Αύριο, Παρασκευή 28 Απριλίου, στις 17:00, θα προβληθεί για πρώτη φορά στο κοινό η ταινία του Manthia Diawara “Ένα γράμμα από την Υένη” στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή στο Παγκράτι.
Η ταινία παρουσιάζει την οικολογική καταστροφή που έχει υποστεί η παραθαλάσσια πόλη της Σενεγάλης Υένη από την παράκτια διάβρωση και την έντονη αστικοποίηση των τελευταίων δεκαετιών, που άνοιξαν έναν φαύλο κύκλο που δεν μπορεί να κλείσει. Είναι μια προειδοποίηση προς όλους τους κατοίκους που ζουν δίπλα και μαζί με τη θάλασσα, αλλά αφορά εντονότερα τις χώρες οι οποίες, όπως η Ελλάδα, συνδέονται ταυτοτικά μαζί της.
Συγκεκριμένα, στην Υένη, λόγω της αλλαγής του αναγλύφου της πόλης, ο αριθμός των ψαριών έχει περιοριστεί και οι πιρόγες των ψαράδων είναι ακατάλληλες πλέον για αλιεία, οδηγώντας τους σε αδιέξοδο. Το ψάρεμα πλέον απαιτεί μηχανοκίνητες βάρκες με μεγάλα δίχτυα φτιαγμένα από μη-βιοδιασπώμενα νήματα. Τα δίχτυα αυτά μπλέκονται με τα μοβ κοράλλια και άλλα ανθρώπινα σκουπίδια. Επιπλέον, εκτός από τους ψαράδες, χάνουν την τέχνη τους και οι γυναίκες της πόλης, οι οποίες προηγουμένως μαγείρευαν και εμπορεύονταν καπνιστό παστό ψάρι. Τώρα, μαζεύουν και πωλούν βότσαλα, άμμο και γρανίτη, τα οποία αγοράζουν οι εύποροι κάτοικοι για να χτίσουν, να διακοσμήσουν και να προστατεύσουν τα σπίτια τους από τους ανέμους και το αλάτι της θάλασσας. Όμως, αυτή η δραστηριότητα συμβάλλει περαιτέρω στην υποβάθμιση της θαλάσσιας διαστρωμάτωσης. Η οικολογική καταστροφή της Σενεγάλης επαναλαμβάνεται και κλιμακώνεται σε έναν ατελείωτο κύκλο, με θύμα, τελικά, τον ίδιο τον άνθρωπο.
Η ταινία είναι μια συμπαραγωγή του ελληνικού πολιτιστικού οργανισμού PCAI (Polygreen Culture & Art Initiative), της γκαλερί σύγχρονης τέχνης Serpentine του Λονδίνου και της παγκόσμιας πλατφόρμας υπηρεσιών streaming MUBI, ενώ υλοποιήθηκε με την υποστήριξη υπουργείου Πολιτισμού της Πορτογαλίας. Το κίνητρο του PCAI να εμπλακεί στην ταινία ξεκινάει από την δική μας Τήλο, αφού πρόκειται για τον φορέα-παρακλάδι της εταιρείας που εφαρμόζει την κυκλική οικονομία στο νησί με σταθερό στόχο τη μηδενική παραγωγή απορριμμάτων. Όπως αναφέρει η Κίκα Κυριακάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του PCAI, «το φιλμ του Manthia Diawara για την Υένη είναι μια εικαστική εξομολόγηση», η οποία με «διορατικότητα και ευσυνειδησία» φέρνει τους ανθρώπους αντιμέτωπους με την ευθύνη ακόμα και της ίδιας τους της επιβίωσης.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, η Κίκα Κυριακάκου σημειώνει ότι η νοητή γραμμή που συνδέει την κυκλική οικονομία, την τέχνη, το περιβάλλον και τη διαχείριση των αποβλήτων ξεκινάει από «μια κοινή και σαφή αποστολή: την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και δράση», που είναι ο στόχος «των πολιτιστικών προγραμμάτων και αναθέσεων έργων σύγχρονης τέχνης του PCAI, από τη θεμελίωση του οργανισμού μέχρι και σήμερα.
