Είναι γνωστό ότι ο καφές ωφελεί μακροπρόθεσμα την υγεία. Η κατανάλωση του ισοδύναμου τριών έως τεσσάρων φλιτζανιών καφέ την ημέρα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης πολλών ασθενειών, περιλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του διαβήτη τύπου 2 και ορισμένων τύπων καρκίνου.
Οι περισσότεροι άνθρωποι συνήθως τείνουν να παίρνουν λίγο βάρος με την ηλικία. Μπορεί ο καφές να αποτρέψει αυτή τη σταδιακή αύξηση βάρους;
Μια ομάδα ερευνητών εξέτασε κατά πόσο η κατανάλωση ενός επιπλέον φλυτζανιού καφέ την ημέρα (ή η προσθήκη ζάχαρης, κρέμας ή μη γαλακτοκομικού εναλλακτικού) επηρέασε την αύξηση του βάρους τους σε σχέση με άτομα που δεν άλλαξαν αυτό που έπιναν.
Η μελέτη (επί του παρόντος σε προ-επισκόπηση, που σημαίνει ότι έχει αξιολογηθεί από ομοτίμους αλλά δεν έχει υποβληθεί ακόμη σε τελική μορφοποίηση και επεξεργασία) βρήκε μια μέτρια σχέση μεταξύ του καφέ και της μείωσης της αναμενόμενης αύξησης βάρους.
Οι άνθρωποι που άρχισαν να πίνουν ένα επιπλέον φλιτζάνι καφέ την ημέρα πήραν 0,12 λιγότερα κιλά από το αναμενόμενο για τέσσερα χρόνια. Η προσθήκη ζάχαρης είχε ως αποτέλεσμα ελαφρώς μεγαλύτερη αύξηση βάρους (0,09 κιλά) από ό,τι αναμενόταν για τέσσερα χρόνια.
Πώς διεξήχθη η μελέτη; Ποια τα συμπεράσματα;
Οι ερευνητές συνδύασαν δεδομένα από τρεις μεγάλες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες: δύο Μελέτες Υγείας Νοσηλευτών από το 1986 έως το 2010 και από το 1991 έως το 2015, και μια Μελέτη Παρακολούθησης των Εργαζομένων στον τομέα της υγείας από το 1991 έως το 2014.
Οι Μελέτες Υγείας Νοσηλευτών είναι δύο από τις μεγαλύτερες μελέτες που εξελίσσονται σε βάθος χρόνου, στις οποίες συμμετέχουν περισσότεροι από 230.000 άτομα και οι οποίες εξετάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιας νόσου στις γυναίκες. Στη μελέτη Health Professional Follow-up, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 50 χιλιάδες άνδρες ιατροί, εξετάστηκε η σχέση μεταξύ διατροφής και υγείας.
Οι συμμετέχοντες και στις τρεις μελέτες συμπλήρωναν ένα βασικό ερωτηματολόγιο και ένα άλλο ερωτηματολόγιο κάθε τέσσερα χρόνια, για να αξιολογήσουν την πρόσληψη τροφής και ποτού. Χρησιμοποιώντας συγκεντρωτικά σύνολα δεδομένων, οι ερευνητές ανέλυσαν τις αλλαγές στην κατανάλωση καφέ και τις αλλαγές στο βάρος των συμμετεχόντων, όπως τις ανέφεραν οι ίδιοι ανά τέσσερα χρόνια.
Η μέση αύξηση βάρους σε διάστημα τεσσάρων ετών στις μελέτες νοσηλευτών ήταν 1,2 κιλά και 1,7 κιλά, ενώ οι συμμετέχοντες στη μελέτη εργαζομένων στον τομέα της υγείας πήραν κατά μέσο όρο 0,8 κιλά.
Η προσθήκη κρέμας ή γάλακτος ή μη γαλακτοκομικής εναλλακτικής δεν επηρέασε σημαντικά την αλλαγή βάρους.
Ωστόσο, η προσθήκη ζάχαρης (1 κουταλάκι του γλυκού) στον καφέ συσχετίστηκε με αύξηση βάρους κατά 0,09 κιλά περισσότερο από το αναμενόμενο για τέσσερα χρόνια.
Αυτοί οι συσχετισμοί ήταν ισχυρότεροι σε συμμετέχοντες που ήταν νεότεροι και είχαν υψηλότερο δείκτη μάζας σώματος κατά την έναρξη.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της μελέτης
Αυτή η μελέτη είναι μοναδική από δύο απόψεις. Περιελάμβανε πολύ μεγάλο μέγεθος δείγματος και παρακολούθησε τους συμμετέχοντες για πολλά χρόνια. Αυτό προσθέτει τη σιγουριά ότι οι συσχετισμοί ήταν πραγματικοί και πιθανότατα μπορούν να εφαρμοστούν και σε άλλους πληθυσμούς.
