Το Ιράν εξαπέλυσε στις 23 Ιουνίου σειρά βαλλιστικών πυραύλων εναντίον της μεγαλύτερης αμερικανικής στρατιωτικής βάσης στη Μέση Ανατολή, της Αλ Ουντέιντ στο Κατάρ, σε μια επίθεση που, σύμφωνα με Ιρανούς αξιωματούχους, αποτελεί αντίποινα για τα πλήγματα που κατάφεραν οι Ηνωμένες Πολιτείες σε ιρανικές εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου το προηγούμενο Σαββατοκύριακο. Όπως ανέφεραν, ο αριθμός των πυραύλων που εκτοξεύθηκαν ήταν ίσος με τον αριθμό των βομβών που χρησιμοποίησαν οι ΗΠΑ.
Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, επιβεβαίωσε μέσω ανάρτησής του στην πλατφόρμα Truth Social ότι εκτοξεύθηκαν 14 πύραυλοι προς τη βάση, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι η Ουάσιγκτον είχε ειδοποιηθεί εκ των προτέρων από την Τεχεράνη και πως όλοι οι πύραυλοι είτε αναχαιτίστηκαν είτε δεν έπληξαν τον στόχο τους.
Λίγες ώρες αργότερα, ο Τραμπ ανακοίνωσε την επίτευξη συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός μεταξύ Ιράν και Ισραήλ. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις των δύο χωρών θα τερματιστούν εντός έξι ωρών, ενώ μετά την πάροδο 24 ωρών, η σύγκρουση θα θεωρείται επισήμως λήξασα. Ο ίδιος εξέφρασε την προσδοκία ότι η εκεχειρία θα είναι «ειρηνική και με σεβασμό» και από τις δύο πλευρές.
Παρότι η ιρανική επίθεση δεν προκάλεσε στρατηγική βλάβη, θεωρήθηκε ιστορική, καθώς ήταν η πρώτη φορά που ξένη δύναμη στοχοποίησε ευθέως τη βάση Αλ Ουντέιντ, η οποία φιλοξενεί χιλιάδες Αμερικανούς στρατιώτες, δεκάδες βομβαρδιστικά και μαχητικά αεροσκάφη, καθώς και κομβικές μονάδες επιμελητειακής υποστήριξης.
Το νευραλγικό κέντρο των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή
Η Αλ Ουντέιντ, αν και τυπικά καταριανή βάση που κατασκευάστηκε μυστικά τη δεκαετία του 1990, άνοιξε για τις αμερικανικές δυνάμεις στις αρχές της δεκαετίας του 2000 στο πλαίσιο των επιχειρήσεων για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας.
Στην πράξη, αποτελεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική εγκατάσταση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, προσφέροντας σημαντική δυνατότητα προβολής ισχύος στην ευρύτερη περιοχή.
Η σημασία της είναι διττή: αφ’ ενός στηρίζει ποικίλες αεροπορικές επιχειρήσεις, αφ’ ετέρου λειτουργεί αποτρεπτικά, ενισχύοντας τη ναυτική παρουσία των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο μέσω του Πέμπτου Στόλου που εδρεύει στο Μπαχρέιν.
Οι εγκαταστάσεις, που εκτείνονται σε 30 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αποτέλεσαν κεντρικό επιχειρησιακό κόμβο κατά τους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, φιλοξενώντας κατά διαστήματα περισσότερους από 8.000 στρατιωτικούς, καθώς και εκατοντάδες μέλη συμμαχικών δυνάμεων.
Από το 2009, στη βάση φιλοξενείται και το προκεχωρημένο αρχηγείο της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, που έχει υπό την εποπτεία του τις στρατιωτικές επιχειρήσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Η Αλ Ουντέιντ διαθέτει θωρακισμένα υπόστεγα, αντιαεροπορικές συστοιχίες Patriot, δύο μεγάλους διαδρόμους προσγείωσης και πλήθος σύγχρονων αεροσκαφών, όπως βομβαρδιστικά B‑52 και μαχητικά F‑15 και F‑22. Σημαντικός αριθμός αυτών είχε ήδη απομακρυνθεί προσωρινά πριν από την επίθεση της 23ης Ιουνίου· δορυφορικές εικόνες της 19ης Ιουνίου εμφάνιζαν μόλις τρία αεροσκάφη στο χώρο.
Χρήση βαλλιστικών πυραύλων χωρίς θύματα
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσε η απόφαση του Ιράν να χρησιμοποιήσει βαλλιστικούς πυραύλους αντί για φθηνότερα μέσα, όπως τα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα μίας χρήσης.
Αμερικανός αξιωματούχος του Πενταγώνου ανέφερε με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην εφημερίδα The Epoch Times ότι χρησιμοποιήθηκαν βαλλιστικοί πύραυλοι μικρού και μεσαίου βεληνεκούς, προσθέτοντας ότι το Πεντάγωνο παρακολουθεί στενά την κατάσταση για ενδεχόμενες εξελίξεις.
Δεν έχει αποσαφηνιστεί επίσης γιατί η Τεχεράνη επέλεξε μεσαίου βεληνεκούς πυραύλους, δεδομένου ότι οι υπάρχουσες εκδόσεις πυραύλων μικρού βεληνεκούς καλύπτουν ήδη την απαιτούμενη απόσταση μέχρι το Κατάρ.
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, δεν αναφέρθηκαν τραυματισμοί ή θάνατοι, ενώ και το Κατάρ, μέσω του υπουργείου Εξωτερικών, ανακοίνωσε ότι όλοι οι πύραυλοι αναχαιτίστηκαν. Η Ντόχα δήλωσε επίσης ότι διατηρεί το δικαίωμα να απαντήσει αν το κρίνει αναγκαίο.
Το υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ χαρακτήρισε την επίθεση «κατάφωρη παραβίαση της κυριαρχίας του Κατάρ, του εναέριου χώρου του, του διεθνούς δικαίου και του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ» και διαμήνυσε πως διατηρεί το δικαίωμα άμεσης και ανάλογης απάντησης, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
Καταδίκη από αραβικές χώρες
Χώρες της Μέσης Ανατολής καταδίκασαν επίσης την ιρανική επίθεση, με αξιωματούχους από το Μπαχρέιν, την Αίγυπτο, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να καλούν την Τεχεράνη να αποκλιμακώσει και να αποφύγει περαιτέρω ενέργειες.
Ο γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου, Αχμέντ Αμπούλ Γκέιτ, εξέφρασε «πλήρη αλληλεγγύη» προς το Κατάρ και χαρακτήρισε την επίθεση «απαράδεκτη».
Σε μια προσπάθεια να αμβλύνει τις εντάσεις, το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας του Ιράν εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία ανέφερε ότι οι πύραυλοι στόχευσαν εγκαταστάσεις μακριά από κατοικημένες περιοχές και ότι η Τεχεράνη παραμένει προσηλωμένη στη διατήρηση της «μακράς παράδοσης των στενών σχέσεων» με το Κατάρ.
Ο Τραμπ, από την πλευρά του, ευχαρίστησε μέσω ανάρτησης το Κατάρ για τη συμβολή του στην αναχαίτιση της επίθεσης και εξέφρασε την ελπίδα πως Ιράν και Ισραήλ θα προχωρήσουν σε αποκλιμάκωση. Δήλωσε επίσης ότι θα ενθαρρύνει το Ισραήλ να πράξει το ίδιο, ώστε η περιοχή να οδεύσει προς «ειρήνη και αρμονία».
