«Όταν έχω λίγα χρήματα, αγοράζω βιβλία», είχε πει κάποτε ο Ολλανδός φιλόσοφος Δεσιδέριος Έρασμος.
Αυτό ισχύει και για την Μπόνι Άντερσον, πρώην δασκάλα και σύμβουλο οικοδιδασκαλίας από τη Μινεσσότα, η οποία με την πάροδο των χρόνων δημιούργησε μια εντυπωσιακή συλλογή βιβλίων που αριθμεί περίπου 33.000 έργα παιδικής λογοτεχνίας. Το μέγεθος της συλλογής της είναι τέτοιο που ανάγκασε την κα Άντερσον και τον σύζυγό της Τζον να κάνουν μια προσθήκη στο σπίτι τους.
Μεγαλώνοντας σε ένα βιβλιόφιλο περιβάλλον
Το γεγονός ότι η κα Άντερσον απολαμβάνει το διάβασμα είναι από μόνο του ένα μικρό θαύμα, καθώς ως παιδί πάλευε με τη δυσλεξία. Ωστόσο, η στοργή και η φροντίδα της μητέρας της βοήθησε την κα Άντερσον να ξεπεράσει αυτό το εμπόδιο. «Η μητέρα μου προωθούσε πολύ το διάβασμα”, είπε, προσθέτοντας ότι την πήγαινε συχνά στις ώρες ανάγνωσης παραμυθιών στη μικρή βιβλιοθήκη της πόλης τους στη βορειοδυτική Αϊόβα.
Αυτοί οι πρώιμοι σπόροι του διαβάσματος έσκασαν όταν η κ. Άντερσον παρακολούθησε στο κολέγιο ένα μάθημα παιδικής λογοτεχνίας. «Είχα έναν καθηγητή που ήταν … πιθανώς σχεδόν 90 ετών … ο οποίος δίδασκε για τα παιδικά βιβλία από τις αρχές του αιώνα μας», είπε. «Απλά ρουφούσα τα πάντα!»
Η έφεση της κας Άντερσον για τη συλλογή βιβλίων ξεκίνησε όταν παντρεύτηκε τον κο Άντερσον και δημιούργησαν οικογένεια. Συμμετέχοντας σε διάφορες λέσχες βιβλίου, αγόραζε αρχικά πανόδετα βιβλία για τα αγόρια της, αλλά σύντομα προτίμησε να αγοράζει βιβλία με σκληρό εξώφυλλο λόγω της ανθεκτικότητάς τους.
Σήμερα, συλλέγει πολλά παλιά έργα παιδικής ιστορικής λογοτεχνίας.
Φτιάχνοντας μια βιβλιοθήκη και ένα εργαστήριο μαζί
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, η συλλογή της κας Άντερσον είχε μεγαλώσει τόσο πολύ που το ζευγάρι αποφάσισε να κάνει μια προσθήκη στο σπίτι του. Στην πραγματικότητα, ξεκίνησαν από την επιθυμία του κου Άντερσον για ένα ξυλουργείο, όπως έσπευσε να σημειώσει η κα Άντερσον, και επειδή ήθελε να είναι κοντά αντί να είναι εκείνος μόνος του στο εργαστήριο, αποφάσισαν να προσθέσουν στο εργαστήριο και μια βιβλιοθήκη.
«Η νέα μας προσθήκη θα απείχε 25 μ. από τον δρόμο», εξήγησε ο κος Άντερσον, αλλά οι χωροταξικοί περιορισμοί απαιτούσαν οι προσθήκες να έχουν απόσταση 27 μ., οπότε οι Άντερσον πήγαν στο δημοτικό συμβούλιο για να ζητήσουν να γίνει μια εξαίρεση. Όταν το συμβούλιο επιτέλους ανέλαβε την υπόθεσή τους, ένα μέλος είπε: «Βλέπω ότι εδώ πρόκειται να βάλουν μια βιβλιοθήκη. Λοιπόν, εγώ λέω ότι όποιος θέλει να βάλει βιβλιοθήκη στο σπίτι του, [πρέπει να] τον αφήνουμε!»
