Τα συνθετικά έμβρυα, γνωστά και ως μοντέλα εμβρύων, δεν είναι ισότιμα με τα πραγματικά ανθρώπινα έμβρυα. Αντίθετα, μοιάζουν με τα πρώιμα στάδια της ανθρώπινης ανάπτυξης και δεν παρουσιάζουν σημάδια των απαρχών ενός εγκεφάλου ή μιας καρδιάς που χτυπάει. Ωστόσο, περιέχουν κύτταρα που συνήθως καταλήγουν να σχηματίζουν τον πλακούντα, τον σάκο και το έμβρυο. Η ανάπτυξη των συνθετικών ανθρώπινων εμβρύων αποκαλύφθηκε την Τετάρτη στην ετήσια συνάντηση της Διεθνούς Εταιρείας για την Έρευνα των Βλαστοκυττάρων (International Society for Stem Cell Research) στη Βοστώνη από την καθηγήτρια Μαγκνταλένα Ζερνίτσκα-Γκόετς (Magdalena Zernicka-Goetz) από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας.
Η έρευνα δεν έχει αξιολογηθεί από ομοτίμους και δεν έχει ακόμη δημοσιευθεί, δήλωσε η Ζερνίτσκα-Γκόετς στην εκδήλωση.
«Θέλω απλώς να τονίσω ότι δεν πρόκειται για ανθρώπινα έμβρυα», δήλωσε η Ζερνίτσκα-Γκόετς στο CNN. «Είναι μοντέλα εμβρύων, αλλά είναι πολύ συναρπαστικά επειδή μοιάζουν πολύ με τα ανθρώπινα έμβρυα και είναι πολύ σημαντικός δρόμος προς την ανακάλυψη του γιατί αποτυγχάνουν τόσες πολλές εγκυμοσύνες, καθώς η πλειονότητα των κυήσεων αποτυγχάνει περίπου την εποχή της ανάπτυξης κατά την οποία δημιουργούμε αυτές τις δομές που μοιάζουν με έμβρυα».
Τα συνθετικά ανθρώπινα έμβρυα αναπτύχθηκαν από μεμονωμένα ανθρώπινα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα τα οποία φτιάχτηκαν για να αναπτυχθούν σε τρία διαφορετικά στρώματα ιστών. Προς το παρόν, τα συνθετικά έμβρυα-μοντέλα περιορίζονται σε δοκιμαστικούς σωλήνες.
Σύμφωνα με την Ζερνίτσκα-Γκόετς, η έρευνά της δεν αποσκοπεί στη δημιουργία ζωής αλλά στην πρόληψη της απώλειας ζωής. Η ίδια και η ομάδα της είχαν δημιουργήσει νωρίτερα πρότυπα έμβρυα από βλαστοκύτταρα ποντικών που είχαν δείξει τις αρχικές καταστάσεις ενός εγκεφάλου και μιας καρδιάς.
Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε ανησυχίες για τις επιπτώσεις της. «Δημιουργήθηκαν συνθετικά ανθρώπινα έμβρυα. Αυτό ξεφεύγει από τα όρια της τρέχουσας ηθικής και δεοντολογικής θεώρησης και νομιμότητας», δήλωσε ο Πίτερ Ντέιν (Peter Dain), ακτιβιστής του Μεταρρυθμιστικού Κόμματος του Ηνωμένου Βασιλείου, σε ανάρτησή του στο Twitter στις 15 Ιουνίου.
«Πολλές ανθρώπινες εξελίξεις, με την τεχνητή νοημοσύνη να είναι μια άλλη, ξεπερνούν πλέον την ικανότητα της κοινωνίας να αντιδράσει και να αφομοιώσει», πρόσθεσε.
Ηθικές και νομικές επιπτώσεις
Όσον αφορά την έρευνα σε ανθρώπινα έμβρυα, τα περισσότερα έθνη ακολουθούν τον κανόνα των 14 ημερών, ο οποίος περιορίζει ένα έμβρυο που δημιουργείται μέσω της γονιμοποίησης ενός ωαρίου να αναπτυχθεί μόνο για 14 ημέρες.
