Μια από τις πιο εκπληκτικές κλινικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί ποτέ ήταν κρυμμένη πίσω από ένα paywall (ιστιολόγιο επι πληρωμή) για περισσότερο από μια δεκαετία. Όταν έπεσα για πρώτη φορά πάνω σε αυτό το κλινικό μαργαριτάρι πριν από δύο χρόνια, με τη μορφή της περίληψης δημοσιοποιημένου ευρετηρίου στο pubmed.gov, το σαγόνι μου σχεδόν έπεσε.
«Η κατανάλωση χυμού ροδιού είχε ως αποτέλεσμα σημαντική μείωση του «IMT» [πάχος έσω-μέσου χιτώνα], έως και 30%, μετά από 1 έτος», αναφέρει η πιο εντυπωσιακή πρόταση στην περίληψη της μελέτης.
Τι σημαίνει όμως αυτή η μείωση του πάχους του μέσου και εσωτερικού των αρτηριών που προκαλείται από το ρόδι;
Χυμός Ροδιού – Αναστροφή της αθηροσκλήρωσης
Ο έσω-μέσω χιτώνας είναι το μεσαίο τμήμα των αρτηριών που φλεγμαίνεται και γεμίζει με πλάκα που αποτελείται από οξειδωμένα λίπη, κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και τα υπολείμματά τους, στην κατάσταση που είναι γνωστή στην καθομιλουμένη ως «φραγμένες αρτηρίες» ή κλινικά ως «αθηροσκλήρωση». Καθώς ο έσω χιτώνας γίνεται παχύτερος, λιγότερος χώρος είναι διαθέσιμος για το περιεχόμενο του αίματος να κινηθεί μέσω του ανοίγματος (αυλού) των αρτηριών. Όταν οι αρτηρίες τελικά κλείνουν ή αποφράσσονται, μπορεί να ακολουθήσει καταστροφικός τραυματισμός ή θάνατος.
Ως εκ τούτου, οτιδήποτε μπορεί να μειώσει με ασφάλεια ή, καλύτερα, να αντιστρέψει την πάχυνση του έσω-μέσου χιτώνα, είναι το ιερό δισκοπότηρο όσον αφορά την επίτευξη της επίλυσης της αθηροσκλήρωσης στη ρίζα της και, κατ’ επέκταση, θα μειώσει σημαντικά τους θανάτους που συνδέονται με την καρδιαγγειακή θνησιμότητα.
Πράγματι, σε έναν κόσμο όπου η πρώτη αιτία θανάτου είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και όπου παρέχουμε προληπτική φαρμακευτική αγωγή σε εκατομμύρια ανθρώπους με φάρμακα που μειώνουν μόνο τους υποκατάστατους δείκτες κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα – δηλαδή τις λιποπρωτεΐνες που μεταφέρουν χοληστερόλη – χωρίς να παρουσιάζουν πειστικά στοιχεία ότι μειώνουν τα καρδιαγγειακά νοσήματα ή την ολική θνησιμότητα, πώς είναι δυνατόν να αγνοείται κάτι τόσο απλό και ισχυρό όσο το ρόδι;
Στην πραγματικότητα, αν μια απλή καθημερινή διαιτητική παρέμβαση είναι ικανή να υποχωρήσει ή να αντιστρέψει την υποκείμενη διαδικασία της νόσου σε εκατομμύρια θανατηφόρες καρδιακές περιπτώσεις, θα φαινόταν εξαιρετικά ανήθικο να μην τη χρησιμοποιούμε.
Εδώ, επιθυμούμε να φέρουμε στο φως μερικές από τις λεπτότερες λεπτομέρειες αυτής της κλινικής δοκιμής, για να τεκμηριώσουμε περαιτέρω την αξία των βοτανικών και διατροφικών παρεμβάσεων – όχι μόνο στην πρόληψη αλλά και στη θεραπεία σημαντικών διεργασιών χρόνιας νόσου, όπως η καρδιαγγειακή νόσος, η πιο θανατηφόρα ασθένεια του ανεπτυγμένου κόσμου.
Η κλινική δοκιμή «καθαρισμού των αρτηριών» με ρόδι
Δημοσιευμένη στο Clinical Nutrition το 2004 και με τίτλο «Η κατανάλωση χυμού ροδιού για 3 χρόνια από ασθενείς με στένωση καρωτιδικής αρτηρίας μειώνει το πάχος του έσω-μέσου χιτώνα της κοινής καρωτίδας, την αρτηριακή πίεση και την οξείδωση της LDL», ισραηλινοί ερευνητές ανακάλυψαν ότι το ρόδι, χορηγούμενο σε μορφή χυμού κατά τη διάρκεια ενός έτους, αντέστρεψε τη συσσώρευση πλάκας στις καρωτιδικές αρτηρίες ασθενών με σοβαρή, αν και χωρίς συμπτώματα, στένωση καρωτιδικής αρτηρίας (που ορίζεται ως απόφραξη από 70 έως 90 τοις εκατό στις εσωτερικές καρωτιδικές αρτηρίες).
