Σε πρόσφατη συνέντευξη στην εκπομπή American Thought Leaders, οι δικηγόροι Τζάστιν Μπάττερφηλντ [Justin Butterfield] και Ληθ Πάττερσον [Leath Patterson] ισχυρίστηκαν ότι το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας (ΚΚΚ) διεξάγει συστηματικά «νομικό πόλεμο» (lawfare) εναντίον της εταιρείας Παραστατικών Τεχνών Shen Yun (Shen Yun Performing Arts) και εν γένει εναντίον των ασκουμένων του Φάλουν Γκoνγκ. Οι ισχυρισμοί αυτοί αποκτούν πρακτικό έρεισμα σε σειρά υποθέσεων και ποινικών διώξεων στις ΗΠΑ, που σύμφωνα με αξιωματούχους του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης, αποκαλύπτουν προσπάθειες διείσδυσης και επιρροής σε αμερικανικούς θεσμούς.
Οι Μπάττερφηλντ και Πάττερσον, νομικοί σύμβουλοι που έχουν υπερασπιστεί το Shen Yun [Σεν Γιουν] και έχουν ειδίκευση σε θέματα θρησκευτικής ελευθερίας, περιέγραψαν μπροστά στην κάμερα πώς επιχειρεί το Πεκίνο, με ποικίλες τακτικές, να μεταφέρει στο εξωτερικό την καταστολή που διεξάγει σε εθνικό επίπεδο, επιχειρώντας να χρησιμοποιήσει το αμερικανικό νομικό και πολιτικό σύστημα ως εργαλείο πίεσης, χειραγωγώντας την κοινή γνώμη και στοχοποιώντας θρησκευτικές οργανώσεις που αποκαλύπτουν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στόχος, σύμφωνα με τους ίδιους, είναι τόσο η ηθική και οικονομική εξαντλητική πίεση (litigation as weαpon) όσο και η δημιουργία αρνητικής διάθεσης στην κοινή γνώμη μέσω πληρωμένων ή ελεγχόμενων «συνεργατών». «Το ΚΚΚ πιστεύει ότι μπορεί να κάνει στο εξωτερικό ό,τι κάνει στο εσωτερικό», σχολίασε ο Μπάττερφηλντ.
Ο Πάττερσον σημείωσε: «Δυσφήμηση όσων αποκαλύπτουν τα εγκλήματά του, το ΚΚΚ δικαιολογεί τη δίωξη θρησκευτικών μειονοτήτων, συμπεριλαμβανομένου του Φάλουν Γκονγκ. Είναι μια συντονισμένη εκστρατεία επιρροής [που κοστίζει] δισεκατομμύρια».
«Εάν μια τέτοια διείσδυση παραμείνει ανεξέλεγκτη θα μπορούσε να υπονομεύσει την ίδια τη βάση της νομικής και ηθικής τάξης της Αμερικής – την ελευθερία της συνείδησης πάνω στην οποία χτίστηκε αυτή η χώρα», προειδοποίησε ο Πάτερσον.
Τι είναι το Shen Yun και γιατί βάλλεται από το Πεκίνο
Η εταιρεία Παραστατικών Τεχνών Shen Yun ιδρύθηκε το 2006 στη Νέα Υόρκη από Kινέζους καλλιτέχνες της διασποράς, που επιθυμούσαν την αναβίωση του παραδοσιακού κινεζικού πολιτισμού, ο οποίος έχει σχεδόν εξαλειφθεί από το κινεζικό κομμουνιστικό καθεστώς, μετά από μια πορεία 5.000 ετών.
Οι παραστάσεις του συνδυάζουν κλασικό κινεζικό χορό, συμφωνική μουσική, παραδοσιακές στολές και ψηφιακά σκηνικά υψηλής τεχνολογίας.Εκτός από μύθους και θρύλους της αρχαίας Κίνας, το Shen Yun παρουσιάζει και σύγχρονες ιστορίες, μεταξύ των οποίων ορισμένες που αποκαλύπτουν τη δίωξη που υφίστανται στην Κίνα οι ασκούμενοι του Φάλουν Γκoνγκ (ή αλλιώς Φάλουν Ντάφα), μιας αρχαίας πνευματικής πρακτικής βασισμένης στις αρχές Αλήθεια, Καλοσύνη, Ανεκτικότητα, που αριθμεί εκατομμύρια οπαδούς σε όλο τον κόσμο.