»Η σύγχρονη τέχνη αποτελεί το κεντρικό όχημά μας για τον σκοπό αυτό, ενώ στο κέντρο των καλλιτεχνικών δραστηριοτήτων μας βρίσκεται η περιβαλλοντική συλλογή έργων τέχνης του οργανισμού. Γύρω από τη συλλογή αυτή ξεδιπλώνεται ένα ετήσιο πρόγραμμα αναθέσεων, εκθέσεων, συνεργειών με άλλα ιδρύματα και οργανισμούς, προγραμμάτων φιλοξενίας καλλιτεχνών, παραστατικών τεχνών, διαλέξεων, εργαστηρίων και εκδόσεων, το οποίο σκοπό έχει να αναδείξει την κρισιμότητα του περιβαλλοντικού ζητήματος, να διευρύνει τη συζήτηση, να προβληματίσει και να διερευνήσει πιθανές λύσεις. Τα περιβαλλοντικά ζητήματα είναι πολλά και μέσα από τις εκθέσεις και τα project μας προσεγγίζονται διάφορες εκδοχές τους», εξηγεί η κ. Κυριακάκου.
Σχετικά με την ταινία του Manthia Diawara, η κ. Κυριακάκου αναφέρει ότι «για παράδειγμα, παρουσιάζει τις επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης αστικοποίησης στην Υένη, ενώ το πρόγραμμα φιλοξενίας καλλιτεχνών που επιμελούμαι στην Τήλο, εστιάζει στην κυκλικότητα, με τους καλλιτέχνες να προσκαλούνται να αξιοποιήσουν με δημιουργικό τρόπο ανακυκλώσιμα υλικά ή υλικά προς απόρριψη. Παράλληλα, η πρόσφατη υβριδική έκθεση του οργανισμού στον Βοτανικό Κήπο Διομήδους είχε ως σκοπό να αναδείξει τη σχέση της προστασίας του περιβάλλοντος με ζητήματα ταυτότητας, ισότητας και συμπερίληψης». Ως προς το μήνυμα της ταινίας προς το ελληνικό κοινό, η καλλιτεχνική διευθύντρια του PCAI ανατρέχει στον δημιουργό της, ο οποίος «επιστρατεύει μια φράση του Édouard Glissant, η οποία θεωρώ πως συμπυκνώνει με τον καλύτερο τρόπο το μήνυμά της: “Rien n’est vrai, tout est vivant”, δηλαδή η ιερότητα της ζωής δεν βρίσκεται μόνο μεταξύ των ανθρώπων, αλλά παντού, στον αέρα, στη γη και στα ποτάμια και πρέπει να την προστατεύσουμε, για την επιβίωσή μας αν μη τι άλλο».
Η τέχνη μέσα σε αυτό το πλαίσιο δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αντίθετα είναι ένα εργαλείο, ένας αγγελιοφόρος που μεταφέρει «ένα πολύ ξεκάθαρο μήνυμα για την κρισιμότητα του περιβαλλοντικού ζητήματος, την προάσπιση της βιωσιμότητας και της αειφορίας και την επιτακτική ανάγκη για αφύπνιση και ενεργοποίηση. Κεντρικό ζητούμενο για τις δράσεις του PCAI είναι η διάχυση του περιβαλλοντικής αποστολής μας και ο καλύτερος τρόπος για να επιτευχθεί το παραπάνω είναι μέσω της τέχνης, όπως έχει αναφέρει και ο CEO της Polygreen και ιδρυτής του οργανισμού, Αθανάσιος Πολυχρονόπουλος. Για το 2023 δουλεύω, μεταξύ άλλων, πάνω σε μια σειρά από νέες αναθέσεις σε καλλιτέχνες της Ελλάδας και του εξωτερικού, για το επόμενο πρόγραμμα φιλοξενίας εικαστικών στην Τήλο, καθώς και για τις νέες πολιτιστικές δράσεις μας στην περιοχή της Αθήνας και των Δελφών», καταλήγει η κ. Κυριακάκου.
Η προβολή της ταινίας “Ένα γράμμα από την Υένη” προβάλλεται αύριο στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Γουλανδρή στην οδό Ερατοσθένους 13, στο Παγκράτι, με γενικό εισιτήριο 8 ευρώ. Διάρκεια: 50΄
(πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ)
Σ.Μ.