Η μελέτη περιελάμβανε 19 ασθενείς, πέντε γυναίκες και 14 άνδρες, ηλικίας 65 έως 75 ετών, οι οποίοι ήταν μη καπνιστές. Ταξινομήθηκαν τυχαία για να λάβουν είτε χυμό ροδιού είτε εικονικό φάρμακο. Δέκα ασθενείς ήταν στην ομάδα θεραπείας με χυμό ροδιού και εννέα ασθενείς που δεν κατανάλωναν χυμό ροδιού ήταν στην ομάδα ελέγχου. Και οι δύο ομάδες αντιστοιχίστηκαν με παρόμοιες συγκεντρώσεις λιπιδίων και γλυκόζης στο αίμα, αρτηριακή πίεση και με παρόμοια φαρμακευτική αγωγή, η οποία αποτελούνταν από φάρμακα για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης (π.χ. αναστολείς ΜΕΑ, β-αναστολείς ή αναστολείς διαύλων ασβεστίου) και φάρμακα για τη μείωση των λιπιδίων (π.χ. στατίνες).
Οι 10 ασθενείς στην ομάδα θεραπείας έλαβαν 240ml χυμό ροδιού την ημέρα, για διάστημα ενός έτους, και πέντε από αυτούς συμφώνησαν να συνεχίσουν για έως και τρία χρόνια.
Τα αξιοσημείωτα αποτελέσματα αναφέρθηκαν ως εξής:
«H μέση τιμή πάχους του έσω-μέσω χιτώνα της αριστερής και της δεξιάς κοινής καρωτίδας σε ασθενείς με σοβαρή στένωση καρωτίδων που κατανάλωναν χυμό ροδιού για διάστημα έως και 1 έτους μειώθηκε μετά από 3, 6, 9 και 12 μήνες κατανάλωσης χυμού ροδιού κατά 13%, 22%, 26% και 35% αντίστοιχα, σε σύγκριση με τις αρχικές τιμές».
Μπορείτε μόνο να φανταστείτε τι θα συνέβαινε αν ένα φαρμακευτικό φάρμακο αποδεικνυόταν ότι μπορούσε να αντιστρέψει τη συσσώρευση πλάκας στις καρωτίδες κατά 13% σε μόλις τρεις μήνες! Αυτό το φάρμακο θα υμνούταν ως θαυματουργό φάρμακο που σώζει ζωές και όχι μόνο θα προωθούνταν και θα πωλούνταν με επιτυχία ως υπερπαραγωγή πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά θα ακολουθούσε αναπόφευκτα συζήτηση για το γιατί θα έπρεπε να είναι υποχρεωτικό.
Ενώ τα αποτελέσματα αυτά είναι εντυπωσιακά, αν όχι εντελώς πρωτοποριακά για τον τομέα της καρδιολογίας, μπορεί να είναι ακόμη καλύτερα από ό,τι αποκαλύπτεται στα προαναφερθέντα θεραπευτικά αποτελέσματα.
Αν συνυπολογίσει κανείς ότι η στένωση της καρωτιδικής αρτηρίας αυξήθηκε κατά 9% μέσα σε ένα έτος στην ομάδα ελέγχου, η ομάδα παρέμβασης με ρόδι μπορεί να είχε ακόμη καλύτερα αποτελέσματα από ότι υποδεικνύει η μετρούμενη υποχώρηση του πάχους του έσω-μέσω χιτώνα μόνο. Δηλαδή, αν υποθέσουμε ότι η ομάδα με ρόδι δεν είχε λάβει καμία θεραπεία, η πάχυνση των καρωτιδικών αρτηριών τους θα συνέχιζε να εξελίσσεται όπως η ομάδα ελέγχου με ρυθμό 9 τοις εκατό ετησίως, δηλαδή 18 τοις εκατό εντός δύο ετών, 27 τοις εκατό εντός τριών ετών.
Από αυτό θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε ότι μετά από τρία χρόνια θεραπείας με ρόδι, για παράδειγμα, η πάχυνση των αρτηριών θα είχε μειωθεί περισσότερο από 60 τοις εκατό σε σχέση με αυτό που θα συνέβαινε αν η φυσική εξέλιξη της νόσου είχε αφεθεί να συνεχιστεί αμείωτη.