Αυτή ακριβώς η πνευματική διάσταση είναι που το καθιστά «κόκκινο πανί» για το ΚΚΚ, το οποίο διεξάγει μια σκληρή εκστρατεία καταστολής του Φάλουν Γκονγκ από το 1999, που περιλαμβάνει αυθαίρετες συλλήψεις, βασανιστήρια και εξαναγκαστικές αφαιρέσεις οργάνων [1] , σύμφωνα με ευρήματα του Ανεξάρτητου Δικαστηρίου για την Κίνα στο Λονδίνο (2019), μαρτυρίες, ανεξάρτητες έρευνες διεθνών οργανισμών, καθώς και ψηφισμάτων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Αμερικανικού Κογκρέσου.
Στοιχεία και υποθέσεις που φωτίζουν την εικόνα
Οι αποκαλύψεις των Αμερικανών νομικών φέρνουν στο φως μια σειρά από παρεμβάσεις του κινεζικού καθεστώτος που έχουν στόχο να πλήξουν το Shen Yun και τους συνδεδεμένους με αυτό καλλιτεχνικούς και πνευματικούς φορείς.
1. Απόπειρα δωροδοκίας ομοσπονδιακού αξιωματούχου
Πράκτορες που φέρονται να δρούσαν για λογαριασμό του Πεκίνου προσπάθησαν να δωροδοκήσουν υπάλληλο της αμερικανικής φορολογικής υπηρεσίας (IRIS), προκειμένου να ανακληθεί το καθεστώς μη κερδοσκοπικού οργανισμού του Shen Yun, μια ενέργεια που αν πετύχαινε, θα είχε παραλύσει τη λειτουργία του στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο αξιωματούχος ωστόσο, αποδείχτηκε μυστικός πράκτορας του FBI. Δύο πράκτορες του ΚΚΚ συνελήφθησαν και καταδικάστηκαν για απόπειρα δωροδοκίας και παράνομη δραστηριότητα υπέρ ξένης κυβέρνησης.
2. Πίεση μέσω ιδιωτικών επιχειρήσεων
Σε άλλο περιστατικό, κατά την επίσκεψη ενός υψηλόβαθμου Κινέζου αξιωματούχου στο Χιούστον, ασκούμενοι του Φάλουν Γκονγκ – του πνευματικού κινήματος που συνδέεται με τους καλλιτέχνες του Shen Yun – εκδιώχθηκαν βίαια από δωμάτια ξενοδοχείου που είχαν νοικιάσει για μια ειρηνική διαμαρτυρία. Όπως δήλωσε ο δικηγόρος Μπάττερφηλντ, «το ξενοδοχείο έκανε τη βρώμικη δουλειά του Πεκίνου». Μια μεταγενέστερη δικαστική απόφαση δικαίωσε τους ασκούμενους, επιβεβαιώνοντας την προστασία της ελευθερίας λόγου και θρησκευτικής έκφρασης στις ΗΠΑ.
3. Δικαστική παρενόχληση και προπαγάνδα
Ένας Κινέζος μετανάστης που κατοικούσε κοντά στην πανεπιστημιούπολη του Shen Yun στη Νέα Υόρκη κατέθεσε επανειλημμένα αβάσιμες περιβαλλοντικές αγωγές. Αν και όλες απορρίφθηκαν από τα αμερικανικά δικαστήρια, η διαδικασία προκάλεσε οικονομική αιμοραγία και αρνητική δημοσιότητα. Ο νομικός Πάττερσον παρομοίασε την τακτική με εκείνη που έχει χρησιμοποιηθεί σε υποθέσεις παρενόχλησης εβραϊκών συναγωγών: «Θάνατος με χίλιες περικοπές: διαρκείς έλεγχοι, νομικά εμπόδια και διοικητική παρενόχληση».
