Το νέο κύμα αριστερών κυβερνήσεων στη Λατινική Αμερική, μαζί με την ολοένα και πιο θρασύτατη στάση της Τεχεράνης, έχει δώσει στο Ιράν και στις τρομοκρατικές ομάδες που το εκπροσωπούν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για να αναμειχθούν με το οργανωμένο έγκλημα, να διασχίσουν τα σύνορα ατιμώρητα και να συμμετάσχουν σε πιο άμεσες κρατικές συναλλαγές, λένε οι αναλυτές.
«Πάντα υπήρχε ένα ορισμένο επίπεδο, όχι μόνο δικτύων, αλλά και επιρροής τόσο από τη Χεζμπολάχ όσο και από το Ιράν, πίσω από τη Χεζμπολάχ, στην περιοχή», δήλωσε ο Έβαν Έλις, πρώην αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και ερευνητής καθηγητής Λατινοαμερικανικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών του U.S. Army War College.
«Αυτό αυξήθηκε σε σχέση με την από κράτος σε κράτος ιρανική εμπλοκή σε μεγάλο βαθμό μέσω λαϊκιστικών παραγόντων στα μέσα της δεκαετίας του 2000, με μια νέα σοδειά αριστερών λαϊκιστών ηγετών: Ο Ούγκο Τσάβες, ο Έβο Μοράλες στη Βολιβία και σίγουρα ο Ραφαέλ Κορέα στο Εκουαδόρ, μεταξύ άλλων».
Η κίνηση αυτή περιλαμβάνει την πρόσφατη αναφερόμενη είσοδο πρακτόρων του Ιράν και της Χεζμπολάχ στην περιοχή μέσω της Βενεζουέλας, όπως αποδεικνύεται από ένα περιστατικό του 2022, κατά το οποίο ένα αεροπλάνο καθηλώθηκε και κατασχέθηκε στην Αργεντινή κατόπιν αιτήματος των Ηνωμένων Πολιτειών. Στο κρατικό αεροσκάφος επέβαιναν πέντε Ιρανοί υπήκοοι. Αξιωματούχοι της Παραγουάης καθώς και άλλοι ισχυρίστηκαν ότι συνδέονταν με την Quds Force, η οποία έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Αργεντινή διέψευσε τις αναφορές ότι τα μέλη του πληρώματος συνδέονταν με την Quds.
Η κατάσχεση συνέπεσε με την επιστροφή στην περιοχή πολλών από τους ίδιους λαϊκιστικούς παράγοντες. «Ουσιαστικά, μεταφέρουν πράκτορες της Quds και προσωπικό που συνδέεται με τη Χεζμπολάχ σε όλη την περιοχή», δήλωσε ο κ. Έλις.
«Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται επίσης μια διεύρυνση αυτής της ιρανικής εμπλοκής με ένα ταξίδι στη Νικαράγουα για να μιλήσει για συμφωνίες πετρελαίου. Και πιο πρόσφατα, ένα ταξίδι τριών χωρών από τον πρόεδρο [Εμπραχίμ] Ραΐσι, συνοδευόμενο από αρκετούς υπουργούς, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Άμυνας του, στη Βενεζουέλα, καθώς και στη Νικαράγουα και στην Κούβα, όπου υπεγράφησαν αρκετές συμφωνίες σε κάθε μέρος».
Οι ιρανικοί δεσμοί στην περιοχή έχουν γίνει πιο εμφανείς εν μέσω του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς. Στις 8 Νοεμβρίου, δύο φερόμενοι ως πράκτορες της Χεζμπολάχ συνελήφθησαν στη Βραζιλία για σχεδιασμό επιθέσεων στη χώρα. Και οι προειδοποιήσεις για τρομοκρατική απειλή στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυξηθεί, ιδίως σε σχέση με τα νότια σύνορά της.
Η Χιλή και η Κολομβία, αμφότερες με νεοεκλεγμένες αριστερές κυβερνήσεις, ανακάλεσαν τους πρεσβευτές τους στο Ισραήλ στις 31 Οκτωβρίου και επέκριναν την επίθεση της εβραϊκής χώρας κατά των τρομοκρατών της Χαμάς που υποστηρίζονται από το Ιράν.
Η Βολιβία διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με το Τελ Αβίβ την ίδια ημέρα -η χώρα είχε υπογράψει συμφωνία με το Ιράν τον Ιούλιο για την ενίσχυση της «συνεργασίας στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας». Τότε, ο υπουργός Άμυνας του Ιράν δήλωσε ότι τα έθνη της Λατινικής Αμερικής κατέχουν «ιδιαίτερη θέση στις στρατηγικές προοπτικές του Ιράν» και ότι η συνεργασία με τη Βολιβία θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για περισσότερες χώρες της περιοχής.
