Ο επικεφαλής της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΔΥΑΕ), Ραφαέλ Γκρόσι, εξέφρασε τη Δευτέρα έντονη ανησυχία σχετικά με την «ταχεία συσσώρευση υψηλά εμπλουτισμένου ουρανίου» από το Ιράν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΥΑΕ που λαμβάνει χώρα αυτήν την εβδομάδα στη Βιέννη.
Κατά την εισήγησή του προς τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, ο κ. Γκρόσι τόνισε: «Απευθύνω επείγουσα έκκληση στο Ιράν να συνεργαστεί πλήρως και αποτελεσματικά με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας». Οι δηλώσεις του έρχονται σε μια περίοδο όπου η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με ανησυχία τις εξελίξεις γύρω από το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, την ώρα που επίκειται μία κρίσιμη απόφαση του οργανισμού-«φύλακα» της πυρηνικής μη διάδοσης.
Ο γενικός διευθυντής της ΔΥΑΕ, μιλώντας κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά την εναρκτήρια ημέρα της τριμηνιαίας συνεδρίασης του διοικητικού συμβουλίου στη Βιέννη, σημείωσε: «Είμαι πεπεισμένος ότι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός περνά μέσα από μία διπλωματική λύση, ισχυρά υποστηριζόμενη από ένα καθεστώς επαλήθευσης εκ μέρους της ΔΥΑΕ». Με αυτή τη δήλωση, ο κ. Γκρόσι θέλησε να επαναφέρει τη σημασία της διεθνούς επιτήρησης και της διαφάνειας στις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχουν εναλλακτικές σε μια διαπραγματευτική, ειρηνική επίλυση υπό την αιγίδα αξιόπιστου ελέγχου.
Η συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΔΥΑΕ αυτή την εβδομάδα κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς αναμένεται να καθορίσει τα επόμενα βήματα της διεθνούς κοινότητας αναφορικά με το ιρανικό ζήτημα, το οποίο έχει πυροδοτήσει ανησυχίες σε δυτικές χώρες για το ενδεχόμενο εξοπλισμού της Τεχεράνης με όπλα μαζικής καταστροφής.
Το Ιράν, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΔΥΑΕ, έχει επιταχύνει τα τελευταία χρόνια το πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου, αγγίζοντας επίπεδα που πλησιάζουν το όριο που απαιτείται για κατασκευή πυρηνικού όπλου – ενώ από το 2018, μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης (JCPOA), έχει περιορίσει σημαντικά τη διαφάνεια προς τον διεθνή οργανισμό.
Πολλές δυτικές κυβερνήσεις εκφράζουν ανοιχτά τον προβληματισμό τους για την περιορισμένη συνεργασία της Τεχεράνης με τους επιθεωρητές της ΔΥΑΕ, καλώντας με τη σειρά τους σε άμεση επιστροφή στον διάλογο και αυστηρή τήρηση των δεσμεύσεων της Συνθήκης Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων (NPT). Από την άλλη πλευρά, το Ιράν διατείνεται ότι το πρόγραμμα είναι ειρηνικό και κατηγορεί τη Δύση για πολιτικοποίηση του ζητήματος.
Η στάση του Ιράν έναντι του διεθνούς ελέγχου συνεχίζει να αποτελεί σημείο έντασης στη Μέση Ανατολή και την παγκόσμια ασφάλεια. Ο κ. Γκρόσι, με τις πρόσφατες δηλώσεις του, επιχειρεί να διατηρήσει ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας τροφοδοτώντας παράλληλα την ανάγκη για ενιαία στάση της διεθνούς κοινότητας απέναντι στο ενδεχόμενο περαιτέρω αποκλιμάκωσης ή όξυνσης της κρίσης.
Το επόμενο διάστημα θα αποβεί καθοριστικό για τη διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή, αφού οποιαδήποτε υποβάθμιση της διαφάνειας ή πλήρους συνεργασίας του Ιράν με τη ΔΥΑΕ ενδέχεται να πυροδοτήσει νέες διπλωματικές ή ακόμη και γεωπολιτικές εντάσεις, επηρεάζοντας όχι μόνο τη Μέση Ανατολή αλλά και τις ευρύτερες διεθνείς ισορροπίες.
Ο Ραφαέλ Γκρόσι, εκπροσωπώντας τη ΔΥΑΕ, έστειλε ένα σαφές μήνυμα τόσο στο Ιράν όσο και στη διεθνή κοινότητα για την αναγκαιότητα άμεσης και ουσιαστικής συνεργασίας, η οποία αποτελεί «μονόδρομο» για την ειρηνική διευθέτηση της παρούσας κρίσης. Το διακύβευμα – διεθνής ασφάλεια, μη διάδοση των πυρηνικών και διατήρηση της ειρήνης – παραμένει υψηλό καθώς η Βιέννη γίνεται αυτή την εβδομάδα το επίκεντρο πρωτοβουλιών και ανησυχιών για το μέλλον των παγκόσμιων πυρηνικών ισορροπιών.
