Η υπνική άπνοια δεν διαταράσσει απλώς τον ύπνο σας. Μπορεί επίσης να αλλάξει τις δομές του εγκεφάλου που είναι απαραίτητες για τη μνήμη, αυξάνοντας ενδεχομένως τον κίνδυνο της νόσου Αλτσχάιμερ.
Μια νέα 10ετής μελέτη σε σχεδόν 3.000 ηλικιωμένους Λατίνους ενήλικες διαπίστωσε ότι τα άτομα με σοβαρή άπνοια ύπνου εμφανίζουν εγκεφαλικές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της φλεγμονής σε περιοχές κρίσιμες για τη μνήμη.
Ωστόσο, τα ευρήματα της έρευνας σχετικά με τις επιπτώσεις της υπνικής άπνοιας στον εγκέφαλο ποικίλλουν. Μερικές μελέτες έχουν συνδέσει τις διαταραχές του ύπνου και τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου με τη συρρίκνωση του εγκεφάλου, ενώ άλλες επισημαίνουν το πρήξιμο στους εγκεφαλικούς ιστούς.
Πως η άπνοια ύπνου επηρεάζει την δομή του εγκεφάλου
Όλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι η υπνική άπνοια αλλάζει τον εγκέφαλο.
Η πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο Neurology στις 14 Ιανουαρίου, αξιολόγησε την ποιότητα του ύπνου των συμμετεχόντων μέσω τεστ στο σπίτι που μέτρησαν τις διακοπές της αναπνοής και τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα.
Οι ερευνητές εξέτασαν σαρώσεις εγκεφάλου των συμμετεχόντων μεταξύ 2008 και 2012 και στη συνέχεια 10 χρόνια αργότερα. Διαπίστωσαν ότι όσοι είχαν την πιο σοβαρή υπνική άπνοια και κακή οξυγόνωση κατά τη διάρκεια του ύπνου είχαν μεγαλύτερο ιππόκαμπο και περισσότερες αλλοιώσεις λευκής ουσίας. Και οι δύο αλλαγές συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο φτωχότερης διανοητικής λειτουργίας και τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Ο ιππόκαμπος είναι κρίσιμος για την αποθήκευση και τον σχηματισμό αναμνήσεων. Η λευκή ουσία αποτελεί το 50 τοις εκατό του εγκεφάλου και οι βλάβες σε αυτήν συχνά σηματοδοτούν κατεστραμμένα αιμοφόρα αγγεία.
Η έλλειψη σταθερής ροής αέρα κατά τη διάρκεια της άπνοιας ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε τέτοια εγκεφαλική βλάβη λόγω ανεπαρκούς οξυγόνου.
Τα χρόνια χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και τα διαταραγμένα πρότυπα ύπνου στην υπνική άπνοια πιθανότατα προκαλούν φλεγμονή, πρήξιμο, και αγγειακή βλάβη, ασκώντας πίεση στον εγκέφαλο και δυνητικά οδηγώντας σε νευροφλεγμονή που αυξάνει τον κίνδυνο Αλτσχάιμερ, δήλωσε στην Epoch Times ο επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας Αλμπέρτο Ρ. Ράμος από το Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι, συνεργάτης της Αμερικανικής Ακαδημίας Νευρολογίας.
Η σοβαρή υπνική άπνοια ορίζεται ως 30 ή περισσότερες διακοπές αναπνοής την ώρα κατά τη διάρκεια του ύπνου, ενώ λιγότερες από πέντε διακοπές ανά ώρα θεωρούνται φυσιολογικές.
Ύπνος, Αλτσχάιμερ και εύθραυστος ιππόκαμπος
Ο ιππόκαμπος και οι κοντινές περιοχές του εγκεφάλου είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε χαμηλά επίπεδα οξυγόνου, καθώς εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από μικρά αιμοφόρα αγγεία που είναι επιρρεπή σε βλάβη κατά τη διάρκεια περιόδων μειωμένης οξυγόνωσης κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Αυτή η αυξημένη ευαισθησία καθιστά αυτές τις περιοχές επιρρεπείς στις επιπτώσεις της νόσου του Αλτσχάιμερ, καθώς απαιτούν συνεχή παροχή ενέργειας και συνδέονται στενά με άλλες περιοχές του εγκεφάλου.
Προηγούμενη έρευνα είχε σημειώσει αλλαγές στον ιππόκαμπο λόγω υπνικής άπνοιας.