Ο Κάρλος Μπερζάιν, πρώην υπουργός Άμυνας της Βολιβίας και νυν επικεφαλής του Ινστιτούτου Διαμερικανικής Δημοκρατίας, δήλωσε ότι κάθε χώρα της Λατινικής Αμερικής που κυβερνάται υπό τον “σοσιαλισμό του 21ου αιώνα” «μετατρέπεται δημοσίως σε εχθρό των Ηνωμένων Πολιτειών – υιοθετώντας τη ρητορική που ακολουθεί η Κούβα εδώ και σχεδόν 65 χρόνια – με πολύ σοβαρές πολιτικές συνέπειες και συνέπειες για την ασφάλεια».
Ο όρος “σοσιαλισμός του 21ου αιώνα” χρησιμοποιείται συνήθως από τη σοσιαλιστική δικτατορία της Βενεζουέλας και άλλους για να χαρακτηρίσει την ιδεολογία τους.
Ο κ. Μπερζάιν δήλωσε ότι η πατρίδα του αποτελεί παράδειγμα μιας από τις χώρες που ανακτήθηκαν από τους σοσιαλιστές (στα τέλη του 2020) μετά από ένα σύντομο πέρασμα της αντιπολίτευσης στην εξουσία.
«Σήμερα, η Βολιβία, ως δικτατορία, εξαρτάται από την ηγεσία της δικτατορίας της Κούβας και αυτό το δείχνει η εξωτερική της πολιτική», δήλωσε στους Epoch Times.
«Είναι στην υπηρεσία άλλων δικτατορικών καθεστώτων, όπως το Ιράν, η Ρωσία και η Κίνα, με τα οποία δεν υπάρχει κανένα παραδοσιακό ή νόμιμο συμφέρον στο είδος των σχέσεων που διατηρούν. Αυτές θεμελιώνονται στη διαφθορά … στην κατάσταση της Βολιβίας ως ναρκοκράτος και στην ευνοϊκή μεταχείριση εγκλημάτων όπως η τρομοκρατία με μια “αντιιμπεριαλιστική” ρητορική».
Ο κορυφαίος αναλυτής του Ιράν Εμανουέλε Οτολένγκι, ανώτερος συνεργάτης στο Ίδρυμα για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας με έδρα τις ΗΠΑ, δήλωσε ότι τα τρομοκρατικά δίκτυα έχουν αυξηθεί.
«Στη Βραζιλία, η κυβέρνηση του Λουίς Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα επέτρεψε στη Χεζμπολάχ και τα ιρανικά μέτωπα να επεκταθούν αθόρυβα με μικρό κίνδυνο ελέγχου από τις αρχές», γράφει ο κ. Οτολένγκι σε άρθρο του στις 28 Οκτωβρίου.
«Στη Χιλή, με μια ισχυρή και ριζοσπαστική παλαιστινιακή διασπορά, οι Ιρανοί πράκτορες και τα δίκτυα της Χεζμπολάχ έχουν διεισδύσει στην κυβέρνηση, τα μέσα ενημέρωσης και τον ακαδημαϊκό χώρο, εκτός από τη λειτουργία παράνομων οικονομικών δικτύων».
Η μακρά και εκτεταμένη δραστηριότητα του Ιράν και των εντολοδόχων του στη Λατινική Αμερική αυξάνει περαιτέρω τις ανησυχίες για ένα φιλόξενο πολιτικό περιβάλλον.
Η τρομοκρατική ομάδα Χεζμπολάχ έχει διαδραματίσει εξέχοντα ρόλο στην περιοχή. Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το Ιράν δίνει στην ομάδα εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια ετησίως, όπλα και πολλά άλλα.
«Για δεκαετίες, η Χεζμπολάχ έχει οικοδομήσει υπομονετικά έναν παγκόσμιο ιστό δικτύων, έχει εμπλακεί σε παράνομες οικονομικές δραστηριότητες και έχει υποστηρίξει τρομοκρατικές συνωμοσίες», γράφει ο κ. Οτολένγκι.
Είπε ότι οι περισσότερες χώρες της περιοχής δεν θεωρούν τη Χεζμπολάχ τρομοκρατική οργάνωση, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την παρακολούθηση και τον περιορισμό των δραστηριοτήτων της.