Ωστόσο, χρειάζεται να τηρήσουμε επιφυλακτική στάση, για τρεις κυρίως λόγους:
Πρώτον, τα αποτελέσματα αντιπροσωπεύουν έναν συσχετισμό, όχι μια σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Αυτό σημαίνει ότι η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι η κατανάλωση καφέ είναι η πραγματική αιτία της αλλαγής βάρους. Δείχνει απλώς ότι αυτές οι δύο αλλαγές παρατηρήθηκαν ταυτόχρονα με την πάροδο του χρόνου.
Δεύτερον, τα αποτελέσματα σχετικά με το βάρος ήταν πολύ μέτρια. Η μέση αύξηση βάρους που αποτράπηκε για τέσσερα χρόνια με βάση ένα φλιτζάνι καφέ ήταν 0,12 κιλά, δηλαδή περίπου 30 γραμμάρια ετησίως. Αυτή η ποσότητα δεν αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή για τους περισσότερους ανθρώπους που προσπαθούν να ελέγξουν το βάρος τους.
Τέλος, αυτή η ανάλυση δεν έλαβε υπ’ όψιν τη διακύμανση της ποσότητας καφεΐνης στο κάθε φλυτζάνι καφέ (η οποία ξέρουμε ότι μπορεί να είναι υψηλή, μέτρια ή χαμηλή), απλώς υπέθεσε μια τυπική ποσότητα καφεΐνης ανά φλυτζάνι.
Πώς επιδρά ο καφές στον έλεγχο του βάρους;
Η καφεΐνη είναι ένα φυσικό διεγερτικό που έχει αποδειχθεί ότι μειώνει προσωρινά την όρεξη και αυξάνει την εγρήγορση. Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αισθάνονται λιγότερο πεινασμένοι για σύντομο χρονικό διάστημα, κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει σε χαμηλότερη πρόσληψη θερμίδων.
Μερικοί άνθρωποι πίνουν καφέ πριν την άσκηση ως διεγερτικό και βελτιώνουν την απόδοσή τους. Εάν η προπόνηση είναι έντονη, μπορεί να δαπανηθεί περισσότερη ενέργεια. Ωστόσο, αυτό το όφελος πιστεύεται ότι είναι βραχυπρόθεσμο και όχι μακροπρόθεσμο.
Η καφεΐνη έχει, επίσης, αποδειχθεί ότι επιταχύνει το μεταβολισμό, με αποτέλεσμα να καίμε περισσότερη ενέργεια όταν ξεκουραζόμαστε. Ωστόσο, αυτή η επίδραση είναι σχετικά μικρή και δεν αποτελεί ικανό υποκατάστατο για την τακτική σωματική δραστηριότητα και την υγιεινή διατροφή.
Τέλος, ο καφές έχει ήπια διουρητική δράση, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή απώλεια βάρους. Εν τούτοις, στην πραγματικότητα πρόκειται για απώλεια νερού, όχι λίπους, και το βάρος επανέρχεται γρήγορα στα προηγούμενα επίπεδα όταν το σώμα ενυδατωθεί ξανά.
Πρέπει να δοκιμάσετε τον καφέ για να επιτύχετε απώλεια βάρους;
Η απώλεια βάρους μπορεί να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες, επομένως μην παρασυρθείτε από τη σχέση βάρους-καφέ που τονίζεται σε αυτή τη νέα μελέτη και μην αυξήσετε την κατανάλωση καφέ σε παράλογα επίπεδα.
Οι περισσότεροι ενήλικες μπορούν να καταναλώνουν με ασφάλεια περίπου 400 mg καφεΐνης την ημέρα. Αυτό ισοδυναμεί με δύο εσπρέσο, τέσσερα φλιτζάνια γαλλικό καφέ ή οκτώ φλιτζάνια τσάι.
Εάν είστε έγκυος ή θηλάζετε, είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον γιατρό ή τον διατροφολόγο σας πριν αυξήσετε την πρόσληψη καφεΐνης, καθώς ό,τι καταναλώνετε περνά και στον οργανισμό του αναπτυσσόμενου μωρού σας.
Των Lauren Ball , Καθηγήτριας Δημόσιας Υγείας και Ευημερίας, Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ και Emily Burch
Μετάφραση: Βαλεντίνα Λισάκ
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