Πέρα από τις δικαστικές αίθουσες και τις άμεσες παρεμβάσεις, το ΚΚΚ διεξάγει και μια εκτεταμένη εκστρατεία παραπληροφόρησης με στόχο να απονομιμοποιήσει στο μυαλό του κόσμου το Shen Yun και το πνευματικό κίνημα του Φάλουν Γκονγκ. Αρνητικά δημοσιεύματα, γεμάτα διαστρεβλωμένες ή ψευδείς πληροφορίες, μεταφράζονται και αναπαράγονται από μέσα ενημέρωσης που ελέγχονται από το κινεζικό κράτος, αλλά και από επιλεγμένους σχολιαστές, YouTubers και bloggers που πληρώνονται για να διαδίδουν ψέματα. Αναφέρει χαρακτηριστικά ο Μπάττερφηλντ: «Γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να εκφοβίσουν άμεσα, έτσι πληρώνουν τρίτους για να το κάνουν. Οι άνθρωποι αυτοί παρουσιάζονται ως ανεξάρτητοι σχολιαστές, αλλά στην πραγματικότητα διαδίδουν οργανωμένα ψεύδη».
Η πρακτική αυτή, σημειώνουν οι νομικοί, αντανακλά την προσέγγιση του «Ενωμένου Μετώπου» του Πεκίνου, ενός μηχανισμού που χρησιμοποιεί μεσάζοντες για να φιμώσει επικριτικές φωνές, ενώ το ίδιο το καθεστώς διατηρεί την «εύλογη δυνατότητα άρνησης».
Με αυτό τον τρόπο η κινεζική προπαγάνδα διοχετεύεται μέσα από τοπικές κοινωνίες και διαδικτυακές κοινότητες, εμφανιζόμενη ως απόψεις που διαμορφώνονται ελεύθερα, ενώ στην πραγματικότητα αποτελούν μέρος μιας κεντρικά ενορχηστρωμένης στρατηγικής ελέγχου και πληροφόρησης.
Στόχος του ΚΚΚ, σημείωσαν οι Μπάττερφηλντ και Πάττερσον, είναι να ελέγξει την κυρίαρχη αφήγηση σε παγκόσμιο επίπεδο, μετατρέποντας τα ανοιχτά νομικά συστήματα σε εργαλεία καταστολής.
«Στη Αμερική μπορείς να μηνύσεις οποιονδήποτε για οτιδήποτε. Ακόμα και οι πιο αβάσιμες αγωγές πρέπει να εξεταστούν – αυτή είναι η ευπάθεια που εκμεταλλεύεται το ΚΚΚ», είπε ο Πάττερσον.
Με αυτόν τον συνδυασμό νομικής παρενόχλησης και πληροφοριακής χειραγώγησης, το Πεκίνο επιχειρεί να επηρεάσει το πώς η διεθνής κοινότητα αντιλαμβάνεται το Shen Yun και τελικά την ίδια την κινεζική πολιτιστική κληρονομιά.
Η ελληνική διάσταση της υπόθεσης
Αν και τα συγκεκριμένα περιστατικά εκτυλίχθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, το μοτίβο επιρροής και παρεμπόδισης φαίνεται να επαναλαμβάνεται και στην Ευρώπη. Σε αρκετές περιπτώσεις, σύμφωνα με μαρτυρίες διοργανωτών και νομικών εκπροσώπων, κινεζικές διπλωματικές αποστολές είχαν προηγουμένως επικοινωνήσει με τους υπεύθυνους των χώρων όπου θα παρουσιαζόταν το υπερθέαμα, προειδοποιώντας για «πιθανές συνέπειες» ή ζητώντας «αναθεώρηση» της συνεργασίας.
