Θετικός ο απολογισμός της συνάντησης του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο, στις 18 Αυγούστου, με την προοπτική διμερούς συνάντησης μεταξύ του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Ουκρανού ομολόγου του, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αλλά και τριμερούς μεταξύ των προαναφερθέντων και του Τραμπ, όπως ενημέρωσε ο τελευταίος με ανάρτησή του.
Οι διαβεβαιώσεις Τραμπ ότι οι ΗΠΑ προτίθενται να συμμετάσχουν σε εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία συνέβαλαν στη δημιουργία ενός αισιόδοξου κλίματος κατά τη διάρκεια της συνομιλίας, που αποτελεί ένα ακόμη βήμα προς την επίτευξη μίας ειρηνευτικής συμφωνίας και τον τερματισμό του τριετούς πολέμου.
Εγγυήσεις ασφαλείας
Από τις πιο σημαντικές εξελίξεις, όπως προέκυψε και από τη συνάντηση Πούτιν-Τραμπ, είναι η προοπτική της παροχής εγγυήσεων ασφάλειας στην Ουκρανία, κάτι το οποίο αποδέχθηκε και ο Ρώσος πρόεδρος στις 15 Αυγούστου, εκτός όμως του πλαισίου του ΝΑΤΟ. Όπως ανέφερε ο Τραμπ κατά τη συνομιλία του με τον Ζελένσκι, οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να συνδράμουν τις ευρωπαϊκές χώρες στο ζήτημα της παροχής προστασίας.
«Το ζήτημα της προστασίας φαίνεται πως είναι φλέγον, και οι ΗΠΑ θα βοηθήσουν. Είναι πολύ σημαντικό να φτάσουμε σε μία συμφωνία», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος, επισημαίνοντας στο Truth Social πως είναι πιθανόν η κύρια βοήθεια να προέρχεται από την Ευρώπη, με την Αμερική να συντονίζει, χωρίς να παρέχει στρατεύματα.
Παρόλο που πολλά σημεία παραμένουν ασαφή, ακόμη και ως προς τη φύση των εγγυήσεων, τα πρώτα στοιχεία που παρουσίασε η αμερικανική διοίκηση στους Ευρωπαίους έτυχαν θετικής υποδοχής.
Από ό,τι φαίνεται από τις δηλώσεις των Αμερικανών αξιωματούχων, η ασφάλεια που σχεδιάζεται θα αντλεί χαρακτηριστικά από το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, σύμφωνα με το οποίο όταν κάποιο μέλος της συμμαχίας δέχεται επίθεση, όλα τα υπόλοιπα μέλη οφείλουν να το συνδράμουν.
Για τους Ευρωπαίους, τα μέτρα αυτά είναι εξέχουσας σημασίας, όπως φάνηκε από δηλώσεις τόσο του Ουκρανού προέδρου όσο και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία χαρακτήρισε ως πρόοδο τη δέσμευση των ΗΠΑ για εγγυήσεις συναφείς με αυτές του Άρθρου 5.
Προϋπόθεση, ωστόσο, φαίνεται να είναι η μη ένταξη της Ουκρανίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, προοπτική που αποτέλεσε και το έναυσμα για τη ρωσική εισβολή του 2022, όπως σημείωσε ο Τραμπ και σε ανάρτησή του στο Truth Social στις 17 Αυγούστου.
Από την πλευρά του, ο γενικός γραμματέας του οργανισμού του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούττε δήλωσε κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο Fox News ότι «οι ΗΠΑ και ορισμένες άλλες χώρες έχουν πει πως τάσσονται εναντίον του να γίνει η Ουκρανία κράτος-μέλος του NATO. Η επίσημη θέση του NATO είναι […] πως ο δρόμος προς την ένταξη της Ουκρανίας είναι αμετάκλητος […] Όμως αυτό που συζητάμε εδώ δεν είναι το να γίνει η χώρα μέλος του NATO, αυτό που συζητάμε είναι εγγυήσεις ασφαλείας ανάλογες με το Άρθρο 5 για την Ουκρανία· το τι ακριβώς σημαίνει αυτό θα συζητηθεί τώρα πιο συγκεκριμένα», πρόσθεσε.
