Μέσα στην αποστειρωμένη ηρεμία του ιατρείου, η Σερίνα καθόταν ανήσυχη και το μυαλό της αναπαρήγαγε τη σκηνή που την είχε οδηγήσει εκεί. Νωρίτερα εκείνη την ημέρα, κατά τη διάρκεια μιας σημαντικής συνάντησης για το έργο, η νέα ειδικευόμενη, η Σάρα, είχε κάνει δειλά μια πρόταση. Προς έκπληξη όλων, η νέα αυτή ιδέα είχε αρέσει στον διευθυντή και είχε πει ότι θα εφαρμοστεί στο επόμενο έργο – με το κόστος της αρχικής πρότασης της Σερίνα.
Κατά τη διάρκεια εκείνης της συνάντησης, κάτι μέσα στη Σερίνα έσπασε. Αντέδρασε όχι με απλή διαφωνία, αλλά με μια έκρηξη λέξεων και θυμού. Το ξέσπασμά της ήταν ανελέητο, αφήνοντας τη Σάρα σε κλάματα και το δωμάτιο σε σιωπή.
Η Σερίνα είχε παλέψει με τον θυμό στο παρελθόν, αλλά ποτέ δεν είχε ξεσπάσει όπως εκείνη την ημέρα. Καθώς καθόταν στο γραφείο του γιατρού, η Σερίνα ένιωθε ενοχές και απογοήτευση.
Περίμενε, σχεδόν ήλπιζε, για μια απλή ιατρική λύση – ένα χάπι που καταστέλλει τον θυμό, μια γρήγορη λύση για να διορθώσει την αδυναμία της. Αντ’ αυτού, ο Δρ Κόρσον της έδωσε κάτι πολύ πιο ανεπιτήδευτο, σχεδόν αρχαϊκό στην απλότητά του: ένα μικρό, κενό ημερολόγιο.
«Δεν είναι αυτό που περιμένατε», παραδέχτηκε ο γιατρός, διαισθανόμενος τον σκεπτικισμό της. «Αλλά θέλω να γράψετε τρία πράγματα για τα οποία είστε ευγνώμων κάθε μέρα. Είναι ένα διαφορετικό είδος φαρμάκου.»
Η Σερίνα κοίταξε το ημερολόγιο και τις κενές σελίδες του που φαίνονταν να κοροϊδεύουν το εσωτερικό της χάος. Το να αρχίσει να κρατάει ημερολόγιο τής έμοιαζε ασήμαντο μπροστά στα συντριπτικά της συναισθήματα. Ωστόσο, η έντονη επιθυμία της να αλλάξει την οδήγησαν απρόθυμα να το δοκιμάσει.
Ένα αντίδοτο στον θυμό
Παρά τις αμφιβολίες, κάθε βράδυ έγραφε ευλαβικά στο ημερολόγιό της. Σταδιακά, σημειώθηκε μια αλλαγή. Εκεί που κάποτε υπήρχε μόνο απογοήτευση και θυμός, άρχισαν να έρχονται στην επιφάνεια στιγμές εκτίμησης.
Προηγουμένως, εκνευριζόταν από τους συναδέλφους της και συχνά παραπονιόταν για τη μετακίνησή της στη δουλειά. Μετά από μια εβδομάδα ημερολογίου, ένιωσε μια αλλαγή. Άρχισε να νιώθει ευγνωμοσύνη για τη βοήθεια ενός συναδέλφου, για ένα ήρεμο πρωινό, ακόμα και για την αξιοπιστία του παλιού της αυτοκινήτου.
Η εμπειρία της Σερίνα, αν και βαθιά προσωπική, δεν είναι μοναδική. Η επιστημονική έρευνα για την ευγνωμοσύνη υποστηρίζει τη δύναμή της να επιφέρει αλλαγή στην ιδιοσυγκρασία ενός ανθρώπου.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Social Psychological and Personality Science το 2012, διαπίστωσε ότι τα άτομα που εξασκήθηκαν στην ευγνωμοσύνη είχαν χαμηλότερα επίπεδα επιθετικότητας, ακόμη όταν δέχτηκαν προσβολές. Αντίθετα, τα άτομα της ομάδας ελέγχου -που δεν ασκούνταν στην ευγνωμοσύνη- παρουσίασαν αυξημένη επιθετικότητα μετά από προσβολή.
