# ΕΥΡΩΠΗ, ΚΟΣΜΟΣ

Η Ευρώπη ανησυχεί καθώς οι ΗΠΑ εξετάζουν την άρση των κυρώσεων στη Ρωσία

Η Μόσχα δηλώνει έτοιμη να επαναφέρει την Πρωτοβουλία Σιτηρών της Μαύρης Θάλασσας, στο πλαίσιο μιας πιθανής εκεχειρίας, εάν ικανοποιηθεί το αίτημα της για άρση των κυρώσεων

ADAM MORROW
1 Απριλίου, 2025

Την περασμένη εβδομάδα, Αμερικανοί και Ρώσοι αξιωματούχοι πραγματοποίησαν μαραθώνιες συνομιλίες στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, με στόχο την επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα.

Μετά τις συνομιλίες, ο Λευκός Οίκος φάνηκε να σηματοδοτεί την προθυμία του να άρει ορισμένους περιορισμούς στις ρωσικές εξαγωγές γεωργικών προϊόντων και λιπασμάτων — πάγιο αίτημα της Ρωσίας — στο πλαίσιο μιας συμφωνίας εκεχειρίας.

Ο πρώην αξιωματούχος του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, πρέσβης Μάθιου Μπράιζα, δήλωσε στην Epoch Times ότι φαίνεται σαφές πως η αμερικανική κυβέρνηση εξετάζει τρόπους να επιτύχει για τη Ρωσία άρση των κυρώσεων, στο πλαίσιο κάποιας συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Σε ανακοίνωση της 25ης Μαρτίου, ο Λευκός Οίκος ανέφερε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν να διασφαλίσουν την ασφαλή ναυσιπλοΐα, να αποκλείσουν τη χρήση βίας και να αποτρέψουν τη χρήση εμπορικών πλοίων για στρατιωτικούς σκοπούς στη Μαύρη Θάλασσα.

Στην ίδια ανακοίνωση, επισημάνθηκε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση της πρόσβασης της Ρωσίας στις διεθνείς αγορές για εξαγωγές αγροτικών προϊόντων και λιπασμάτων, θα μειώσουν το κόστος θαλάσσιας ασφάλισης και θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε λιμάνια και συστήματα πληρωμών για τέτοιες συναλλαγές.

Αντίστοιχη ανακοίνωση εξέδωσε το Κρεμλίνο την ίδια ημέρα, επαναλαμβάνοντας τις δύο βασικές δεσμεύσεις. Ωστόσο, σε αντίθεση με τη δήλωση των ΗΠΑ, η Μόσχα τόνισε ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν να προχωρήσουν στην εφαρμογή της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας.

Η εν λόγω συμφωνία, η οποία είχε επιτρέψει στην Ουκρανία να εξάγει σιτηρά μέσω της Μαύρης Θάλασσας, είχε αρχικά συναφθεί το καλοκαίρι του 2022 με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ και της Τουρκίας. Έναν χρόνο αργότερα, η Ρωσία αρνήθηκε να την ανανεώσει, υποστηρίζοντας ότι δεν είχαν τηρηθεί οι όροι που της επέτρεπαν να εξάγει τα δικά της σιτηρά και λιπάσματα. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είχε δηλώσει κατά τη λήξη της συμφωνίας στις 17 Ιουλίου 2023 ότι το σκέλος που αφορούσε τη Ρωσία δεν είχε εφαρμοστεί, με αποτέλεσμα την ακύρωση της ανανέωσής της.

Κατά τη διάρκεια ισχύος της συμφωνίας, η Ουκρανία είχε καταφέρει να εξάγει δεκάδες εκατομμύρια τόνους σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, παρά τις συνεχιζόμενες εχθροπραξίες με τη Ρωσία. Από την αρχή, ωστόσο, η Μόσχα διαμαρτυρόταν ότι το δεύτερο σκέλος της συμφωνίας — ένα μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ Ρωσίας και ΟΗΕ — δεν εφαρμοζόταν επαρκώς.

Το εν λόγω μνημόνιο προέβλεπε την απομάκρυνση των εμποδίων για τις ρωσικές εξαγωγές σιτηρών και λιπασμάτων. Παρόλα αυτά, και ενώ η συμφωνία παρέμενε σε ισχύ, η Μόσχα κατηγορούσε επανειλημμένα την Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες ότι εμποδίζουν τις ρωσικές αγροτικές εξαγωγές, παραβιάζοντας τους όρους της συμφωνίας.

Στη δήλωση της 25ης Μαρτίου, το Κρεμλίνο ανέφερε ότι η επιδιωκόμενη εκεχειρία στη Μαύρη Θάλασσα θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο εάν αρθούν οι περιορισμοί στη Rosselkhozbank (Ρωσική Αγροτική Τράπεζα) και σε άλλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που εμπλέκονται στο διεθνές εμπόριο τροφίμων και λιπασμάτων, επανασυνδεθούν με το σύστημα SWIFT και ανοίξουν αντίστοιχοι λογαριασμοί ανταπόκρισης.

Επιπλέον, η Ρωσία απαίτησε την άρση των περιορισμών στις χρηματοδοτικές συναλλαγές, καθώς και την κατάργηση των κυρώσεων στις ρωσικές εταιρείες παραγωγής και εξαγωγής τροφίμων και λιπασμάτων.