Σημειώνεται πως η ένταξη της Ουκρανίας στο NATO είναι στρατηγικός στόχος του Κιέβου, που έχει εγγραφεί στο Σύνταγμα.
Εγκαταλείποντας την επιδίωξη εκεχειρίας
Παρόλο που πριν από λίγες μόλις ημέρες, η εκεχειρία ήταν βασικό ζητούμενο, τουλάχιστον από την αμερικανική πλευρά, όπως και από την ουκρανική και ευρωπαϊκή, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον Ζελένσκι, ο Ντ. Τραμπ ανέφερε ότι ίσως να μην είναι πλέον απαραίτητη.
«Επεδίωκα την εκεχειρία γιατί έτσι, σταματούν άμεσα οι σκοτωμοί […] Εντούτοις, μπορούμε να φτάσουμε σε συμφωνία ειρήνης ακόμα και ενώ συνεχίζονται οι συγκρούσεις», δήλωσε μετά από τη συνάντησή του με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Όταν επανήλθε το ζήτημα στη συνάντηση με τους Ευρωπαίους ηγέτες στον Λευκό Οίκο, ο Γερμανός καγκελάριος Φρήντριχ Μερτς καθώς και ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν πίεσαν τον Τραμπ προς αυτή την κατεύθυνση, υποστηρίζοντας ότι η εκεχειρία αποτελεί ουσιώδες εφαλτήριο για την έναρξη σοβαρών διαπραγματεύσεων.
Ανταλλαγές εδαφών
Ένα ακόμη κρίσιμο ζήτημα που συζητήθηκε είναι η ανταλλαγή εδαφών, καθώς η Ρωσία είναι απρόθυμη να επιστρέψει την Κριμαία που προσάρτησε το 2014, όπως φάνηκε να υπαινίσσεται ο Ντόναλντ Τραμπ σε ανάρτησή του μετά τις 15 Αυγούστου.
Η περιοχή του Ντονμπάς είναι επίσης έντονα διαφιλονικούμενη, με τη Ρωσία να παρουσιάζει σοβαρά ερείσματα σε αυτήν, αφού όχι μόνο κατοικείται κυρίως από ρωσόφωνους, αλλά και ένα μεγάλο τμήμα της βρίσκεται πλέον υπό ρωσικό έλεγχο.
Ο Ζελένσκι χαρακτήρισε τη συζήτηση περί εδαφικής κυριότητας ως «ένα από αυτά τα ευαίσθητα ζητήματα» που θα ήταν καλύτερα να συζητηθούν σε μία μελλοντική τριμερή συνάντηση που θα οργανώσει ο Τραμπ μεταξύ του ιδίου, του Ζελένσκι και του Πούτιν.
Η προοπτική μίας τριμερούς συνάντησης
Η προοπτική μίας συνάντησης μεταξύ αντιπροσώπων της Ουκρανίας, της Ρωσίας και των ΗΠΑ ήταν αρκετά δημοφιλής μεταξύ των Ευρωπαίων κατά τη χθεσινή συνάντηση. Μεταξύ άλλων, θετικά εκφράστηκαν ο Κηρ Στάρμερ, ο οποίος τη χαρακτήρισε ως ένα «λογικό επόμενο βήμα», αλλά και ο Εμμανουέλ Μακρόν, ο οποίος όμως ζήτησε, όπως και ο Μερτς, να προηγηθεί εκεχειρία.
Ο Μακρόν επεσήμανε ότι οι συζητήσεις πρέπει να συνεχιστούν και μετά την τριμερή συνάντηση, περιλαμβάνοντας σταδιακά περισσότερα ευρωπαϊκά έθνη, αφού «όταν συζητάμε για εγγυήσεις ασφαλείας, συζητάμε για την ασφάλεια της Ευρώπης συνολικά».
Η μεγάλη συγκέντρωση Ευρωπαίων ηγετών άφησε έναν ευοίωνο απόηχο, αναδεικνύοντας το συλλογικό ενδιαφέρον για τον τερματισμό του πολέμου στο ευρωπαϊκό έδαφος.
Όπως δήλωσε ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ, «το γεγονός της παρουσίας μας γύρω από ένα τραπέζι είναι συμβολικό της συμμετοχής της ευρωπαϊκής ομάδας μαζί με την αμερικανική ομάδα για την προσφορά βοήθειας στην Ουκρανία».