«Λόγω της δεκαετούς εμπλοκής της με το οργανωμένο έγκλημα -ένα κρίσιμο στοιχείο της στρατηγικής χρηματοδότησης της Χεζμπολάχ- η ομάδα έχει εκτεταμένες διασυνδέσεις με τοπικά συνδικάτα εγκλήματος», δήλωσε ο κ. Οτολογένγκι.
«Αυτές οι διασυνδέσεις παρέχουν πρόσβαση σε όπλα, εκρηκτικά, πλαστογραφίες και, το πιο κρίσιμο, διεφθαρμένους δημόσιους υπαλλήλους σε θέσεις-κλειδιά στις μεταναστεύσεις, τα τελωνεία και τις πύλες εισόδου».
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές συλλήψεις στη Λατινική Αμερική που συνδέονται με τη Χεζμπολάχ.
«Το 2017, οι αμερικανικές αρχές συνέλαβαν τον Σαμίρ ελ Ντεμπέκ, έναν άλλο πράκτορα της Χεζμπολάχ, ο οποίος, όπως αποκαλύπτουν δικαστικά έγγραφα, είχε ανιχνεύσει πιθανούς στόχους που περιλάμβαναν την ισραηλινή και την αμερικανική πρεσβεία στον Παναμά, καθώς και τη διώρυγα του Παναμά», δήλωσε ο κ. Οτολένγκι.
«Το 2021, πράκτορες της Χεζμπολάχ επιχείρησαν να δολοφονήσουν Αμερικανούς και Ισραηλινούς υπηκόους στην Κολομβία».
Παρά τις λίγες συλλήψεις, η δραστηριότητα του Ιράν και του εντολοδόχου της Χεζμπολάχ συνεχίζεται στην περιοχή και παραμένει σε μεγάλο βαθμό «ανενόχλητη», δήλωσε ο κ. Οτολένγκι.
Συνενοχή και στενοί δεσμοί
Η διευκόλυνση της παράνομης δραστηριότητας από τις αριστερές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής και η άμεση εγκληματική εμπλοκή τους με το Ιράν έχουν αναφερθεί εκτενώς.
Σημαντικοί κρατικοί παράγοντες έχουν διευκολύνει τη διακρατική τρομοκρατική δραστηριότητα παρέχοντας σε εγκληματίες, οι οποίοι καταζητούνται από την Ιντερπόλ, μεταφορές με κρατικές αεροπορικές εταιρείες, καθώς και πραγματικά διαβατήρια με ψεύτικα ονόματα.
«Η ταχύτητα και η ευκολία με την οποία οι πράκτορες της Χεζμπολάχ είναι σε θέση να εξασφαλίσουν πλαστά έγγραφα στη Λατινική Αμερική δεν θα πρέπει να αποτελεί έκπληξη», δήλωσε ο Μάθιου Λέβιτ σε ακρόαση της Βουλής των Αντιπροσώπων για την Εσωτερική Ασφάλεια το 2013. Εκείνη την εποχή, ο κ. Λέβιτ ήταν διευθυντής αντιτρομοκρατίας και πληροφοριών στο Ινστιτούτο Εγγύς Ανατολής της Ουάσινγκτον.
«Σύμφωνα με τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες, η χρήση τέτοιων διαβατηρίων από τους πράκτορες της Χεζμπολάχ είναι ευρέως διαδεδομένη και τα έγγραφα χρησιμοποιούνται από τους ακτιβιστές της οργάνωσης στα ταξίδια τους σε όλο τον κόσμο».
Στους κρατικούς υποστηρικτές συγκαταλέγονται ο πρώην πρόεδρος Ούγκο Τσάβες και ο διάδοχός του, ο εν ενεργεία Νικολά Μαδούρο, ο οποίος προηγουμένως ήταν υπουργός Εξωτερικών, σύμφωνα με πρώην αξιωματούχους της Βενεζουέλας και αναφορές των μυστικών υπηρεσιών.
Ο πρώην υπάλληλος της πρεσβείας της Βενεζουέλας στο Ιράκ, Μισαέλ Λόπεζ, βγήκε στη δημοσιότητα το 2017 καταγγέλλοντας ένα σύστημα πώλησης διαβατηρίων και βίζας με βάση την πρεσβεία στο Καράκας, το οποίο, όπως ανέφερε στο CNN, ήταν ευρέως διαδεδομένο και με κρατική έγκριση.
Ο κ. Λόπεζ συνεργάστηκε με έρευνα του CNN που είχε πρόσβαση σε απόρρητο έγγραφο των μυστικών υπηρεσιών που συνέδεε τον πρώην αντιπρόεδρο της Βενεζουέλας Ταρέκ Ελ Αϊσάμι με 173 διαβατήρια και ταυτότητες της Βενεζουέλας που είχαν εκδοθεί σε άτομα από τη Μέση Ανατολή. Η έρευνα αποκάλυψε ότι σε αυτά περιλαμβάνονταν άτομα που συνδέονταν με τη Χεζμπολάχ.
