Ο Ρώσος πρέσβης στις Ηνωμένες Πολιτείες, Αλεξάντρ Νταρτσίεφ, ανακοίνωσε ότι ο επόμενος γύρος διπλωματικών συνομιλιών μεταξύ υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Μόσχας και της Ουάσιγκτον θα πραγματοποιηθεί στη ρωσική πρωτεύουσα. Πρόκειται για τη συνέχεια της προσπάθειας των δύο πλευρών να άρουν τα εμπόδια που παρακωλύουν τη λειτουργία των διπλωματικών τους αποστολών, εν μέσω παρατεταμένης έντασης στις διμερείς σχέσεις.
Οι δύο προηγούμενοι γύροι διαπραγματεύσεων έχουν ήδη διεξαχθεί φέτος, στην Κωνσταντινούπολη, σηματοδοτώντας μια σπάνια ευκαιρία διαλόγου μετά από χρόνια ψυχροπολεμικής ατμόσφαιρας. Όπως υπογραμμίζουν αμφότερες οι πλευρές, οι συναντήσεις επικεντρώνονται στη βελτίωση της καθημερινής λειτουργίας των ρωσικών και αμερικανικών πρεσβειών σε Μόσχα και Ουάσιγκτον, σε μια περίοδο κατά την οποία διαδοχικές κυρώσεις, απομάκρυνση διπλωματών και περιοριστικά μέτρα έχουν διαβρώσει τις γραμμές επικοινωνίας.
Η λειτουργία των πρεσβειών ΗΠΑ και Ρωσίας τα τελευταία χρόνια έχει δεχθεί σοβαρές πιέσεις, με εκατέρωθεν απελάσεις προσωπικού, περιορισμούς στη χορήγηση βίζας και νομικά εμπόδια στη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και κτιρίων. Παράλληλα, το κλίμα δυσπιστίας μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας έχει παρεμποδίσει όχι μόνο την παροχή προξενικών υπηρεσιών προς πολίτες, αλλά και βασικές λειτουργίες επικοινωνίας σε επίπεδο κυβερνήσεων.
Οι εκπρόσωποι και των δύο χωρών διαβεβαιώνουν ότι ο στόχος των συνομιλιών δεν είναι η συζήτηση θεμάτων στρατηγικής και ασφάλειας – πεδίο εύφλεκτο λόγω του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία – αλλά η διευθέτηση πρακτικών ζητημάτων που αφορούν τη λειτουργικότητα των διπλωματικών αρχών.
Όπως τονίζει ο Αλεξάντρ Νταρτσίεφ, «οι συνομιλίες επικεντρώνονται αποκλειστικά στη δημιουργία συνθηκών για την απρόσκοπτη λειτουργία των πρεσβειών μας», επισημαίνοντας την ανάγκη για «ομαλοποίηση» του καναλιού επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Από αμερικανικής πλευράς, αξιωματούχοι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχουν αναγνωρίσει τη σημασία της διατήρησης «λειτουργικής διπλωματικής παρουσίας και στους δύο προορισμούς», ιδιαίτερα υπό το φως των γεωπολιτικών εντάσεων.
Η συγκυρία των συνομιλιών κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς οι διμερείς σχέσεις βρίσκονται στο ναδίρ των τελευταίων δεκαετιών, με φόντο τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ουκρανία και τις δυτικές κυρώσεις κατά της Μόσχας. Ενδεικτικό της σύγχυσης και της πολυπλοκότητας της κατάστασης αποτελεί το γεγονός ότι οι προηγούμενοι διπλωματικοί γύροι πραγματοποιήθηκαν εκτός Ρωσίας και ΗΠΑ, στην Κωνσταντινούπολη, πράγμα που υπογραμμίζει τόσο την έλλειψη εμπιστοσύνης όσο και τη σημασία ουδέτερου εδάφους.
Η επιστροφή των συνομιλιών στη Μόσχα σηματοδοτεί, κατά αναλυτές, διστακτικά βήματα προς την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας των διπλωματικών μηχανισμών, έστω σε τεχνικό επίπεδο, χωρίς να συνεπάγεται ευρύτερη γεωπολιτική προσέγγιση. Είναι αξιοσημείωτο ότι η ατζέντα συζήτησης, σύμφωνα με όλες τις πλευρές, παραμένει εστιασμένη σε διαδικαστικά και πρακτικά θέματα, αποφεύγοντας την εμπλοκή πιο σύνθετων ζητημάτων ασφαλείας ή πολιτικής.
Η ομαλοποίηση των συνθηκών εργασίας των πρεσβειών είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τη ρωσική όσο και για την αμερικανική πλευρά, όχι μόνο επειδή διευκολύνει τη διπλωματική επαφή σε στιγμές κρίσης, αλλά και επειδή συμβάλλει στην προστασία και την εξυπηρέτηση των πολιτών που διαμένουν ή ταξιδεύουν στις δύο χώρες. Επιπλέον, η τήρηση ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας ακόμη και στα πιο δύσκολα διπλωματικά περιβάλλοντα θεωρείται προϋπόθεση για την αποφυγή παρεξηγήσεων και περαιτέρω κλιμάκωσης.
Ωστόσο, παραμένει ασαφές αν αυτή η περιορισμένη διπλωματική δίαυλος μπορεί, μεσοπρόθεσμα, να αποτελέσει γέφυρα περαιτέρω βελτίωσης ή αν πρόκειται αποκλειστικά για διαχείριση αναγκαίων λειτουργιών σε ένα γενικευμένο κλίμα αντιπαλότητας.
Η προσεχής συνάντηση στη Μόσχα αποτελεί ένδειξη συγκρατημένης διάθεσης διαλόγου μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, με επίκεντρο τη διευκόλυνση των διπλωματικών τους αποστολών εν καιρώ έντασης. Αν και δεν προβλέπεται να επιλύσει βαθύτερες διαφορές, επιβεβαιώνει ότι, ακόμη και στο αποκορύφωμα της αντιπαράθεσης, υφίσταται ανάγκη λειτουργικής επικοινωνίας — στοιχείο απαραίτητο για τη διαχείριση κρίσεων.