3 τρόποι με τους οποίους το ρόδι θεραπεύει το καρδιαγγειακό σύστημα
Οι ερευνητές εντόπισαν τρεις πιθανούς μηχανισμούς δράσης πίσω από την παρατηρούμενη αντι-αθηροσκληρωτική δράση του ροδιού:
Αντιοξειδωτικές ιδιότητες
Τα άτομα που συμμετείχαν στη κλινική δοκιμή και έλαβαν ρόδι είδαν σημαντικές μειώσεις στο οξειδωτικό στρες, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης των αυτοαντισωμάτων που σχηματίζονται κατά της «ox-LDL», μιας μορφής οξειδωμένης λιποπρωτεΐνης χαμηλής πυκνότητας που σχετίζεται με την παθολογική διαδικασία της αθηροσκλήρωσης.
Οι μειώσεις του οξειδωτικού στρες ήταν μετρήσιμες με αύξηση του ενζύμου παραοξονάση 1 (PON1) στον ορό του αίματος έως και 91% μετά από τρία χρόνια- το PON1 είναι ένα ένζυμο του οποίου η αυξημένη δραστηριότητα σχετίζεται με χαμηλότερο οξειδωτικό στρες.
Όλα αυτά έχουν μεγάλη σημασία για το ζήτημα της αντι-αθηροσκληρωτικής δράσης του ροδιού, σύμφωνα με αυτό που ονομάζεται «η υπόθεση της υπεροξείδωσης των λιπιδίων της αθηροσκλήρωσης», η οποία υποθέτει ότι η ποιότητα των λιπιδίων του αίματος (δηλαδή το αν είναι οξειδωμένα/κατεστραμμένα ή όχι) και όχι μόνο η ποσότητά τους είναι αυτή που καθορίζει την καρδιοτοξικότητα/αθηρογένεση.
Ουσιαστικά, το ρόδι αποτρέπει τις επιδράσεις του οξειδωτικού στρες που προάγουν καρδιακές παθήσεις.
Ιδιότητες μείωσης της αρτηριακής πίεσης
Η παρέμβαση οδήγησε σε σημαντική βελτίωση της αρτηριακής πίεσης: η συστολική αρτηριακή πίεση των ασθενών μειώθηκε κατά 7%, 11%, 10%, 10% και 12% μετά από 1, 3, 6, 9 και 12 μήνες κατανάλωσης ροδιού, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τις τιμές που είχαν ληφθεί πριν από τη θεραπεία.
Η ικανότητα του ροδιού να μειώνει τη συστολική αρτηριακή πίεση υποδηλώνει ότι έχει θεραπευτική επίδραση στο ενδοθήλιο ή στην εσωτερική επένδυση της αρτηρίας, η οποία αδυνατεί να χαλαρώσει πλήρως σε καρδιακές παθήσεις, μια κατάσταση γνωστή ως ενδοθηλιακή δυσλειτουργία.
Σταθεροποίηση των αλλοιώσεων της πλάκας
Επειδή δύο από τους 10 ασθενείς που έλαβαν χυμό ροδιού (μετά από τρεις και 12 μήνες) παρουσίασαν κλινική επιδείνωση, έγινε χειρουργική επέμβαση στις καρωτίδες και αναλύθηκαν οι βλάβες για να διαπιστωθεί η διαφορά στη σύνθεσή τους σε σχέση με εκείνους που δεν έλαβαν ρόδι. Οι ερευνητές παρατήρησαν τέσσερις σαφείς θετικές διαφορές στη σύνθεση των βλαβών που είχαν υποστεί θεραπεία με ρόδι:
1. Μειωμένη περιεκτικότητα σε χοληστερόλη: «Η περιεκτικότητα σε χοληστερόλη στις καρωτιδικές βλάβες από τους δύο ασθενείς που κατανάλωσαν χυμό ροδιού (ΧΡ) ήταν χαμηλότερη κατά 58% και 20%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τις βλάβες σε ασθενείς CAS που δεν κατανάλωσαν ΧΡ».
2. Μειωμένα υπεροξείδια λιπιδίων: «Η περιεκτικότητα σε υπεροξείδια λιπιδίων στις βλάβες των ασθενών μετά από κατανάλωση χυμό ροδιού για 3 ή 12 μήνες ήταν σημαντικά μειωμένη κατά 61 τοις εκατό ή 44 τοις εκατό, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τις βλάβες των ασθενών που δεν κατανάλωναν ΧΡ».
3. Αυξημένη περιεκτικότητα μειωμένης γλουταθειόνης: «Σημαντική αύξηση της περιεκτικότητας των βλαβών σε μειωμένη γλουταθειόνη (GSH), (η GSH είναι ένα σημαντικό κυτταρικό αντιοξειδωτικό) κατά 2,5 φορές, παρατηρήθηκε μετά την κατανάλωση για 3 ή 12 μήνες».