Πρώην αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών της Βενεζουέλας ισχυρίζονται επίσης ότι ο κ. Ελ Αϊσάμι στρατολόγησε πράκτορες για τη Χεζμπολάχ και εργάστηκε για την επέκταση των δικτύων κατασκοπείας και διακίνησης στη Λατινική Αμερική, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times.
Το 2021, η εφημερίδα Israel Hayom δημοσίευσε πληροφορίες που είχαν χακαριστεί από τη Στρατιωτική Υπηρεσία Αντικατασκοπείας της Βενεζουέλας, σύμφωνα με τις οποίες το καθεστώς Μαδούρο έδινε καταφύγιο σε πράκτορες της Χεζμπολάχ που εμπλέκονται στη διακίνηση ναρκωτικών και όπλων, στο ξέπλυμα χρήματος και άλλα με σκοπό τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Σηματοδοτώντας το βάθος της ιρανικής επιρροής στη χώρα, ένα ακαδημαϊκό κέντρο στην πρωτεύουσα της Βενεζουέλας Καράκας πήρε το όνομά του από τον διοικητή της Δύναμης Quds, Κασέμ Σουλεϊμανί – έναν Ιρανό τρομοκράτη που σκοτώθηκε στη Βαγδάτη το 2020 με εντολή του πρώην προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Παρόμοιοι δεσμοί οικοδομούνται με τη Βολιβία, σύμφωνα με τον κ. Μπερζέν.
«[Ο Βολιβιανός πρόεδρος Λουίς] Άρτσε έχει … υπογράψει μια στρατιωτική συμφωνία που καθιστά τη Βολιβία πλατφόρμα τρομοκρατίας για τον Νότιο Κώνο λόγω της γεωπολιτικής της θέσης», είπε, αναφερόμενος στο νότιο μισό της Νότιας Αμερικής, που περιλαμβάνει τη Χιλή, την Αργεντινή, την Ουρουγουάη, την Παραγουάη και μέρος της Βραζιλίας.
«Εδώ και πολύ καιρό υπάρχουν κατηγορίες για Ιρανούς που ταυτοποιούνται με βολιβιανά διαβατήρια. Η ιρανική συμμετοχή σήμερα είναι ενεργή και αυξάνεται», είπε.
Ο κ. Μπερζέν δήλωσε ότι ο πρόεδρος Άρτσε συνεχίζει το έργο του μέντορά του, του πρώην σοσιαλιστή προέδρου Έβο Μοράλες.
«Στη Βολιβία, ο Μοράλες παραχώρησε εμπορικές ζώνες στο Ιράν, χορήγησε άδεια για ένα τηλεοπτικό κανάλι και άλλα μέσα ενημέρωσης και επέτρεψε την πολιτιστική και θρησκευτική διείσδυση», δήλωσε ο κ. Μπερζέν. Όπως ανέφερε, η αντιιμπεριαλιστική σχολή Alba της Βολιβίας προσκάλεσε στα εγκαίνια τον Ιρανό Αχμάντ Βαχιντί, ο οποίος φέρεται να εμπλέκεται στη βομβιστική επίθεση στην AMIA.
Ένα ιρανικό προπαγανδιστικό κανάλι, το “Hispan TV”, μεταδίδει στα ισπανικά σε πολλές χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της Βολιβίας, του Ισημερινού, της Κούβας, της Γουατεμάλας, της Νικαράγουας, της Κολομβίας και της Χιλής, σύμφωνα με την ιστοσελίδα του.
Ο κ. Μπερζέν είπε ότι «οι κυβερνήσεις που εργάζονται για να εξυπηρετήσουν δικτατορίες» όπως το Ιράν περιλαμβάνουν το Μεξικό υπό τον πρόεδρο Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, τη Χιλή υπό τον πρόεδρο Γκαμπριέλ Μπόριτς, την Κολομβία υπό τον πρόεδρο Γκουστάβο Πέτρο και τη Βραζιλία υπό τον πρόεδρο Λούλα ντα Σίλβα.
«Η αντίδρασή τους … στις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς κατά του Ισραήλ δείχνει την εκτίμησή τους και την προσήλωσή τους στην τρομοκρατία με όλα τα άλλοθι και τις προφάσεις τους», δήλωσε ο κ. Μπερζέν.
