Ο κόσμος γίνεται όλο και πιο ανεπίσημος, φαινόμενο που παρατηρείται σε πολλές κοινωνίες ανά τον κόσμο. Και ενώ η απελευθέρωση από την παλιά εθιμοτυπία και την τυπικότητα των ‘καλών τρόπων’ θεωρείται αναμφισβήτητα μέρος της προόδου της ανθρωπότητας, ίσως είναι σκόπιμο να αναρωτηθούμε αν η χαλάρωση των προτύπων συμπεριφοράς είναι πράγματι ένα απόλυτα θετικό βήμα ή μήπως έχει και κάποιο κόστος, τελικά.
Το παρελθόν έχει την αξία του. Τα πράγματα γίνονταν με έναν ορισμένο τρόπο κάποτε για έναν ορισμένο λόγο. Ιδανικά, για να προοδεύσουμε, είναι σημαντικό να αντλούμε από τα διδάγματα του παρελθόντος, προκειμένου να μπορούμε να αξιοποιούμε τα καλύτερα στοιχεία της περασμένης εποχής ώστε να δημιουργούμε ένα ποιοτικότερο μέλλον.
Όσον αφορά την τυπικότητα, εξετάζοντας τα πράγματα από την απόσταση που μας προσφέρει το σήμερα, δεν φαίνεται να είναι τόσο καταδικαστέα όσο θεώρησαν οι γενιές που αποφάσισαν να την εξοβελίσουν από την κοινωνία.
Τα οφέλη της τυπικότητας
Τι είναι η τυπικότητα; Σύμφωνα με έναν ορισμό, είναι η συμπεριφορά σύμφωνα με τους ορισμένους κανόνες εθιμοτυπίας. Σήμερα, η καθημερινότητά μας έχει απομακρυνθεί πολύ από κάθε σύμβαση και εθιμοτυπία. Ανακτώντας ένα επίπεδο τυπικότητας ίσως αποκομίζαμε ορισμένα οφέλη.
Ενθαρρύνει την ομαλότητα
Ένα από τα οφέλη της τυπικότητας σε μία κοινωνία είναι ότι ανεβάζει ήπια τις προσδοκίες που έχουμε για τη συμπεριφορά των μελών της. Αναμένεται να ακολουθούνται ορισμένοι κανόνες και ενέργειες, και οι κανόνες αυτοί ενισχύουν την πεποίθηση της κοινωνίας ότι είναι επιθυμητό ένα ορισμένο επίπεδο συμπεριφοράς. Ακριβώς όπως οι καλοί γονείς ενθαρρύνουν κάποιες συμπεριφορές στα παιδιά τους, οι επίσημοι κοινωνικοί κανόνες οδηγούν σε πιο ομαλή συμπεριφορά.
Ενθαρρύνει τον σεβασμό
Μεγάλο μέρος αυτού που αποκαλούμε τυπικότητα μπορεί να συνοψιστεί σε εκδηλώσεις σεβασμού προς τους άλλους. Είτε πρόκειται για τον τρόπο με τον οποίο απευθύνεστε στους ανθρώπους γενικά είτε για τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρεστε στους μεγαλύτερους από εσάς, η τυπικότητα είναι ένα είδος ευγένειας που κάνει τον κόσμο πιο ευχάριστο. Οι άνθρωποι που συμπεριφέρονται πιο απλά, μπορούν επίσης να είναι ευγενικοί και καλοσυνάτοι, αλλά τελικά η οικειότητα ίσως οδηγεί και στην καλλιέργεια του ατομικισμού, σε αντίθεση με την τυπικότητα που εδράζεται στο ενδιαφέρον για τα συναισθήματα των άλλων.
Κάνει τον κόσμο πιο ευανάγνωστο
Με την τυπικότητα, οι κανόνες συμπεριφοράς είναι σαφείς, διδάσκονται νωρίς και ενισχύονται συχνά. Κατά κάποιον τρόπο, αυτό παρέχει σε όλους μια πιο ξεκάθαρη πορεία προς το να γίνουν παραγωγικά, χρήσιμα μέλη της κοινωνίας. Χωρίς καθιερωμένους κανόνες, το χάρισμα και η προσωπικότητα τείνουν να κυριαρχούν, πράγμα που δεν είναι κακό αυτό καθαυτό, αλλά αποκλείει αρκετούς ανθρώπους. Μια υγιής ισορροπία μεταξύ των δύο θα μπορούσε να επιτρέψει σε περισσότερους ανθρώπους να αναπτυχθούν και να πετύχουν.
Δημιουργεί κοινές νόρμες και εμπιστοσύνη
Ο πολιτισμός μας έχει κατακερματιστεί σε πολλές διαφορετικές υποκουλτούρες. Πολύ λίγα πράγματα μάς ενώνουν από άποψη εθίμων, παραδόσεων ή αξιών – ή τουλάχιστον πολύ λιγότερα από ό,τι στο παρελθόν – προϊόν επίσης του ατομικισμού. Μία ισορροπημένη σχέση μεταξύ της ιδιοσυγκρασίας και της τήρησης των εθίμων ίσως βοηθούσε να εδραιωθεί μια κοινή γλώσσα και ένα σημείο συνάντησης των μελών της κοινότητας.
Θέτει ένα σαφές μονοπάτι
Έχουν γραφτεί πολλά άρθρα σχετικά με τους νέους του σήμερα που παρασύρονται, που δεν ξέρουν τι να κάνουν με τη ζωή τους και δεν ακολουθούν το μονοπάτι των γονέων τους. Αυτή η προεπιλεγμένη πορεία περιελάμβανε συνήθως την εξεύρεση εργασίας, τον γάμο, την απόκτηση παιδιών, τη θρησκευτικότητα και τη συμμετοχή στην τοπική κοινωνία.
Αν και η αυταρχικότητα και οι περιορισμοί του παρελθόντος δεν ήταν υγιείς και ωφέλιμοι, τα βήματα των προκατόχων μας λειτουργούσαν και σαν προστατευτικά αχνάρια για τους νέους, παρέχοντας μία σαφή πορεία, κάτι που για ορισμένους ίσως ήταν σωτήριο. Δεν έχουν όλοι τη διαίσθηση ή το ιδιαίτερο πεπρωμένο που θα τους οδηγήσει σαν φωτεινό αστέρι μέσα από τις αβεβαιότητες της ζωής.
Απλοποιεί τη ζωή
Ο αγαπημένος μου ορισμός της τυπικότητας είναι η αυστηρή τήρηση των κανόνων, κάτι που μοιάζει λίγο με το να έχουμε μία λιτή γκαρνταρόμπα. Οι επιλογές ελαχιστοποιούνται και η ζωή απλοποιείται, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η εστίαση σε άλλους τομείς.
Δεν είναι πάντα εύκολη η διαχείριση πολλαπλών δυνατοτήτων και πιθανοτήτων ούτε η ευθύνη της επιλογής για τα πάντα. Μια τυπική κουλτούρα αφαιρεί μέρος της ευθύνης, κατευνάζει τις επιθυμίες και μας βοηθά να υπηρετήσουμε την αναγκαιότητα νιώθοντας λιγότερο το προσωπικό κόστος.
Η προβλεψιμότητα δεν είναι απαραίτητα ένα μειονέκτημα – αντίθετα, μπορεί να προσφέρει ανακούφιση και γαλήνη στο πνεύμα.
