με 150%
- Νικοτίνη: 150% με 200%
- Αλκοόλ: 200% με 300%
- Κοκαΐνη: 350%
- Αμφεταμίνη: 1.000%
Η υπερβολική αύξηση της ντοπαμίνης αποσταθεροποιεί τα σήματα στον εγκέφαλο, δημιουργώντας παρορμητική διάθεση και αισθήματα όπως άγχος, κατάθλιψη και ευερεθιστότητα, καθώς και κακή λήψη αποφάσεων όταν τα επίπεδα αργότερα πέφτουν.
MAO–A: Αντοχή στη διάθεση και το στρες
Ένα βραδείας λειτουργίας γονίδιο MAO-A οδηγεί σε χαμηλότερα επίπεδα του ενζύμου μονοαμινοξειδάση Α, το οποίο μπορεί να προκαλέσει συσσώρευση νευροδιαβιβαστών όπως η σεροτονίνη, η ντοπαμίνη και η νορεπινεφρίνη. Οι παραλλαγές επηρεάζουν τη διάθεση και, σε συνδυασμό με άλλες επιρροές, όπως η έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης, μπορεί να παρεμποδίσουν την έκβαση του εθισμού.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο είναι απόψεις του συγγραφέα και δεν αντανακλούν κατ’ ανάγκη τις απόψεις των Epoch Times.
Της Sheridan Genrich
Μετάφραση: Βλαδίμηρος Αλεξάντρωφ
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
