Κατά την 80ή Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, η Τρίτη Επιτροπή εξέτασε την Έκθεση του Ύπατου Αρμοστή του Οργανισμού για τους Πρόσφυγες, καθώς και ζητήματα που αφορούν επαναπατρισθέντες και εκτοπισμένα άτομα.
Το σχέδιο ψηφίσματος υπέβαλαν από κοινού 33 κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, συγκεκριμένα οι Αρμενία, Αυστρία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Βραζιλία, Βουλγαρία, Καναδάς, Κολομβία, Κροατία, Κύπρος, Δανία, Ελ Σαλβαδόρ, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γεωργία, Γερμανία, Ονδούρα, Ισλανδία, Ιρλανδία, Λιχτενστάιν, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μεξικό, Ολλανδία, Νιγηρία, Νορβηγία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβενία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Ουκρανία και Ηνωμένο Βασίλειο.
Το σχέδιο αποτελεί τη συνέχιση της ετήσιας διαδικασίας ανανέωσης της εντολής του Ύπατου Αρμοστή, επιβεβαιώνοντας την υποστήριξη των κρατών-μελών στις δράσεις του Γραφείου για την προστασία και αρωγή των προσφύγων και των εκτοπισμένων παγκοσμίως.
Το ψήφισμα επιβεβαιώνει τη σημασία της Σύμβασης του 1951 για το καθεστώς των προσφύγων και του Πρωτοκόλλου του 1967 ως βάση του διεθνούς συστήματος προστασίας, αναγνωρίζοντας τη σημασία της πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής τους από τα συμβαλλόμενα κράτη και των αξιών που αυτές ενσωματώνουν. Υπογραμμίζει, ιδίως, τη σημασία του πλήρους σεβασμού της αρχής της μη προώθησης.
Παράλληλα, καλεί τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της να εφαρμόσει το Παγκόσμιο Σύμφωνο για τους Πρόσφυγες, προκειμένου να επιτευχθούν οι τέσσερις στόχοι του, στη βάση της αρχής της δίκαιης κατανομής βαρών και ευθυνών.
Σε ό,τι αφορά τις μεταναστευτικές οδούς της Ανατολικής Μεσογείου, το ψήφισμα ενθαρρύνει τη διεθνή συνεργασία για την ενίσχυση της προσπάθειας πρόληψης και καταπολέμησης της εμπορίας και διακίνησης ανθρώπων, καθώς και για τη διασφάλιση κατάλληλων μηχανισμών ανταπόκρισης, περιλαμβανομένων, όπου ενδείκνυται, σωστικών ενεργειών, υποδοχής, καταγραφής και παροχής βοήθειας.
Εκφράζει βαθιά ανησυχία για τον μεγάλο αριθμό αιτούντων άσυλο που έχασαν τη ζωή τους ή αγνοούνται, στη θάλασσα και στη στεριά, προσπαθώντας να φτάσουν σε ασφαλές μέρος, και ενθαρρύνει τη διεθνή συνεργασία για την ενίσχυση των μηχανισμών πρόληψης, έρευνας και διάσωσης, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο.
Σε σχέση με τις υποχρεώσεις προστασίας, καλεί τα κράτη να εξετάζουν τις αιτήσεις ασύλου αναγνωρίζοντας πλήρως όσους χρήζουν διεθνούς προστασίας, σύμφωνα με τις διεθνείς και περιφερειακές τους δεσμεύσεις. Καταδικάζει τον αυξανόμενο αριθμό περιστατικών προώθησης και παράνομης απέλασης προσφύγων και αιτούντων άσυλο, καθώς και πρακτικές άρνησης πρόσβασης στο άσυλο.
Στα ζητήματα φύλου και ένταξης, το ψήφισμα καταδικάζει απερίφραστα τις επιθέσεις και κάθε μορφή βίας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και έμφυλης βίας. Ενθαρρύνει τα κράτη και το Γραφείο του Ύπατου Αρμοστή να διασφαλίσουν ότι οι απόψεις των εκτοπισμένων γυναικών και των κοριτσιών λαμβάνονται υπ’ όψιν, προωθώντας την ουσιαστική συμμετοχή τους σε ζητήματα που τις αφορούν, καθώς και την πλήρη και ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στον σχεδιασμό, την εφαρμογή και την αξιολόγηση πολιτικών και ανθρωπιστικών προγραμμάτων.
Στο ψήφισμα εκφράζεται και η ανησυχία για τις αυξανόμενες αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, των φυσικών καταστροφών, της περιβαλλοντικής υποβάθμισης και της απώλειας βιοποικιλότητας, που συμβάλλουν στην αναγκαστική μετακίνηση πληθυσμών. Καλεί τα κράτη-μέλη να λάβουν κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση των φαινομένων αυτών, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και τις δυνατότητες πρόληψης και ανταπόκρισης σε περιπτώσεις εκτοπισμού.
Επιπλέον, σημειώνει ανησυχία για τη μείωση της χρηματοδότησης του Γραφείου του Ύπατου Αρμοστή το 2025 και καλεί τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των μη παραδοσιακών δωρητών, να αυξήσουν επειγόντως τη χρηματοδότηση, ιδίως την ευέλικτη χρηματοδότηση, ώστε να αντιμετωπιστεί η πρωτοφανής κρίση πόρων.
Το ψήφισμα ζητάεπίσης πιο δίκαιη κατανομή βαρών και ευθυνών για τη φιλοξενία και στήριξη των προσφύγων παγκοσμίως, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις υπάρχουσες συνεισφορές και τις διαφορές σε δυνατότητες και πόρους μεταξύ των κρατών.
Υπενθυμίζει ότι το έργο του Ύπατου Αρμοστή είναι απολύτως μη πολιτικού, αλλά ανθρωπιστικού και κοινωνικού χαρακτήρα, και επαναβεβαιώνει τον καθαρά ανθρωπιστικό προσανατολισμό της αποστολής του Γραφείου για την παροχή διεθνούς προστασίας στους πρόσφυγες και την αναζήτηση βιώσιμων λύσεων για αυτούς.
Τέλος, υπογραμμίζει ότι ο εθελούσιος επαναπατρισμός παραμένει η προτιμώμενη λύση, ενώ αναγνωρίζει τη σημασία του επανεποικισμού ως στρατηγικού εργαλείου προστασίας και βιώσιμης λύσης για τους πρόσφυγες. Καλεί τα κράτη να δημιουργήσουν, να επεκτείνουν ή να διευκολύνουν την πρόσβαση σε συμπληρωματικές και βιώσιμες οδούς προστασίας, όπως η ανθρωπιστική υποδοχή, η οικογενειακή επανένωση, η κινητικότητα εργασίας και τα εκπαιδευτικά προγράμματα.
Της Γεωργίας Γαραντζιώτη
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