Ωστόσο, τα συνθετικά έμβρυα, όπως αυτά που ανέπτυξε η Ζερνίτσκα-Γκόετς και η ομάδα της χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα, δεν είναι -σύμφωνα με το νόμο- έμβρυα και συνεπώς δεν δεσμεύονται από τους ίδιους κανόνες, γεγονός που εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη νομιμότητά τους.
«Από τη μία πλευρά, τα μοντέλα ανθρώπινων εμβρύων που κατασκευάζονται από βλαστοκύτταρα θα μπορούσαν να προσφέρουν μια ηθική και πιο εύκολα διαθέσιμη εναλλακτική λύση στη χρήση ανθρώπινων εμβρύων που προέρχονται από εξωσωματική γονιμοποίηση [in-vitro fertilization-IVF]», δήλωσε ο καθηγητής Tζέιμς Μπρίσκο (James Briscoe), από το Ινστιτούτο Francis Crick, σε συνέντευξή του στο BBC.
«Από την άλλη πλευρά, όσο πιο πολύ τα μοντέλα βλαστοκυττάρων που προέρχονται από ανθρώπινα έμβρυα αντικατοπτρίζουν τα ανθρώπινα έμβρυα, τόσο πιο σημαντικό είναι να υπάρχουν σαφείς κανονισμοί και κατευθυντήριες γραμμές για τον τρόπο χρήσης τους».
Τόνισε την ανάγκη να προχωρήσουμε «με επιφύλαξη και με διαφάνεια» στον τομέα αυτό, ώστε να αποφύγουμε οποιαδήποτε «ανατριχιαστική επίδραση» στο κοινό.
Ορισμένοι άνθρωποι εγείρουν ήδη ερωτήματα σχετικά με την πνευματική φύση αυτών των συνθετικών εμβρύων. «Ας γίνουμε μεταφυσικοί: Από πού προέρχεται η ψυχή και το πνεύμα του;», δήλωσε ο Ντέρεκ Π. Γκίλμπερτ (Derek P. Gilbert), συγγραφέας και παρουσιαστής στο SkyWatchTV, σε ένα tweet στις 15 Ιουνίου.
Από τα συνθετικά έμβρυα στα αναπτυγμένα ζώα
Ενώ τα πειράματα με συνθετικά έμβρυα συνεχίζονται, το ερώτημα αν μπορούν να εξελιχθούν σε ζωντανά πλάσματα παραμένει.
Συνθετικά έμβρυα ποντικιών που δημιούργησε νωρίτερα η Ζερνίτσκα-Γκόετς και η ομάδα της εμφυτεύτηκαν σε μήτρες θηλυκών ποντικιών, αλλά δεν κατάφεραν να εξελιχθούν σε ενήλικα πλάσματα.
Παρομοίως, ερευνητές από την Κίνα πειραματίστηκαν με την εμφύτευση συνθετικών εμβρύων που δημιουργήθηκαν από κύτταρα πιθήκων στις μήτρες θηλυκών πιθήκων. Και αυτό, επίσης, είχε αποτύχει.
Σε συνέντευξή του στο MIT Technology Review τον Απρίλιο, ο Ζιανπίνγκ Φου (Jianping Fu), βιομηχανικός στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν στο Ανν Άρμπορ, παραδέχτηκε ότι τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν αρκετά σύντομα.
«Δεδομένου του πόσο γρήγορα κινείται ο τομέας τα τελευταία χρόνια […] ανησυχώ όλο και περισσότερο για το πόσο κοντά βρισκόμαστε στη δημιουργία ενός πλήρους μοντέλου ανθρώπινου εμβρύου με τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε ένα βιώσιμο ανθρώπινο έμβρυο. Αυτό δεν είναι κάποια τραβηγμένη, μικρή πιθανότητα», δήλωσε.
