Από τότε που η Motorola παρουσίασε το πρώτο ασύρματο τηλέφωνο χειρός στις αρχές της δεκαετίας του 1970, τα κινητά τηλέφωνα και οι ασύρματες συσκευές έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας. Έχουν εξελιχθεί σημαντικά, από την απλή αποστολή γραπτών μηνυμάτων έως τη ροή βίντεο και παιχνιδιών.
Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα, τα οποία χρησιμοποιούν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία για τη μετάδοση πληροφοριών, έχουν επίσης εξελιχθεί από το καταργημένο πλέον 1G, το οποίο υποστήριζε μόνο φωνητικές κλήσεις, στο πιο πρόσφατο 5G που υπόσχεται μεταφορές δεδομένων υψηλής ταχύτητας.
Ωστόσο, παράλληλα με αυτές τις εξελίξεις, έχουν εμφανιστεί ανησυχίες σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις στην υγεία, με το 5G να είναι ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο.
Ενώ οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών και οι ρυθμιστικές αρχές ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να συνδέουν την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων με προβλήματα υγείας, πολλοί ειδικοί διαφωνούν. Το 2017, 180 διεθνείς επιστήμονες και γιατροί ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση να προβεί σε ανεξάρτητη αξιολόγηση των πιθανών κινδύνων για την υγεία που συνδέονται με το 5G.
Πόσο σοβαροί είναι όμως αυτοί οι κίνδυνοι;
Αμφιβολίες σχετικά με τις ασύρματες τηλεπικοινωνίες ακόμη και πριν από το 5G
Μελέτες που έχουν διεξαχθεί από τη δεκαετία του 1970 έχουν υποδείξει πιθανές συνδέσεις μεταξύ της ακτινοβολίας των κινητών τηλεφώνων και θεμάτων υγείας, όπως η υπογονιμότητα (pdf), τα νευροψυχιατρικά προβλήματα, ο καρκίνος και η φλεγμονή.
Ερωτήματα σχετικά με τη χρηματοδότηση
Ωστόσο, οι επιπτώσεις της ακτινοβολίας των κινητών τηλεφώνων έχουν αποδώσει αντιφατικά ευρήματα, με κάποιες διαφοροποιήσεις ανάλογα με τις πηγές χρηματοδότησης των μελετών.
Ο καθηγητής Χένρυ Λάι (Henry Lai) από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον εξέτασε 200 μελέτες σχετικά με τις βιολογικές επιπτώσεις της ακτινοβολίας που σχετίζεται με τα κινητά τηλέφωνα. Διαπίστωσε ότι περίπου οι μισές από τις μελέτες δεν ανέφεραν καμία βιολογική σχέση, ενώ οι άλλες μισές ανέφεραν πιθανή συσχέτιση.
«Όταν εξετάζετε τις έρευνες που δεν χρηματοδοτούνται από τη βιομηχανία, περίπου τρεις στις τέσσερις δείχνουν να υπάρχει επίδραση», δήλωσε ο Λάι. «Στη συνέχεια, αν κοιτάξετε την έρευνα που χρηματοδοτείται από τη βιομηχανία, είναι σχεδόν το αντίθετο – μόνο μία στις τέσσερις εργασίες δείχνουν επίδραση».
Μελέτες σε ζώα
Μελέτες σε ζώα έχουν υποδείξει πιθανούς κινδύνους για την υγεία στις τεχνολογίες 2G, 3G και 4G.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2018 από το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας Περιβαλλοντικών Επιστημών διαπίστωσε ότι τα υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας 2G και 3G συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου και δυσμενείς επιπτώσεις στο DNA σε αρουραίους (pdf). Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι αρουραίοι και τα ποντίκια που εκτέθηκαν σε αυτόν τον τύπο ακτινοβολίας παρουσίασαν βλάβες στο DNA στον εγκέφαλο και τα κύτταρα του αίματος, σαφείς ενδείξεις καρδιακών όγκων και χαμηλότερο βάρος γέννησης στην περίπτωση προγεννητικής έκθεσης.