Όσοι ασκούσαν ευγνωμοσύνη είχαν σημαντικά λιγότερες πιθανότητες να εκδικηθούν άλλους. Η εμπειρία μοιάζει με το γέλιο που διακόπτει τη σωματική άσκηση: Ακριβώς όπως είναι αδύνατο να συνεχίσετε μια επίπονη προπόνηση ενώ γελάτε, η ευγνωμοσύνη προκαλεί μια ψυχολογική κατάσταση στην οποία η επιθετικότητα και ο θυμός βρίσκουν ελάχιστα ερείσματα.
Η επίδραση της ευγνωμοσύνης στον εκτοπισμό των εχθρικών συναισθημάτων την αναδεικνύει ως προσωπική αρετή και εργαλείο για την προώθηση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων με ενσυναίσθηση.
Η ευγνωμοσύνη επεκτείνει την ευτυχία
Στο σπίτι, η Σερίνα καθόταν στο γραφείο της, με το στυλό στο χέρι, και σκεφτόταν για τι ένιωθε ευγνώμων εκείνη την ημέρα. Μετά από κάποια ελεύθερη καταγραφή, συνειδητοποίησε ότι άθελά της έγραφε για τη Σάρα, την ασκούμενη. Η καρδιά της πονούσε από ενοχές, καθώς θυμόταν τα δάκρυα που της είχε προκαλέσει.
Η Σερίνα ήξερε ότι έπρεπε να διορθώσει τα πράγματα. Έγραψε στη Σάρα ένα γράμμα στο οποίο εξέφραζε τις τύψεις της και την ευγνωμοσύνη της που την έκανε να συνειδητοποιήσει ότι έπρεπε να αλλάξει τους τρόπους της. Την επόμενη μέρα, υποδέχτηκε τη Σάρα στο γραφείο, ζήτησε συγγνώμη για το προηγούμενο ξέσπασμά της, της παρέδωσε το γράμμα και σχολίασε την πολύτιμη συμβολή της στη δουλειά. Εκείνο το βράδυ, η Σερίνα ένιωσε μια ελαφρότητα που είχε να νιώσει εβδομάδες, ακόμη και χρόνια.
Αυτή η ελαφρότητα προερχόταν από γνήσια ικανοποίηση. Μελέτη του 2005 έδειξε ότι η συγγραφή ευχαριστήριων επιστολών αύξησε την ευτυχία των συμμετεχόντων κατά 10% και μείωσε τα καταθλιπτικά τους συμπτώματα κατά 3%. Τα συναισθήματα αυτά διατηρήθηκαν έως και έξι μήνες μετά τη συγγραφή της επιστολής, αναδεικνύοντας την ισχυρή επίδραση αυτής της χειρονομίας.
Αυτό ήταν εμφανές στη ζωή της Σερίνα – οι κρίσεις θυμού, που κάποτε γέμιζαν τις μέρες της, ήταν λιγότερο συχνές, σχεδόν ανύπαρκτες. Στη θέση τους άρχισαν να εμφανίζονται στιγμές γνήσιας ευτυχίας. Με έκπληξη ανακάλυψε ότι χαμογελούσε περισσότερο – όχι μόνο για τα επιτεύγματά της, αλλά και για τις μικρές χαρές της καθημερινής ζωής.
Τέσσερεις εβδομάδες αργότερα, όταν ξαναμπήκε στο γραφείο του Δρος Κόρσον, η ατμόσφαιρα ήταν ολότελα διαφορετική. Δεν ήταν το ίδιο άτομο που είχε δεχτεί διστακτικά ένα ημερολόγιο αντί για μια συμβατική συνταγή. Η αλλαγή μέσα της ήταν αισθητή, ακτινοβολούσε από τη νεοαποκτηθείσα της ειρήνη, θετική σκέψη και κατανόηση.
