Η Κομισιόν ανακοίνωσε στις 7 Οκτωβρίου νέα μέτρα για τον χάλυβα, διπλασιάζοντας τους δασμούς στα εισαγόμενα προϊόντα και περιορίζοντας στο μισό τα ανώτατα επιτρεπτά όρια χωρίς επιβάρυνση, σε μια προσπάθεια προστασίας των δοκιμαζόμενων ευρωπαίων παραγωγών από την παγκόσμια υπερπροσφορά.
Ο Επίτροπος Βιομηχανίας, Στεφάν Σαζουρν, τόνισε πως οι αλλαγές αποσκοπούν στην άμυνα των ευρωπαϊκών χαλυβουργείων και εργαζομένων. «Για να σώσουμε τα ευρωπαϊκά μας εργοστάσια χάλυβα και τις θέσεις εργασίας, περιορίζουμε στο μισό τις εισαγόμενες ποσότητες. Διπλασιάζουμε τους τελωνειακούς δασμούς», δήλωσε. «Αυτή είναι η νέα ρήτρα διασφάλισης στον χάλυβα. Αυτή είναι η επαναβιομηχάνιση της Ευρώπης.»
Βάσει της πρότασης, οι αδασμολόγητες εισαγωγές περιορίζονται σε 18,3 εκατ. τόνους ετησίως — κατά 47% λιγότερες από το 2024 — ενώ το πρόστιμο στις ποσότητες που υπερβαίνουν το όριο αυξάνεται στο 50%. Θεσπίζονται επίσης αυστηρότεροι κανόνες ιχνηλασιμότητας, με απαίτηση αποδείξεων προέλευσης ώστε να αποτρέπονται παρακάμψεις.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο ανακοινώθηκε λίγους μήνες μετά τη σχετική αύξηση δασμών στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανέβασε από 4 Ιουνίου τους δασμούς σε χάλυβα και αλουμίνιο στο 50%, με τον Λευκό Οίκο να εξηγεί πως το μέτρο στοχεύει σε πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση της υπερπροσφοράς φθηνών μετάλλων στην αμερικανική αγορά.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ένωση Χάλυβα, η Κίνα παρήγαγε πέρυσι πάνω από 1 δισ. μετρικούς τόνους χάλυβα, αφήνοντας μακράν πίσω τη δεύτερη Ινδία με 149 εκατ. τόνους. Οι ΗΠΑ κατέλαβαν την τέταρτη θέση, ενώ η μοναδική χώρα της ΕΕ στη δεκάδα ήταν η Γερμανία, που βρέθηκε στην έβδομη θέση.
Έκκληση φον ντερ Λάιεν για άμεση έγκριση
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υπογράμμισε την ανάγκη ταχείας αντίδρασης από το μπλοκ για την προστασία ενός κλάδου-κλειδί για την οικονομία και την ασφάλεια της Ευρώπης.
«Ένας ισχυρός, απανθρακοποιημένος τομέας χάλυβα είναι ζωτικής σημασίας για την ανταγωνιστικότητα, την οικονομική ασφάλεια και τη στρατηγική αυτονομία της Ένωσης», δήλωσε. «Η παγκόσμια υπερπροσφορά πλήττει τη βιομηχανία μας. Πρέπει να δράσουμε τώρα· καλώ το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να κινηθούν άμεσα.»
Το μέτρο, που απαιτεί ακόμη έγκριση από τα κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα αντικαταστήσει το ισχύον καθεστώς διασφάλισης το οποίο λήγει τον Ιούνιο του 2026.
Η Επιτροπή κατέθεσε ότι το καλοκαίρι διαβουλεύτηκε με τον κλάδο και τους εμπλεκόμενους φορείς, καταγράφοντας γενική στήριξη υπέρ αυστηρότερων περιορισμών.
Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν εξαιρούνται βάσει υφιστάμενων εμπορικών συμφωνιών, ενώ η Επιτροπή εξετάζει ειδική μεταχείριση υπέρ της Ουκρανίας λόγω των συνθηκών ασφαλείας.
Η βιομηχανία υπό πίεση
Ο χάλυβας αποτελεί πυλώνα της ευρωπαϊκής οικονομίας, με παρουσία στη βιομηχανία κατασκευών, αυτοκινήτου και άμυνας.
Η Ένωση είναι ο τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός παγκοσμίως, με περίπου 300.000 εργαζόμενους άμεσα και 2,5 εκατομμύρια θέσεις εργασίας να εξαρτώνται έμμεσα από τον κλάδο.
Ωστόσο, η παραγωγή υφίσταται έντονες πιέσεις από τον διεθνή ανταγωνισμό, το υψηλό ενεργειακό κόστος και τη χαμηλή ζήτηση.
Από το 2007, οι ευρωπαϊκές χαλυβουργίες έχασαν περίπου 65 εκατ. τόνους σε δυναμικότητα και μειώθηκαν κατά 90.000 έως 100.000 οι θέσεις εργασίας, σύμφωνα με στοιχεία της Επιτροπής.
Η αξιοποίηση της πλεονάζουσας δυναμικότητας υποχώρησε πέρυσι στο 67%, έναντι του 80% που θεωρείται υγιές όριο, ενώ ο κλάδος κατέγραψε ιστορικές απώλειες.
Ο Άξελ Έγκερτ, γενικός διευθυντής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χάλυβα, καλωσόρισε τις προτάσεις και προειδοποίησε ότι οι ευρωπαϊκές εγκαταστάσεις λειτουργούν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, της τάξης του 65%, οδηγώντας σε κλείσιμο εργοστασίων και απολύσεις. «Το ένα τρίτο της ζήτησης καλύπτεται από εισαγωγές χαμηλού κόστους και υψηλής έντασης άνθρακα», επισήμανε.
H ΕΕ εκφράζει την προσδοκία ότι τα νέα μέτρα θα προσφέρουν σταθερότητα στον κλάδο, δίνοντας ανάσες για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες που είναι αναγκαίες για την οικολογική μετάβαση του μπλοκ.
Η Επιτροπή δεσμεύθηκε επίσης να συνεχίσει διαβουλεύσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και το Παγκόσμιο Φόρουμ Υπερπροσφοράς Χάλυβα, με στόχο, όπως αναφέρει, την αντιμετώπιση των βασικών αιτιών της υπερπαραγωγής.
«Το ζήτημα της υπερπροσφοράς είναι παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί ισχυρή, συντονισμένη και ειλικρινή συνεργασία από όλους τους εταίρους», σημείωσε η Επιτροπή σε ανακοίνωσή της.