Ωστόσο, η μελέτη είχε κάποιους περιορισμούς λόγω της χρήσης ασυνήθιστα υψηλών επιπέδων ακτινοβολίας που δεν αντικατοπτρίζουν σενάρια έκθεσης στην πραγματική ζωή. «Οι εκθέσεις που χρησιμοποιήθηκαν στις μελέτες δεν μπορούν να συγκριθούν άμεσα με την έκθεση που βιώνουν οι άνθρωποι όταν χρησιμοποιούν ένα κινητό τηλέφωνο», δήλωσε ο Τζον Μπούχερ (John Bucher), ανώτερος επιστήμονας στο Εθνικό Πρόγραμμα Τοξικολογίας και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Ωστόσο, η αύξηση των επιπέδων έκθεσης μπορεί να επιταχύνει την έρευνα σχετικά με τους μακροπρόθεσμους κινδύνους χωρίς να απαιτούνται δια βίου μελέτες, δήλωσε στην Epoch Times ο Μάρτιν Παλ (Martin Pall), ομότιμος καθηγητής βιοχημείας και ιατρικών επιστημών στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες μελέτες δεν έχουν βρει πειστικά στοιχεία που να συνδέουν την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων με δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.
Όγκοι στον εγκέφαλο
Μελέτες σχετικά με την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων που δημοσιεύθηκαν πριν από την ανάπτυξη του 5G το 2019 έδειξαν ότι η τοποθέτηση τηλεφώνων κοντά στο αυτί είχε ως αποτέλεσμα την απορρόφηση της ακτινοβολίας από τους εγκεφαλικούς ιστούς μέσα στο κρανίο (pdf).
Ορισμένες έρευνες έχουν υποδείξει μια πιθανή συσχέτιση μεταξύ της υψηλής χρήσης κινητών τηλεφώνων και του γλοιοβλαστώματος, ενός τύπου καρκίνου του εγκεφάλου. Σύμφωνα με μια σουηδική ανάλυση, οι μακροχρόνιοι χρήστες κινητών τηλεφώνων, όσοι είχαν τηλέφωνα για πάνω από 10 χρόνια, αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καλοήθων όγκων. Ειδικότερα, ο κίνδυνος είναι υψηλότερος στην πλευρά του κεφαλιού που έρχεται σε επαφή με το τηλέφωνο.
Παρ’ όλα αυτά, η αιτιώδης σχέση παραμένει αβέβαιη.
Μελέτες σε κατοίκους που ζουν κοντά σε πύργους κινητής τηλεφωνίας και σταθμούς βάσης έχουν αναφέρει παράπονα για νευροψυχιατρικά προβλήματα, όπως πονοκεφάλους, προβλήματα μνήμης, ζάλη, κατάθλιψη και αϋπνία.
Είναι το 5G χειρότερο από τους προκατόχους του;
Η σύντομη απάντηση είναι ότι οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν.
Ενώ τα 2G, 3G και 4G εκπέμπουν ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων και μικροκυμάτων, το 5G εκπέμπει ακτινοβολία χιλιοστομετρικών κυμάτων.
Η ακτινοβολία χιλιοστομετρικών κυμάτων διαφέρει από την ακτινοβολία μικροκυμάτων και ραδιοκυμάτων, καθώς λειτουργεί σε υψηλότερη συχνότητα και διευκολύνει την ταχύτερη μετάδοση σήματος. Ωστόσο, οι πιθανές επιπτώσεις της ακτινοβολίας χιλιοστομετρικών κυμάτων στην υγεία παραμένουν άγνωστες λόγω έλλειψης μελετών που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση.
Αυτό που γνωρίζουν οι επιστήμονες είναι ότι, σε αντίθεση με την ακτινοβολία μικροκυμάτων, τα χιλιοστομετρικά κύματα δεν μπορούν να διεισδύσουν βαθιά στο σώμα. Κατά συνέπεια, πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι το 5G είναι ασφαλές.
Ενώ τα χιλιοστομετρικά κύματα προσφέρουν ταχύτερες ταχύτητες, η υψηλή συχνότητά τους τα καθιστά ασθενέστερα και συνεπώς ευάλωτα σε μπλοκάρισμα από φύλλα, βρόχινο νερό και τοίχους. Για να εξασφαλιστεί πλήρης κάλυψη, οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών πρέπει να αναπτύξουν περισσότερες κεραίες 5G. Ωστόσο, δεδομένου ότι αυτές οι κεραίες μεταδίδουν επίσης σήματα 2G, 3G και 4G, η εκτεταμένη ανάπτυξη του 5G ενέχει δυνητικό κίνδυνο για την υγεία.