4. Μειωμένη οξείδωση της LDL: «Η οξείδωση της LDL από τις βλάβες που προέρχονταν από τους ασθενείς μετά από κατανάλωση PJ για 3 ή 12 μήνες, μειώθηκε σημαντικά (Po0,01) κατά 43% ή 32%, αντίστοιχα, σε σύγκριση με τα ποσοστά οξείδωσης της LDL που προέρχονταν από βλάβες από ασθενείς με CAS που δεν κατανάλωναν ΧΡ».
Ουσιαστικά, τα αποτελέσματα αυτά αποκαλύπτουν ότι το ρόδι όχι μόνο μειώνει το μέγεθος της βλάβης στις καρωτίδες, αλλά «η ίδια η βλάβη μπορεί να θεωρηθεί λιγότερο αθηρογόνος μετά την κατανάλωση ΧΡ, καθώς μειώθηκε η περιεκτικότητά της σε χοληστερόλη και οξειδωμένα λιπίδια και καθώς μειώθηκε σημαντικά η ικανότητά της να οξειδώνει την LDL».
Το εύρημα αυτό είναι αρκετά επαναστατικό, καθώς επί του παρόντος, οι κίνδυνοι της στένωσης των καρωτίδων γίνονται κατανοητοί κυρίως μέσω του μεγέθους της βλάβης και όχι μέσω της αξιολόγησης της ποιότητας αυτής της βλάβης.
Αυτό συμβαδίζει με την αντίληψη ότι η καθαρή ποσότητα των λιποπρωτεϊνών (δηλ. της «χοληστερόλης») στο αίμα δεν μπορεί να αποκαλύψει με ακρίβεια αν αυτές οι λιποπρωτεΐνες είναι πράγματι επιβλαβείς (αθηρογόνες)- αντίθετα, αν οι λιποπρωτεΐνες είναι οξειδωμένες (π.χ. ox-LDL) μπορεί να είναι επιβλαβείς (ή αντιπροσωπευτικές μιας πιο συστηματικής σωματικής ανισορροπίας), ενώ η μη οξειδωμένη λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας μπορεί να θεωρηθεί εντελώς καλοήθης, αν όχι απαραίτητη για την καρδιαγγειακή και την υγεία ολόκληρου του σώματος.
Πράγματι, σε αυτή τη μελέτη οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η ομάδα του ροδιού είχε αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων και λιποπρωτεΐνης πολύ χαμηλής πυκνότητας, υπογραμμίζοντας και πάλι ότι οι αντι-αθηροσκληρωτικές ιδιότητες έχουν πιθανότατα να κάνουν περισσότερο με τη βελτιωμένη ποιότητα του φυσιολογικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο λειτουργούν όλες οι λιποπρωτεΐνες μας παρά με τον αριθμό τους, από μόνο του.
Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι όλοι οι ασθενείς αυτής της μελέτης υποβάλλονταν σε συμβατική, φαρμακευτική περίθαλψη για καρδιαγγειακά νοσήματα, π.χ. σε παράγοντες μείωσης της χοληστερόλης και της αρτηριακής πίεσης. Η θεραπεία με ρόδι όχι μόνο δεν φάνηκε να παρεμβαίνει στα φάρμακά τους, καθιστώντας την κατάλληλη συμπληρωματική θεραπεία για όσους λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή, αλλά θα πρέπει να επισημανθεί ότι η κατάσταση της ομάδας ελέγχου χειροτέρευε προοδευτικά (π.χ. ο μέσος όρος του IMT αυξήθηκε κατά 9% μέσα σε ένα έτος), γεγονός που μιλάει για το πόσο αναποτελεσματικά είναι τα φάρμακα, ή για το πώς μπορεί ακόμη και να συμβάλλουν στην επιτάχυνση της ίδιας της διαδικασίας της νόσου.
Τα 100 και πλέον οφέλη του ροδιού για την υγεία
Είτε το πιστεύετε είτε όχι, το ρόδι έχει πολλούς άλλους τρόπους με τους οποίους μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία του καρδιαγγειακού συστήματος, καθώς και άλλων οργανικών συστημάτων. Το ερευνητικό μας πρόγραμμα εντόπισε περισσότερα από 100 ξεχωριστά οφέλη του ροδιού για την υγεία.
Γράφει ο Sayer Ji
Ο Sayer Ji είναι ιδρυτής του Greenmedinfo.com, κριτής στο International Journal of Human Nutrition and Functional Medicine, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Systome Biomed, αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Εθνικής Ομοσπονδίας Υγείας, μέλος της συντονιστικής επιτροπής του Παγκόσμιου Ιδρύματος Μη Γενετικά Τροποιημένων Οργανισμών(ΓΤΟ).