Ως αυτοδίδακτος ξυλουργός, ο κος Άντερσον έκανε μεγάλο μέρος της εργασίας μόνος του, ολοκληρώνοντας την κατασκευή της προσθήκης μέσα σε 10 περίπου χρόνια. «Ένας από τους πραγματικούς λόγους για τους οποίους πολλοί ξυλουργοί αρέσκονται να δουλεύουν με ξύλο είναι για να μπορούν να αγοράζουν περισσότερα εργαλεία!», είπε γελώντας, παραδεχόμενος ότι αγόρασε αρκετά για να κατασκευάσει τη βιβλιοθήκη και το καθιστικό, με μια σκάλα που ανεβαίνει σε μια σοφίτα-υπνοδωμάτιο, που περιέχει -τι άλλο;- βιβλία. «Δεν μπορώ να θυμηθώ ποιος χώρος είναι μεγαλύτερος», είπε ο κος Άντερσον με προσποιητή αμνησία, «η βιβλιοθήκη της Μπόνι ή το εργαστήριό μου».
Ένα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά της βιβλιοθήκης τους είναι η μυστική πόρτα της βιβλιοθήκης στο πατάρι, η οποία όταν ανοίγει, αποκαλύπτει ένα μικρό μπάνιο. «Αυτό ήταν το πιο δύσκολο πράγμα που χρειάστηκε να κάνω», δήλωσε ο κ. Άντερσον, σημειώνοντας ότι η γωνία, το πάχος και το βάρος της περιστρεφόμενης βιβλιοθήκης ήταν μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει. «Με ρώτησε: “Θέλεις αληθινά βιβλία σε αυτά τα ράφια, Μπόνι;”», αφηγήθηκε η κα Άντερσον, «κι εγώ του απάντησα: “Ναι, θέλω αληθινά βιβλία”.»
Ψάχνοντας για τα καλύτερα βιβλία
Η περιστρεφόμενη βιβλιοθήκη είναι η αγαπημένη όσων έρχονται να δουν τη βιβλιοθήκη της κυρίας Άντερσον. Σύμβουλος οικοδιδασκαλίας για σχεδόν 40 χρόνια, η κα Άντερσον προσφέρει τη χρήση της βιβλιοθήκης της στις οικογένειες που εξυπηρετεί. «Μόνο ένα [βιβλίο] σε όλο το διάστημα που το κάνω αυτό … έχει χαθεί, και το παιδί αυτό εργάστηκε, κέρδισε τα χρήματα και το αντικατέστησε», είπε, προσθέτοντας με υπερηφάνεια: «Τέτοιες οικογένειες έχω».
Τα ράφια της έχουν κυρίως αμερικανικά ιστορικά μυθιστορήματα και μη μυθιστορήματα, αν και έχει επίσης ένα τμήμα που επικεντρώνεται στον δυτικό πολιτισμό. Η κα Άντερσον τα τακτοποίησε με χρονολογική σειρά από το 1620 έως την εποχή του διαστήματος, για να βοηθήσει τα παιδιά να τοποθετήσουν τους ανθρώπους και τα γεγονότα στο ιστορικό τους πλαίσιο. Της αρέσει να τα χρησιμοποιεί ως συμπλήρωμα σε τυχόν βιβλία ιστορίας που μπορεί να χρησιμοποιούν οι οικογένειες. «Μου αρέσει να έχω ένα για το μικρότερο παιδί, ένα για το μεσαίο παιδί, αλλά και ένα για έναν μαθητή λυκείου ή τη μαμά ή τον μπαμπά. Στη συνέχεια, την ώρα του φαγητού, μοιράζονται στο τραπέζι αυτά που έμαθαν.»
«Υπάρχουν τόσα πολλά καλά πράγματα στην ιστορική μυθοπλασία”, εξήγησε. «Αν διαβάζεις ξερά γεγονότα, δεν νιώθεις τα συναισθήματα ή τις συγκινήσεις που [συμβαίνουν] πραγματικά στη ζωή αυτών για τους οποίους διαβάζεις».
