Σε κανέναν δεν αρέσει να κάνει λάθος, είναι μια δυσάρεστη συναισθηματική εμπειρία για όλους. Γιατί όμως κάποια άτομα ζητούν συγγνώμη και παραδέχονται τα λάθη τους ενώ άλλα παραμένουν αμετακίνητα και αμετανόητα όταν τα φυτά έμειναν απότιστα, όταν ακυρώθηκε το ταξίδι γιατί το διαβατήριο δεν ανανεώθηκε στην ώρα του ή όταν συνελήφθη και κατηγορήθηκε το λάθος άτομο; Γιατί κάποια άτομα δεν παραδέχονται ποτέ ότι κάνουν λάθος;
Συγγνώμη και Παραδοχή
Τα άτομα που είναι ασφαλή θα πουν «Είχες δίκιο, θα έπρεπε να είχα ποτίσει τα φυτά για να μην ξεραθούν, συγγνώμη». Μια άλλη αντιμετώπιση είναι η υπονόηση ότι το άτομο έκανε λάθος χωρίς σαφή παραδοχή ή με τρόπο που να ικανοποιεί το άλλο άτομο. Λέγοντας για παράδειγμα, «είχα αρκετό χρόνο να ανανεώσω το διαβατήριό μου αλλά αυτοί οι άχρηστοι το καθυστέρησαν πολύ. Την άλλη φορά θα το κάνω νωρίτερα». Στις δύο αυτές περιπτώσεις, το άτομο δεν αναιρεί τα γεγονότα. Όντως δεν πότισε τα φυτά και όντως καθυστέρησαν στο τμήμα ανανέωσης διαβατηρίων. Στην πρώτη περίπτωση βλέπουμε την πλήρη ανάληψη ευθυνών και η συγγνώμη δείχνει σεβασμό προς το άλλο άτομο. Στη δεύτερη περίπτωση η ευθύνη μετατίθεται σε άλλα άτομα ή καταστάσεις αλλά υπάρχει διάθεση για διορθωτικές κινήσεις στο μέλλον.
Κάποια άτομα όμως αρνούνται να παραδεχτούν το λάθος ακόμη κι όταν υπάρχουν τρανταχτά αποδεικτικά στοιχεία, λέγοντας: «Τα πότισα τα φυτά, μάλλον εσύ δεν τα πότιζες καλά πριν και γι’ αυτό ξεράθηκαν», ή «Καλά, τον αθώωσαν με βάση το γενετικό υλικό; Πόσο γελοίο, αφού αυτός ήταν, τον είδα!»
Μη παραδοχή και εύθραυστο εγώ
Κάποια άτομα έχουν τόσο εύθραυστο εγώ, τόσο εύθραυστη αυτοεκτίμηση και τόσο αδύναμη ψυχολογική δομή, που η παραδοχή λάθους είναι θεμελιωδώς τόσο απειλητική για να το ανεχτεί το εγώ τους. Η αποδοχή ότι ήταν λάθος, η απορρόφηση αυτής της πραγματικότητας θα ήταν ψυχολογικό σμπαράλιασμα. Έτσι, οι μηχανισμοί άμυνάς τους ενεργοποιούνται για να αποφύγουν κάτι τέτοιο. Ως αποτέλεσμα, διαστρεβλώνουν κυριολεκτικά την αντίληψή τους για την πραγματικότητα ώστε να την καταστήσουν λιγότερο απειλητική.
Οι αμυντικοί τους μηχανισμοί σ’ αυτή την περίπτωση λειτουργούν ως προστασία στο εύθραυστο εγώ τους αλλάζοντας τα ίδια τα γεγονότα στο μυαλό τους έτσι ώστε να μην είναι τα άτομα αυτά υπαίτια ή λανθασμένα.