Η Μάγκντα Χάβας (Magda Havas), η οποία έχει διδακτορικό στην περιβαλλοντική τοξικολογία, είναι ομότιμη καθηγήτρια που ειδικεύεται στις επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία και έχει υπογράψει το μορατόριουμ της ΕΕ, εξέφρασε τις ανησυχίες της σχετικά με την εξάπλωση του 5G.
«Αυτό που κάνουν είναι ότι αναπτύσσουν κεραίες κάθε περίπου 100 μέτρα σε αστικές περιοχές», δήλωσε στην Epoch Times. «Οι άνθρωποι θα εκτεθούν σε πολύ υψηλότερα επίπεδα των κανονικών συχνοτήτων [3G και 4G] στις οποίες ήταν ήδη εκτεθειμένοι, συν τα πρόσθετα χιλιοστομετρικά κύματα που δεν έχουν ελεγχθεί για οποιεσδήποτε μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία».
Επιπτώσεις των χιλιοστομετρικών κυμάτων 5G στην υγεία
Οι επιπτώσεις του 5G στην υγεία αποτελούν ακόμη θέμα συζήτησης, αλλά οι Παλ και Χάβας υποδεικνύουν ότι η ακτινοβολία χιλιοστομέτρων του μπορεί να έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει επιπτώσεις στην υγεία.
Αν και τα χιλιοστομετρικά κύματα του 5G μπορεί να μην μπορούν να διεισδύσουν στο σώμα, μπορούν ωστόσο να απορροφηθούν από το δέρμα. Η Χάβας δήλωσε ότι τα υπεριώδη φώτα δεν διεισδύουν στο σώμα, αλλά μπορούν να προκαλέσουν μελανώματα στο δέρμα.
Μια μελέτη που διεξήχθη το 2020 σχετικά με την ακτινοβολία 5G έδειξε ότι μπορεί να διαπεράσει το δέρμα κατά περίπου 0,9 χιλιοστά όταν μεταδίδεται από απόσταση 10 εκατοστών.
Αν και το βάθος αυτό είναι μικρότερο σε σύγκριση με το 4G και το 3G, η ένταση της ακτινοβολίας ήταν σημαντικά υψηλότερη. Επιπλέον, τα 0,9 χιλιοστά μπορεί να μην θεωρούνται καν ρηχά. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2008 σχετικά με τα χιλιοστομετρικά κύματα, ένα βάθος διείσδυσης 0,65 χιλιοστών είναι επαρκές «για να επηρεάσει τις περισσότερες δομές του δέρματος που βρίσκονται στην επιδερμίδα και το χόριο», έγραψαν οι συγγραφείς.
«Έχει αποδειχθεί σε διάφορες μελέτες ότι αν εξετάσετε διαφορετικά είδη κυττάρων -και έχουμε πολλούς διαφορετικούς τύπους κυττάρων στο σώμα μας- θα διαπιστώσετε ότι ορισμένοι τύποι κυττάρων είναι πολύ πιο ευαίσθητοι στην ακτινοβολία από άλλους», δήλωσε ο Παλ.
Τόνισε ακόμη ότι πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η βιολογική ετερογένεια και ότι η απλή φυσική δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να γίνουν ακριβείς προβλέψεις σχετικά με τις βιολογικές επιπτώσεις.
Ενώ οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις του 5G στην υγεία παραμένουν άγνωστες, ο Παλ έχει διεξάγει έρευνα που δείχνει ότι τα χιλιοστομετρικά κύματα μπορούν να προκαλέσουν βιολογικές αντιδράσεις μεταβάλλοντας τα ηλεκτρικά φορτία των κυττάρων.
Καθώς τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών εξελίσσονται και το 5G υπόσχεται ταχύτερες ταχύτητες και μεγαλύτερη συνδεσιμότητα, η ανάγκη κατανόησης των επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία γίνεται όλο και πιο σημαντική. Η συζήτηση γύρω από τις πιθανές επιπτώσεις της τεχνολογίας 5G στην υγεία εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο ανησυχίας και διαμάχης.