Αν και τέτοιες παρεμβάσεις δύσκολα αφήνουν επίσημα ίχνη, το μοτίβο συμπίπτει με αντίστοιχα περιστατικά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες – από τη Γερμανία έως τη Σουηδία όπου οι κινεζικές αρχές φέρονται να άσκησαν πίεση σε τοπικούς φορείς πολιτισμού ή αυτοδιοίκησης για να αποτρέψουν την παρουσίαση του Shen Yun.
Η Ελλάδα υπήρξε μία από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες όπου καταγράφηκε απευθείας παρέμβαση της κινεζικής πρεσβείας για την ανάσχεση των παραστάσεων του Shen Yun.
Το 2010, λίγο πριν την προγραμματισμένη εμφάνιση του θιάσου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, η διοίκηση του Μεγάρου ακύρωσε αιφνιδίως τις παραστάσεις, επικαλούμενη «τεχνικό πρόβλημα». Η εταιρεία παραγωγής προσέφυγε στη δικαιοσύνη, καταγγέλλοντας παραβίαση όρων της σύμβασης και άμεση πολιτική παρέμβαση ξένου κράτους σε καλλιτεχνική δραστηριότητα επί ελληνικού εδάφους.
Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, λίγο πριν την ακύρωση είχε πραγματοποιηθεί επίσκεψη κινεζικής αντιπροσωπείας στο Μέγαρο, ενώ την ίδια περίοδο έλαβε χώρα εκδήλωση της Cosco στην Αθήνα, σε μια περίοδο που οι οικονομικές σχέσεις Ελλάδας-Κίνας βρίσκονταν σε φάση στενής προσέγγισης.
Η υπόθεση παρέμεινε επί σειρά ετών σε δικαστική εκκρεμότητα, ώσπου το Εφετείο Αθηνών, μετά από 14 χρόνια, με την απόφαση 4235/2024, αναγνώρισε ότι πράγματι υπήρξε παράνομη και αδικαιολόγητη ακύρωση της παράστασης, επιβεβαιώνοντας ότι η στάση της διοίκησης του Μεγάρου υπαγορεύθηκε «από εξωγενείς, μη καλλιτεχνικούς λόγους».
Η απόφαση αυτή χαρακτηρίστηκε ιστορική, καθώς για πρώτη φορά ελληνικό δικαστήριο αναγνώρισε την παρέμβαση της κινεζικής διπλωματίας σε πολιτιστικό γεγονός ως πράξη αντίθετη με τη συνταγματική προστασία της ελευθερίας της τέχνης και της έκφρασης (άρθρα 14 και 16 του Συντάγματος).
Η υπόθεση εγείρει σοβαρά ερωτήματα για τα όρια της πολιτιστικής ελευθερίας στη χώρα, αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο η εξωτερική πολιτική ισορροπεί ανάμεσα στη διπλωματία και την υπεράσπιση θεμελιωδών δημοκρατικών αξιών.
Η απόφαση του Εφετείου Αθηνών προσφέρει μια καθαρή νομική βάση και ένα σημαντικό προηγούμενο: επιβεβαιώνει ότι η πολιτιστική λογοκρισία κατόπιν ξένων παρεμβάσεων παραβιάζει τις αρχές της ελευθερίας της τέχνης και της εθνική κυριαρχίας, αποτελώντας ορόσημο στην προάσπιση της πολιτιστικής ελευθερίας στην Ευρώπη.
Μετά τη δικαίωση του 2024, η μπάλα βρίσκεται πλέον στο γήπεδο των πολιτιστικών θεσμών του κράτους. Θα επιτρέψει η Ελλάδα, μετά από 15 χρόνια, να παρουσιαστεί το Shen Yun ελεύθερα και χωρίς παρεμβάσεις; Το ζήτημα ξεπερνά μια ακυρωμένη παράσταση.
Όπως δήλωσε πρόσφατα ο Τζάστιν Μπάττερφηλντ: «Κάθε φορά που μια χώρα επιτρέπει στο Shen Yun να ανέβει στη σκηνή της, στέλνει μήνυμα πως η ελευθερία συνείδησης και η καλλιτεχνική έκφραση παραμένουν άθικτες».