Ως αποτέλεσμα, καταλήγουν σε αντιφατικές δηλώσεις όπως: «Έλεγξα το πρωί και υπήρχε νερό στα φυτά, οπότε γι’ αυτό και δεν τα πότισα». Εάν επισημανθεί ότι δεν ζει κάποιος άλλος στο σπίτι και το άλλο άτομο δεν τα είχε ποτίσει επομένως αυτό που ισχυρίζονται δεν είναι εφικτό, πεισμώνουν και επιμένουν. «Κάποιος πρέπει να το έκανε, γιατί έλεγξα και υπήρχε υγρασία». Θα συνεχίσουν να επιμένουν ή θα είναι ετοιμοπόλεμοι για να επιτεθούν σε όποιον προσπαθεί να υποστηρίξει το αντίθετο.
Ψυχολογική Ακαμψία
Τα ψυχολογικά εύθραυστα άτομα δυσκολεύονται να αποδεχθούν αυτή την αξιολόγηση. Γιατί λόγω κοινωνικών επηρεασμών το να έχει το άτομο αυτοπεποίθηση και να μην υποχωρεί είναι συνθήκες που στη ζωή συνδέονται με δύναμη. Ωστόσο, η ψυχολογική ακαμψία δεν είναι ένδειξη δύναμης, είναι ένδειξη αδυναμίας. Αυτά τα άτομα δεν επιλέγουν να είναι σταθερά στις απόψεις τους, είναι υποχρεωμένα να το πράξουν για να προστατεύσουν το εύθραυστο εγώ τους.
Η παραδοχή ενός λάθους είναι κάτι δυσάρεστο, είναι ένας μώλωπας στο εγώ του οποιουδήποτε ατόμου. Χρειάζεται συναισθηματική δύναμη και θάρρος για την αντιμετώπιση αυτής της πραγματικότητας και την παραδοχή των λαθών μας. Τα περισσότερα άτομα κατσουφιάζουν όταν πρέπει να παραδεχτούν ότι έκαναν λάθος, αλλά το ξεπερνούν. Αντιθέτως, τα εγωκεντρικά και ναρκισσιστικά άτομα εστιάζονται μόνο στη δική τους εικόνα και πώς αυτή βλάπτεται από την παραβίαση των προσδοκιών ακεραιότητας που έχουν οι άλλοι απέναντί τους. Ως αποτέλεσμα, αδυνατούν να κατσουφιάσουν και να το ξεπεράσουν. Επιπλέον, παραμορφώνουν την πραγματικότητα προκειμένου να υπερασπιστούν ότι δεν είναι λάθος.
Πώς ανταποκρινόμαστε σε αυτά τα άτομα;
Αρχικά, θα ήθελα να επισημάνω πως όταν βρίσκεστε σε μια τέτοια συνθήκη, δεν πρέπει να κάνετε το λάθος να θεωρήσετε την επίμονη και άκαμπτη άρνηση των ατόμων αυτών να παραδεχτούν ότι είναι λάθος ως ένδειξη δύναμης ή αυτοπεποίθησης και να αρχίσετε να αμφιβάλλετε για τη δική σας γνώση και αντίληψη. Γιατί όπως είπαμε η στάση τους βασίζεται σε ψυχολογική αδυναμία, ευθραυστότητα, και ανωριμότητα.
Η επιλογή της διαχείρισης των ατόμων αυτών είναι καθαρά προσωπική απόφαση και έχει να κάνει με την αυτοαξία και την αυτοεκτίμησή σας. Τι είστε δηλαδή διατεθειμένοι να ανεχτείτε, για πόσο χρονικό διάστημα. Επίσης κάτω από ποιες συνθήκες και για ποιο λόγο. Εάν χρειαστεί ζητήστε βοήθεια από ένα σύμβουλο ψυχικής υγείας. Στην ψυχοθεραπεία θα συνεργαστείτε με τον θεραπευτή σας προκειμένου να προσδιορίσετε και να αλλάξετε τα πρότυπα σκέψης και τα μοτίβα συμπεριφορών που σας εμποδίζουν να βρείτε τη χαρά στη ζωή, καθώς και να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας για πιο γεμάτες, ευτυχισμένες και υγιείς σχέσεις.
Πηγή: www.naturanrg.gr
Της Παναγιώτας Σ. Κοντολέων, Συνθετική Ψυχοθεραπεύτρια (MSc Συμβουλευτικής Ψυχολογίας και Ψυχοθεραπείας), www.kontoleon.com.gr