Εκτεταμένα οφέλη
Παρατηρώντας τη μεταμόρφωσή της, ο Δρ Κόρσον τη χαιρέτησε με ένα ζεστό χαμόγελο.
«Χαίρομαι που σε βλέπω», είπε. «Βοήθησε η αντισυμβατική συνταγή;»
Η Σερίνα έκανε παύση. Ένιωσε ένα μείγμα ταπεινότητας και έκπληξης για τη μεταμόρφωσή της.
«Ειλικρινά, γιατρέ, δεν θα το πίστευα αν δεν το είχα βιώσει η ίδια», είπε. «Αλλά γιατί; Θέλω να πω, επιστημονικά, πώς θα μπορούσε μια τόσο απλή πρακτική να έχει τόσο βαθύ αντίκτυπο;»
Ο Δρ Κόρσον της εξήγησε: «Η ευγνωμοσύνη δεν είναι απλώς μια συνήθεια – έχει να κάνει με την αλλαγή της νοοτροπίας μας. Καλλιεργώντας αρετές, όπως η ευγνωμοσύνη, το μυαλό μας γίνεται υγιές και το σώμα ακολουθεί».
«Αλλά αφού ρωτήσατε συγκεκριμένα, ρίξτε μια ματιά σε αυτό», είπε ο Δρ Κόρσον, δίνοντας στη Σερίνα μια αφίσα που παρουσίαζε τα οφέλη της ευγνωμοσύνης.
«Να θυμάστε ότι αυτά τα ευρήματα είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου», είπε. «Η επιστήμη εξακολουθεί να ανακαλύπτει το εύρος της επίδρασης της ευγνωμοσύνης.»
Πολλά είναι τα συμπτώματα, οι ασθένειες και οι διαταραχές που μαστίζουν τη σύγχρονη κοινωνία μας. Στην πρώτη γραμμή βρίσκεται η έλλειψη (σε ποσότητα και ποιότητα) ύπνου. Η ευγνωμοσύνη μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση του ύπνου. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι οι συμμετέχοντες -ακόμη και εκείνοι με διαταραχές ύπνου- που αναλογίζονταν για τι ήταν ευγνώμονες πριν από τον ύπνο, είχαν σημαντικά καλύτερη ποιότητα και μεγαλύτερη διάρκεια ύπνου.
Επιπλέον, η έρευνα διαπίστωσε ότι όσοι κρατούν ημερολόγιο ευγνωμοσύνης βιώνουν μια σχεδόν 8% μείωση στον πόνο και έχουν μεγαλύτερη τάση να ασκούνται.
Η ευγνωμοσύνη μπορεί να μειώσει και τα επίπεδα άγχους. Αυτό, με τη σειρά του, ωφελεί την ψυχική και σωματική υγεία και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα. Με την ενθάρρυνση συμπεριφορών που υποστηρίζουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, η ευγνωμοσύνη μειώνει τα επίπεδα της ιντερλευκίνης-6, έναν από τους κύριους υπεύθυνους για τη χρόνια φλεγμονή.
Η παγίδα της σύγκρισης
«Η ευγνωμοσύνη μεταμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τον κόσμο», δήλωσε ο Δρ Κόρσον. «Μετατοπίζει την εστίασή μας από αυτό που μας λείπει σε αυτό που έχουμε. Επιτρέψτε μου να το καταδείξω αυτό με μια παραβολή:
»Ένας άνδρας οδηγούσε το παλιό του ποδήλατο μέσα στην πόλη, νιώθοντας δυσαρεστημένος. Παρατήρησε ένα γυαλιστερό καινούργιο αυτοκίνητο να περνάει και σκέφτηκε: “Μακάρι να είχα ένα τέτοιο αυτοκίνητο αντί για αυτό το ποδήλατο”.