Ένα μοτίβο διεθνών παρεμβάσεων και νέες εξελίξεις
Η υπόθεση της Ελλάδας δεν είναι μεμονωμένη. Το Shen Yun έχει βρεθεί αντιμέτωπο με παρόμοιες παρεμβάσεις σε δεκάδες χώρες. Ενδεικτικά αναφέρονται:
Τσεχία (2014): Η κινεζική πρεσβεία άσκησε πιέσεις για ακύρωση των παραστάσεων στην Πράγα. Ο τότε υπουργός Πολιτισμού Ντάνιελ Χέρμαν αρνήθηκε να υποκύψει, δηλώνοντας πως «η τέχνη δεν λογοκρίνεται».
Δανία (2018): Το Βασιλικό Θέατρο απέρριψε τις πιέσεις της κινεζικής πρεσβείας. Δανοί βουλευτές μίλησαν δημόσια υπέρ της ελευθερίας του Shen Yun.
Ηνωμένες Πολιτείες (2025): Ο Λευκός Οίκος καταδίκασε απόπειρα εκφοβισμού του θιάσου στην Ουάσιγκτον.
Νότια Κορέα (2025): Δικαστήριο της χώρας επέβαλε την ομαλή διεξαγωγή των παραστάσεων του Shen Yun σε θέατρο το οποίο είχε δοκίμασε να υπαναχωρήσει από τη συμφωνία υπό την πίεση του Πεκίνου.
Παράλληλα, διάφορες χώρες έχουν προβεί σε κινήσεις που αναγνωρίζουν και καταδικάζουν τις εγκληματικές πρακτικές του Πεκίνου, αναφορικά με τη δίωξη των ασκουμένων του Φάλουν Γκονγκ και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων γενικότερα, στην Κίνα.
Ιούνιος 2019: Το Ανεξάρτητο δικαστήριο για την Κίνα στο Λονδίνο επιβεβαίωσε [4] ότι το Πεκίνο διεξάγει συστηματικές, εξαναγκαστικές αφαιρέσεις οργάνων από ασκούμενους του Φάλουν Γκονγκ που κρατούνται παράνομα.
Ιανουάριος 2024: Το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα [2] καταδικάζοντας τη δίωξη του Φάλουν Γκονγκ στην Κίνα.
Μάιος 2025: Η Βουλή των αντιπροσώπων των ΗΠΑ ψήφισε τον νόμο [3] HR 1540-Falun Gong Protection Act, που προστατεύει της ομάδα από τη δίωξη.
Παγκόσμιες επιπτώσεις
Σύμφωνα με τους δικηγόρους, η στρατηγική του Πεκίνου θέτει τρεις κύριες απειλές:
1. Διάβρωση της θρησκευτικής ελευθερίας μέσω εκφοβισμού και φόβου
2. Διάδοση αυταρχικών παρεμβάσεων πέρα από τα σύνορα της Κίνας
3. Στοχευμένη παρενόχληση μειονοτικών θρησκευτικών ομάδων και κρατουμένων συνείδησης, συμπεριλαμβανομένων Χριστιανών, Ουιγούρων, Θιβετιανών και ασκουμένων του Φάλουν Γκονγκ
Οι μέθοδοι του ΚΚ Κίνας για την καταστολή της διαφωνίας έχει προκαλέσει ανησυχία τόσο στην Ευρώπη όσο και στον Καναδά, όπου έχουν εμφανιστεί παρόμοιες περιπτώσεις παρέμβασης. Οι ειδικοί προτρέπουν τα δημοκρατικά έθνη να αυστηροποιήσουν τους νόμους περί ξένων πρακτόρων και να επεκτείνουν την εποπτεία της αντικατασκοπείας.
«Δεν πρόκειται μόνο για το Σεν Γιουν ή το Φάλουν Γκονγκ», δήλωσε ο Πάττερσον. «Πρόκειται για την προάσπιση της ελευθερίας συνείδησης ως καθολικού δικαιώματος».