Η κα Άντερσον ενθαρρύνει μερικά από αυτά τα συναισθήματα που προκαλούν τα βιβλία της με καλαίσθητες διακοσμήσεις που βρίσκονται στη βιβλιοθήκη της, ενσωματώνοντας λούτρινα ζωάκια, αγαλματίδια και άλλα αναμνηστικά που σχετίζονται με τα διάφορα τμήματα της ιστορίας. «Απλώς πιστεύω ότι ενισχύουν μια ενδιαφέρουσα βιβλιοθήκη», δήλωσε.
Η αγάπη της για το οπτικό υλικό την οδήγησε επίσης στη δημιουργία ενός χρονολογίου ιστορικών βιβλίων, με εικόνες των προτεινόμενων βιβλίων να παρατάσσονται χρονολογικά, σαν ιστορικά τοπόσημα. Το διαθέτει στο μικρό οικιακό της κατάστημα, μαζί με αντίγραφα των βιβλίων που έχει στην προσωπική της βιβλιοθήκη. Δεδομένου ότι πολλά από τα βιβλία που προτείνει είναι παλαιότερα έργα, επισκέπτεται συχνά πυκνά τα καταστήματα μεταχειρισμένων βιβλίων και τα υπαίθρια παζάρια -ακόμη και όταν ταξιδεύει- για να βρει τα κρυμμένα διαμάντια που δεν κυκλοφορούν πια, ώστε να μπορούν να τα απολαύσουν οι φίλοι της βιβλιοθήκης της.
Παραδέχτηκε, ωστόσο, ότι είναι όλο και πιο δύσκολο να βρίσκει τα παλιά καλά βιβλία, ιδίως από τη στιγμή που πολλές βιβλιοθήκες τα πετούν. Ως εκ τούτου, προτείνει στις οικογένειες να πηγαίνουν στη βιβλιοθήκη και να χρησιμοποιούν την υπηρεσία διαδανεισμού. «Αν το κάνετε αυτό και ζητήσετε ένα βιβλίο, αυτό το βιβλίο θα σωθεί αντί να πεταχτεί», είπε, «επειδή … κάνετε να κυκλοφορούν αυτά τα παλιά βιβλία.»
Όταν ψάχνει για παλιά βιβλία, η κα Άντερσον ενθουσιάζεται ιδιαίτερα όταν βρίσκει ένα βιβλίο της Ζενεβιέβ Φόστερ. Συνιστά επίσης βιβλία των Ντ’ Ωλέρ και της Λόις Λένσκι. « Το “Childhood of Famous Americans” (“Η παιδική ηλικία διάσημων Αμερικανών”) είναι μια σειρά στην οποία πιστεύω ακράδαντα», είπε, σημειώνοντας ότι «τα παλιά βιβλία είναι μακράν καλύτερα, έχοντας … γλωσσάρι και χρονολόγιο και προτάσεις άλλων βιβλίων για να διαβάσετε»
Η κα Άντερσον σκοπεύει να πουλήσει τη βιβλιοθήκη της μια μέρα, επιμένοντας ότι θα πάει ολόκληρη σε έναν τυχερό. Έχει ήδη καταρτίσει έναν σύντομο κατάλογο με ορισμένους πιθανούς αγοραστές. Μέχρι τότε, ωστόσο, η ίδια και ο κος Άντερσον προσκαλούν τους άλλους να την απολαύσουν, ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους να επικοινωνήσουν μαζί τους στο bonniebooks.mn@gmail.com είτε για να ξεναγηθούν στη βιβλιοθήκη τους είτε για να πάρουν ένα χρονολόγιο της βιβλιοθήκης είτε για να περιηγηθούν στο οικιακό παλαιοβιβλιοπωλείο τους.
Της Annie Holmquist
Επιμέλεια: Αλία Ζάε