Μια έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2018 στο NeuroImage: Clinical τεκμηρίωσε τόσο τις αυξήσεις όσο και τις μειώσεις του όγκου του ιππόκαμπου λόγω της αποφρακτικής άπνοιας ύπνου (OSA), του πιο συνηθισμένου τύπου υπνικής άπνοιας. Η αύξηση του όγκου συνδέθηκε με φλεγμονή, ενώ η μείωση συνδέθηκε με απώλεια ιστού και συρρίκνωση. Ένα παρόμοιο εύρημα αναφέρθηκε σε μια μελέτη του 2022 που συνέδεσε τη σοβαρή OSA με έναν διευρυμένο ιππόκαμπο και ήπια γνωστική εξασθένηση.
Όπως η υπνική άπνοια, η διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο έχει συσχετιστεί με εγκεφαλικές αλλαγές που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ, συμπεριλαμβανομένων υψηλότερων επιπέδων αμυλοειδούς, μιας πρωτεΐνης που σχηματίζει επιβλαβείς πλάκες και αποτελεί χαρακτηριστικό της νόσου του Αλτσχάιμερ.
«Αν και δεν είναι το επίκεντρο της μελέτης, τα ευρήματά μας ευθυγραμμίζονται με στοιχεία ότι η άπνοια ύπνου που δεν αντιμετωπίζεται μπορεί να επιταχύνει και να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγές που σχετίζονται με το Αλτσχάιμερ», είπε ο Ράμος.
Ο ύπνος, ειδικά ο βαθύς ύπνος, είναι κρίσιμος για την υγεία του εγκεφάλου και επομένως είναι προστατευτικός έναντι της νόσου Αλτσχάιμερ. Αντίθετα, ο κακός ύπνος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο. Η έρευνα δείχνει ότι το σύστημα καθαρισμού των απορριμμάτων του εγκεφάλου — που είναι υπεύθυνο για την εξάλειψη επιβλαβών ουσιών, συμπεριλαμβανομένου του β-αμυλοειδούς — λειτουργεί πιο αποτελεσματικά κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Η σιωπηλή κρίση της υπνικής άπνοιας
«Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι κρίσιμες για τον μετριασμό αυτών των επιπτώσεων και την προστασία της υγείας του εγκεφάλου», είπε ο Ράμος.
Περίπου το 80 με 90 τοις εκατό όσων έχουν υπνική άπνοια δεν γνωρίζουν ότι την έχουν. Ενώ το δυνατό ροχαλητό μπορεί συχνά να είναι ένας δείκτης, δεν ροχαλίζουν όλοι με υπνική άπνοια και δεν το έχουν όλοι όσοι ροχαλίζουν.
Ο μόνος οριστικός τρόπος για τη διάγνωση της υπνικής άπνοιας είναι μέσω μιας μελέτης ύπνου, γνωστή και ως πολυυπνογραφία. Τα κοινά συμπτώματα που ωθούν τους ανθρώπους να αναζητήσουν αξιολόγηση για την άπνοια ύπνου περιλαμβάνουν υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, ξαφνικά ξυπνήματα με έντονη αναπνοή, προβλήματα μνήμης, εναλλαγές διάθεσης και συχνή νυχτερινή ούρηση.
Η αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας και η εφαρμογή πιο υγιεινών συνηθειών ύπνου μπορεί να επιβραδύνουν ή να αποτρέψουν περαιτέρω εγκεφαλικές αλλαγές, αν και παραμένει αβέβαιο εάν η υπάρχουσα βλάβη μπορεί να αναστραφεί.
Η πιο κοινή θεραπεία για την άπνοια ύπνου είναι η χρήση αναπνευστικών συσκευών, όπως ένα μηχάνημα συνεχούς θετικής πίεσης αεραγωγών. Αυτές οι συσκευές παρέχουν μια σταθερή ροή αέρα για να κρατούν ανοιχτούς τους αεραγωγούς κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Επιπλέον, οι γιατροί μπορεί να συστήσουν στοματικές συσκευές, όπως επιστόμια, που κρατούν ανοιχτούς τους αεραγωγούς κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρησιμοποιηθούν χειρουργικές επεμβάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας των αεραγωγών.
Οι τροποποιήσεις του τρόπου ζωής, όπως η απώλεια βάρους, η διακοπή του καπνίσματος και η αποφυγή ηρεμιστικών ή αλκοόλ, μπορούν επίσης να βελτιώσουν την ποιότητα του ύπνου και ενδεχομένως να μειώσουν τη σοβαρότητα της υπνικής άπνοιας.
της Ρέιτσελ Ανν Μελεγκρίτο
