Η Λιθουανία δήλωσε στις 15 Δεκεμβρίου ότι απέσυρε τους εναπομείναντες διπλωμάτες από το Πεκίνο για να τους προστατεύσει και θα λειτουργήσει την πρεσβεία στην Κίνα εξ αποστάσεως.
Αυτή είναι η τελευταία εξέλιξη στις εντάσεις Λιθουανίας-Κίνας μετά την έγκριση του Βίλνιους να ανοίξει αντιπροσωπεία της Ταϊβάν με την επωνυμία Ταϊβάν. Τους προηγούμενους μήνες, το καθεστώς ανακάλεσε τον πρεσβευτή του τον Αύγουστο, υποβάθμισε τις διπλωματικές σχέσεις του με το μικρό κράτος της Βαλτικής τον Νοέμβριο και μπλόκαρε τις λιθουανικές εξαγωγές και εισαγωγές.
Το κινεζικό καθεστώς διεκδικεί το νησί ως δικό του, παρά το γεγονός ότι η Ταϊβάν είναι ανεξάρτητη χώρα, με δικό της στρατό, δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση και σύνταγμα. Για να αποφευχθεί μια πιθανή αντίφαση, τα γραφεία εκπροσώπησης της Ταϊβάν συνήθως φέρουν το όνομα Ταϊπέι και όχι Ταϊβάν σε άλλες χώρες, όπως το Γραφείο Οικονομικής και Πολιτιστικής Αντιπροσωπείας της Ταϊπέι στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τελευταία ανάκληση
«Η προσωρινή επιτετραμμένη της Λιθουανίας στην Κίνα, Όντρα Τσιαπιένε (Audra Ciapiene), επιστρέφει στο Βίλνιους για διαβουλεύσεις», ανακοίνωσε την Τετάρτη το υπουργείο Εξωτερικών της Λιθουανίας. Η Τσιαπιένε είναι η πιο υψηλόβαθμη διπλωμάτης της Λιθουανίας στην Κίνα μετά την ανάκληση της πρέσβειρας Νταϊάνα Μικεβιτσιένε (Diana Mickeviciene) τον Σεπτέμβριο, επειδή η Κίνα απέσυρε την πρέσβειρά της τον Αύγουστο και ζήτησε από το Βίλνιους να ανακαλέσει τη Μικεβιτσιένε.
«Ελλείψει αντικαταστάτη διπλωμάτη στο Πεκίνο, η πρεσβεία της Λιθουανίας στην Κίνα θα συνεχίσει τις δραστηριότητές της εξ αποστάσεως», έγραφε η ανακοίνωση. «Η Λιθουανία είναι έτοιμη να συνεχίσει τον διάλογο με την Κίνα και να αποκαταστήσει τις λειτουργίες της πρεσβείας σε πλήρη έκταση μόλις επιτευχθεί μια αμοιβαία επωφελής συμφωνία».
Το υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι η συζήτηση μεταξύ του Πεκίνου και του Βίλνιους δεν σταμάτησε ποτέ τους τελευταίους μήνες και εξαρτάται από το Πεκίνο αν θα ανανεώσει τη διαπίστευση των Λιθουανών διπλωματών.
Ωστόσο, η ανάκληση όλων των εναπομεινάντων διπλωματών αποτελεί έκπληξη.
Στα παρασκήνια
Ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας Γκαμπριέλιους Λάντσμπεργκις έγραψε στο Twitter στις 15 Δεκεμβρίου ότι το κινεζικό καθεστώς αποφάσισε μονομερώς να μετονομάσει τη λιθουανική πρεσβεία και ζήτησε από όλο το προσωπικό της πρεσβείας να παραδώσει τις ταυτότητές του.
Η υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Λιζ Τρας δημοσίευσε στο Twitter της δύο ώρες αργότερα: «Απαράδεκτη πίεση από την Κίνα κατά των Λιθουανών διπλωματών στο Πεκίνο».
Διπλωματική πηγή δήλωσε στο Reuters ότι η αποχώρηση των 19 υπαλλήλων και των εξαρτώμενων μελών του προσωπικού της λιθουανικής πρεσβείας από το Πεκίνο είναι «απάντηση στον “εκφοβισμό”».
Η Financial Times πήραν συνέντευξη από τρία άτομα που γνωρίζουν την κατάσταση και ανέφεραν την Τετάρτη ότι το Πεκίνο ήθελε να μετατρέψει την πρεσβεία σε «γραφείο του επιτετραμμένου» και να μειώσει το διπλωματικό καθεστώς όλων των Λιθουανών διπλωματών, γεγονός που προκάλεσε την ανησυχία του Βίλνιους ότι οι αξιωματούχοι μπορεί να χάσουν τη διπλωματική ασυλία.
Υποστήριξη της ΕΕ
Η Λιθουανία είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης. Η επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ Πεκίνου και Βίλνιους έθεσε την ΕΕ σε δίλημμα για το αν θα πρέπει να υποστηρίξει το κράτος μέλος της ή να συμβιβαστεί με τον εξαναγκασμό της Κίνας.
Στις 8 Δεκεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια δήλωση για να απαντήσει στην καταγγελία της Λιθουανίας ότι οι εξαγωγές και οι εισαγωγές της μπλοκαρίστηκαν από τα κινεζικά τελωνεία.
«Η ανάπτυξη των διμερών σχέσεων της Κίνας με μεμονωμένα κράτη μέλη της ΕΕ έχει αντίκτυπο στις συνολικές σχέσεις ΕΕ-Κίνας», δήλωσαν ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τζόσεπ Μπορέλ και ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος Βάλντις Ντομπρόβσκις. «Η ΕΕ θα αξιολογήσει επίσης τη συμβατότητα της δράσης της Κίνας με τις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου».
Την ίδια ημέρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέτασε ένα «μέσο κατά του εξαναγκασμού», το οποίο θα αποτελέσει εμπορικό όπλο κατά του οικονομικού εξαναγκασμού του Πεκίνου, όταν τεθεί σε εφαρμογή.
«Όταν ένα κράτος εκτός ΕΕ ασκεί πίεση σε μια εταιρεία της ΕΕ προκειμένου να επηρεάσει την πολιτική της ΕΕ, [το] μέσο αυτό συμβάλλει στην αποτροπή αυτού του εξαναγκασμού», ανέφερε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Twitter την Τετάρτη. «Ο στόχος είναι να αντιμετωπιστεί και να αποκρουστεί αυτή η ξένη πίεση, να προωθηθούν οι επιχειρήσεις και το εμπόριο και να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας σε όλη την ΕΕ».
Αναλυτικά, η πρόταση χαμηλώνει τον πήχη που επιτρέπει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιβάλλει κυρώσεις σε κράτη μη μέλη, επιτρέποντας στην κοινότητα των εθνών να ενεργεί αποφασιστικά απέναντι στην οικονομική επιθετικότητα από μη μέλη.