»Μέσα στο αυτοκίνητο, ο οδηγός ήταν αγχωμένος για την αποπληρωμή του αυτοκινήτου. Βλέποντας τον ποδηλάτη, σκέφτηκε: “Μακάρι να μπορούσα να είμαι ανέμελος όπως αυτός ο ποδηλάτης, χωρίς αυτά τα οικονομικά βάρη”.
»Σε μια κοντινή στάση λεωφορείου, ένα άτομο περίμενε. Βλέποντας το αυτοκίνητο και το ποδήλατο να περνούν, σκέφτηκε: “Μακάρι να είχα ένα ποδήλατο ή ένα αυτοκίνητο. Θα ήταν πολύ πιο βολικό από το να περιμένω το λεωφορείο”.
»Λίγο πιο κάτω, ένα άτομο σε αναπηρικό καροτσάκι παρατηρούσε τον ποδηλάτη, το αυτοκίνητο και τον άνθρωπο στη στάση του λεωφορείου. Σκέφτηκε: “Πόσο θα ήθελα να μπορούσα να σταθώ όρθιος και να περπατήσω, έστω και μόνο για να περιμένω σε μια στάση λεωφορείου, να κάνω ποδήλατο ή να οδηγώ ένα αυτοκίνητο”.
»Τελικά, σε ένα δωμάτιο νοσοκομείου με θέα στο δρόμο, ένας ασθενής σε τελικό στάδιο ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι και κοιτούσε έξω από το παράθυρο. Σκέφτηκε: “Θα έδινα τα πάντα για να είμαι εκεί έξω, ακόμα και σε αναπηρικό καροτσάκι, μόνο και μόνο για να νιώσω τον ήλιο και να αναπνεύσω ξανά καθαρό αέρα”.
»Κάθε άτομο λαχταρούσε αυτό που είχε ο άλλος, σχηματίζοντας μια αλυσίδα όπου οι απλούστερες ευλογίες του ενός ήταν οι βαθύτερες επιθυμίες του άλλου. Έτσι, θα πρέπει να αποφεύγουμε να κοιτάμε αυτά που μας λείπουν και να εστιάζουμε και να εκτιμούμε αυτά που ήδη έχουμε.
»Μια τέτοια αλλαγή νοοτροπίας βελτιώνει σημαντικά και τις κοινωνικές μας σχέσεις. Μας μετατρέπει σε ανθρώπους που οι άλλοι θέλουν να βρίσκονται κοντά τους, εμπλουτίζοντας τις σχέσεις μας και προωθώντας την αίσθηση του ανήκειν και της διαπροσωπικής ικανοποίησης».
Η Σερίνα το είχε ζήσει αυτό από πρώτο χέρι – ήξερε τι εννοούσε ο Δρ Κόρσον. Αφότου ζήτησε συγγνώμη και παρέδωσε την ευχαριστήρια επιστολή της στη Σάρα, οι δύο γυναίκες είχαν συνειδητοποιήσει ότι είχαν πολλά κοινά και οι σχέσεις τους έγιναν φιλικές.
«Ως γιατρός, “συνταγογραφώ” την πρακτική της ευγνωμοσύνης, καθώς είναι εντελώς δωρεάν και μπορεί να επηρεάσει όλες τις πτυχές της ζωής σας, όχι μόνο τη σωματική υγεία», δήλωσε ο Δρ Κόρσον. «Βλέπετε, στη σύγχρονη ιατρική πρακτική, υπάρχει μια μοναδική εστίαση στη στόχευση των συμπτωμάτων, συχνά με φαρμακευτική αγωγή. Αυτό δεν είναι λάθος, αλλά δεν είναι και η συνολική εικόνα. Πολλοί τείνουν να παραβλέπουν την ισχυρή επιρροή του νου στο σώμα.»
