Ο πρωθυπουργός του Καναδά Μαρκ Κάρνεϋ κάλεσε για την απελευθέρωση του ακτιβιστή υπέρ της δημοκρατίας του Χονγκ Κονγκ και εκδότη Τζίμμυ Λάι, ο οποίος παραμένει φυλακισμένος από τις αρχές του Χονγκ Κονγκ, οι οποίες ελέγχονται από το Πεκίνο από τα τέλη του 2020.
Ο Κάρνεϋ δήλωσε ότι η προσπάθεια του Καναδά να εξασφαλίσει την απελευθέρωση του Λάι υπαγορεύεται από ανθρωπιστικούς λόγους και από τη στήριξη της ελευθερίας του Τύπου. Ο 77χρονος Λάι ήταν εκδότης της εφημερίδας Apple Daily, η οποία έκλεισε επειδή ασκούσε κριτική στο Πεκίνο και υποστήριζε το κίνημα υπέρ της δημοκρατίας στο Χονγκ Κονγκ.
Ο ίδιος καταδικάστηκε πριν από πέντε χρόνια, μαζί με έξι συνεργάτες του, βάσει του νόμου εθνικής ασφάλειας του Χονγκ Κονγκ, με κατηγορίες για στάση και συνωμοσία με ξένες δυνάμεις, επειδή φέρεται να προωθούσε «αντι-κινεζικές, αποσταθεροποιητικές δραστηριότητες» και τον διαχωρισμό του Χονγκ Κονγκ από την Κίνα, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της κινεζικής πρεσβείας Λιου Πενγκιού.
Ο Κάρνεϋ ανέφερε στις 16 Οκτωβρίου, σε συνέντευξη Τύπου στο Ετόμπικο του Οντάριο, ότι ο Καναδάς στηρίζει την ελευθερία του Τύπου και ζητά την απελευθέρωση του Λάι, επισημαίνοντας πως η τοποθέτησή του γίνεται για ανθρωπιστικούς λόγους και προς υπεράσπιση της ελευθερίας του Τύπου, ακόμη και στο Χονγκ Κονγκ.
Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Καναδά ζητούν την απελευθέρωση του Λάι εδώ και χρόνια, με πιο πρόσφατη την κοινή δήλωση της 18ης Ιουνίου του Καναδικού Συνασπισμό για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Κίνα και της Ένωσης του Τορόντο για τη Δημοκρατία στην Κίνα, που ζητούν να του απονεμηθεί τιμητικά η καναδική υπηκοότητα και να αφεθεί ελεύθερος. Η μητέρα του Λάι ήταν Καναδή, ενώ η δίδυμη αδελφή του ζει στον Καναδά.
Ο Λάι αντιμετωπίζει την πιθανότητα ισόβιας κάθειρξης, καθώς η δίκη του πλησιάζει στο στάδιο των τελικών αγορεύσεων. Παρότι οι έξι συνεργάτες του στην Apple Daily ομολόγησαν την ενοχή τους έπειτα από παρατεταμένη κράτηση, εκείνος επιμένει ότι είναι αθώος και έχει περάσει παρατεταμένα διαστήματα σε απομόνωση τα τελευταία πέντε χρόνια.
Όταν ρωτήθηκε αν ο Καναδάς θα επιδιώξει να προσφέρει υπηκοότητα στον Λάι, ο Κάρνεϋ απάντησε ότι η κυβέρνηση «κατά κύριο λόγο αναλαμβάνει ευθύνη για τους πολίτες και τους κατοίκους του Καναδά». Αργότερα την ίδια μέρα, ανέφερε πως η χώρα εξετάζει τους τομείς όπου υπάρχει σύμπτωση οικονομικών συμφερόντων με την Κίνα, όπως πράττει και με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης εμπορικής διαμάχης.
Ο Κάρνεϋ επεσήμανε ότι ο Καναδάς προσπαθεί να καθορίσει σε ποια πεδία μπορεί να βασιστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανεξαρτήτως συγκυριών, και πού πρέπει να υπάρχει τέτοια έκθεση, τονίζοντας πως ακολουθείται παρόμοια διαδικασία και για την Κίνα. Πρόσθεσε ότι η χώρα «επανεκκινεί μια ευρύτερη συνεργασία» με το Πεκίνο.
Η συνάντηση του Κάρνεϋ με τον Κινέζο πρωθυπουργό
Στην ίδια συνέντευξη, ο Κάρνεϋ αναφέρθηκε και στη συνάντηση που είχε με τον πρωθυπουργό της Κίνας, Λι Τσιανγκ, στις 23 Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, λέγοντας ότι αποτέλεσε ευκαιρία για να εξεταστούν οι εξαρτήσεις και οι εκθέσεις του Καναδά απέναντι στην Κίνα, η οποία αποτελεί τον δεύτερο μεγαλύτερο εμπορικό του εταίρο.
Υπογράμμισε ότι σε μια τέτοια σχέση προκύπτουν εξαρτήσεις και εκθέσεις, καθώς ο Καναδάς διατηρεί ευρύτερες εμπορικές σχέσεις με την Κίνα, ενώ υπάρχουν διαφορετικοί μοχλοί και ευκαιρίες για διμερή συνεργασία. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη και καλύπτουν ένα διευρυμένο φάσμα θεμάτων.
Στον τομέα του εμπορίου, η Κίνα επέβαλε δασμούς 100% σε καναδικό κραμβέλαιο, σε προϊόντα από κραμβέλαιου και σε μπιζέλια τον Μάρτιο, καθώς και δασμούς 25% στα θαλασσινά και το χοιρινό του Καναδά, ως αντίποινα για τους δασμούς 100% που είχε επιβάλει η Οττάβα στα κινεζικά ηλεκτρικά οχήματα το προηγούμενο έτος. Το Πεκίνο έχει δηλώσει ότι θα άρει τους δασμούς εφόσον ο Καναδάς αποσύρει τους περιορισμούς στα ηλεκτρικά οχήματα.
Η υπουργός Εξωτερικών Ανίτα Ανάντ πραγματοποιεί επίσκεψη στην Κίνα στις 16 και 17 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο ευρύτερης περιοδείας που περιλαμβάνει επίσης τη Σιγκαπούρη και την Ινδία. Ο Κάρνεϋ σημείωσε ότι η Ανάντ φτάνει στο Πεκίνο «ουσιαστικά αυτή τη στιγμή» και ότι θα έχει συναντήσεις με τους ομολόγους της, ενώ ο ίδιος αναμένει να συναντήσει την ανώτατη κινεζική ηγεσία τον ερχόμενο μήνα για να συνεχιστούν οι συζητήσεις σχετικά με την πορεία των εμπορικών σχέσεων.
Πέρα από την έκκληση του Κάρνεϋ για την απελευθέρωση του Λάι, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ είχε δηλώσει τον Αύγουστο ότι σκοπεύει να «κάνει ό,τι μπορεί για να τον σώσει». Παράλληλα, ο νόμος Freedom for Gao Zhisheng Act, που κατατέθηκε τον Σεπτέμβριο στις ΗΠΑ από τον βουλευτή Κρις Σμιθ (R-N.J.), ζητά επίσης την απελευθέρωση του δικηγόρου ανθρωπίνων δικαιωμάτων Γκάο Τζισένγκ και του Λάι. Το νομοσχέδιο εξετάζεται αυτή την περίοδο από διάφορες επιτροπές της Βουλής και βρίσκεται ακόμη στο αρχικό στάδιο.
Οι Συντηρητικοί ζητούν από την Οττάβα να υιοθετήσει διαφορετική στάση έναντι της Κίνας, υποστηρίζοντας ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα πρέπει να αποσύρει το δάνειο του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων που έχει προβλέψει για την εταιρεία B.C. Ferries προκειμένου να κατασκευάσει νέα πλοία σε κρατική κινεζική εταιρεία.
Ο ηγέτης των Συντηρητικών, Πιερ Πουαλιέβρ, είχε δηλώσει στις 23 Σεπτεμβρίου, μετά τη συνάντηση του Κάρνεϋ με τον Λι, ότι ο πρωθυπουργός είχε «μια εποικοδομητική σειρά συζητήσεων βασισμένων σε προηγούμενες τηλεφωνικές επικοινωνίες», χωρίς ωστόσο να υπάρξει καμία πρόοδος ή ανακούφιση για τους Καναδούς παραγωγούς κραμβελαίου και τους αλιείς που πλήττονται από τους δασμούς.
Σε ξεχωριστή ανάρτηση στις 21 Αυγούστου, ο Πουαλιέβρ επεσήμανε: «Ένα εχθρικό ξένο καθεστώς επιβάλλει δασμούς στους αγρότες και τους εργάτες μας, και οι φιλελεύθεροι του Μαρκ Κάρνεϋ τούς προσφέρουν δάνειο ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων για την κατασκευή πλοίων που θα μπορούσαν να είχαν αναλάβει Καναδοί ναυπηγοί».
Του Paul Rowan Brian