Το βιολογικό σχέδιο της ευγνωμοσύνης
Η Σερίνα ήθελε να καταλάβει πώς διεγείρονται τα συναισθήματα ευγνωμοσύνης στο σώμα. Ο Δρ Κόρσον εξήγησε:
«Η ευγνωμοσύνη ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη συναισθηματική ρύθμιση και την ευχαρίστηση, όπως ο ιππόκαμπος και η μετωπιαία έλικα. Όταν ασκούμε την ευγνωμοσύνη, διεγείρονται οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τα θετικά συναισθήματα, ενώ οι περιοχές που είναι υπεύθυνες για τα αρνητικά συναισθήματα αναστέλλονται.
»Αυτή η εγκεφαλική δραστηριότητα μεταφέρεται γρήγορα από ηλεκτρικά σήματα, τα οποία μπορείτε να φανταστείτε ως μηνύματα κειμένου – άμεσα και συγκεκριμένα. Η ευγνωμοσύνη λειτουργεί επίσης μέσω ορμονών, οι οποίες είναι πιο αργές, όπως ένα ταχυδρομημένο γράμμα, αλλά πιο ισχυρές.
»Όταν νιώθουμε ευγνωμοσύνη, ο εγκέφαλός μας απελευθερώνει ντοπαμίνη και σεροτονίνη – δύο νευροδιαβιβαστικές ορμόνες που είναι υπεύθυνες για το πώς νιώθουμε. Η ντοπαμίνη μάς δίνει αυτή την “καλή αίσθηση” που έχουμε όταν πετυχαίνουμε κάτι, ενώ η σεροτονίνη ενισχύει τη διάθεσή μας για μια πιο παρατεταμένη περίοδο, συμβάλλοντας στη σταθεροποίησή της.
»Η ευγνωμοσύνη οδηγεί σε έναν φυσικό, αυτοσυντηρούμενο βρόγχο θετικής ενίσχυσης. Όσο περισσότερο εξασκούμε την ευγνωμοσύνη, τόσο καλύτερα αισθανόμαστε – άμεσα και μακροπρόθεσμα. Ο εγκέφαλός μας αρχίζει να απολαμβάνει την απελευθέρωση ορμονών ευεξίας, ενθαρρύνοντάς μας να συνεχίσουμε να νιώθουμε ευγνωμοσύνη. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η πρακτική μπορεί να γίνει μέρος της ζωής μας.»
Όταν η Σερίνα έφυγε από το γραφείο του γιατρού της, ένιωθε σοφότερη και πιο σίγουρη. Ο σκεπτικισμός της είχε γίνει εμπιστοσύνη, η επικριτικότητα εκτίμηση. Οπλισμένη με επιστημονικές γνώσεις και πρακτική καθοδήγηση, ανυπομονούσε να συνεχίσει την πρακτική της ευγνωμοσύνης.
Των Makai Allbert, Robert Backer Ph.D., Yuhong Dong M.D., Ph.D.
Σημείωση των συγγραφέων:
Οι εμπειρίες που παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο είναι συνθέσεις πραγματικών ιστοριών, ενώ ο Δρ Κόρσον αποτελεί φανταστικό χαρακτήρα. Οι προκλήσεις, οι επιστημονικές γνώσεις και τα οφέλη της πρακτικής της ευγνωμοσύνης, που περιγράφονται για να προσφέρουν έμπνευση και καθοδήγηση, βασίζονται σε σύγχρονες έρευνες.
Επόμενο:
Μέρος 2ο: Ο εγκέφαλός σας είναι καλωδιωμένος για την ειλικρίνεια – και το ψέμα σας φορολογεί.
Ο αγώνας ενός γιατρού με τις ημικρανίες οδήγησε σε μια εκπληκτική θεραπεία: την αντιμετώπιση των καθημερινών του ψεμάτων.
Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το άρθρο αποτελούν απόψεις των συγγραφέων και δεν αντανακλούν απαραίτητα τις απόψεις της εφημερίδας The Epoch Times.