Το Κρεμλίνο ζήτησε επίσης την άρση των κυρώσεων στα ρωσικά πλοία που μεταφέρουν τρόφιμα και λιπάσματα, καθώς και την έγκριση της εισαγωγής γεωργικού εξοπλισμού από τη Ρωσία.

Σύμφωνα με τον Πεσκόφ, οι απαιτήσεις αυτές είναι σχεδόν ίδιες με εκείνες που περιλαμβάνονταν στην αρχική Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας για τα Σιτηρά (Black Sea Grain Initiative-BSGI), επισημαίνοντας ότι αυτή τη φορά πρέπει να διασφαλιστεί η δικαιοσύνη. Σε δηλώσεις του, στις 26 Μαρτίου, τόνισε ότι οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ θα συνεχιστούν.

Εμπορικά πλοία, μέρος της συμφωνίας για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, περιμένουν να περάσουν το στενό του Βοσπόρου, στις 31 Οκτωβρίου 2022. (Umit Bektas/Reuters/File Photo)

Την ίδια ημέρα, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο ανέφερε ότι η Ουάσιγκτον θα αξιολογήσει τα ρωσικά αιτήματα. Όπως δήλωσε στους δημοσιογράφους, μετά τη συνάντηση στο Ριάντ, οι Ρώσοι παρουσίασαν έναν κατάλογο προϋποθέσεων, τον οποίο οι ΗΠΑ θα εξετάσουν και θα υποβάλουν στον Αμερικανό πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ.

Ο Μπράιζα σημείωσε ότι οι ΗΠΑ φαίνεται να υποστηρίζουν πλέον τη διευκόλυνση των ρωσικών εξαγωγών από τη Μαύρη Θάλασσα, ιδίως όσον αφορά τα λιπάσματα και τα σιτηρά. Ανέφερε επίσης ότι αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την άρση των κυρώσεων στη ρωσική αγροτική τράπεζα.

Η Ευρώπη αντιστέκεται

Αντιδρώντας στους ρωσικούς όρους, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατηγόρησε τη Μόσχα ότι προσθέτει αιτήματα για την άρση των κυρώσεων στη συμφωνία εκεχειρίας που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση. Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Παρίσι, στις 26 Μαρτίου, δήλωσε ότι η Ρωσία θέτει όρους σχετικά με τις κυρώσεις στην αμερικανική πλευρά, ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι οι διαπραγματευτές των ΗΠΑ θα παραμείνουν σταθεροί απέναντι στα ρωσικά αιτήματα. Υπογράμμισε, επίσης, ότι η Ουκρανία έχει επιδείξει ανθεκτικότητα και τόνισε πως είναι σημαντικό οι εταίροι της να επιδείξουν τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο ανθεκτικότητας.

Την ίδια ημέρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τοποθετήθηκε επί του θέματος, επισημαίνοντας ότι η πλήρης αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από την ουκρανική επικράτεια παραμένει βασική προϋπόθεση για την άρση ή τη χαλάρωση των κυρώσεων. Σε σχετική δήλωση, η εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικών υποθέσεων και πολιτικής ασφαλείας, Ανίττα Χίππερ, ανέφερε ότι η άνευ όρων αποχώρηση όλων των ρωσικών στρατευμάτων από το σύνολο της ουκρανικής επικράτειας θα αποτελούσε μία από τις κύριες προϋποθέσεις για την τροποποίηση ή την άρση των κυρώσεων.

Ωστόσο, ο συγκεκριμένος όρος δεν θεωρείται αποδεκτός από τη Μόσχα, η οποία το 2022 προσάρτησε τέσσερις περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας, τις οποίες θεωρεί πλέον τμήμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους, στις 27 Μαρτίου, ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ φάνηκε να αποκλείει κάθε βραχυπρόθεσμο ενδεχόμενο άρσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας. Μετά από συνάντηση με Ευρωπαίους ηγέτες στο Παρίσι, δήλωσε ότι η χρονική στιγμή δεν είναι κατάλληλη για άρση των κυρώσεων, υποστηρίζοντας μάλιστα το αντίθετο.

Παρόλα αυτά, στις 27 Μαρτίου, εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών ανέφερε ότι η Μόσχα και η Ουάσιγκτον εξετάζουν το πλαίσιο μιας «νέας συμφωνίας», το οποίο, όπως δήλωσε, βρίσκεται σε φάση συζητήσεων, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass.

Σύμφωνα με τον Μπράιζα, δεν υπάρχει τρόπος να ξεπεραστεί το αδιέξοδο μεταξύ του ρωσικού αιτήματος για άρση των κυρώσεων και της άρνησης της ΕΕ να το δεχτεί, εκτός εάν η Ρωσία αποσύρει πλήρως τις δυνάμεις της από την Ουκρανία. Εκτίμησε ότι ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν προσπαθεί να αποσπάσει όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να εκμεταλλευτεί τις διαφορές μεταξύ της Ουάσιγκτον και των Ευρωπαίων συμμάχων της. Πρόσθεσε ακόμη ότι δεν πιστεύει πως ο Πούτιν επιθυμεί να σταματήσει τις εχθροπραξίες, σημειώνοντας πως ο Ρώσος πρόεδρος δεν έχει μετριάσει τις απαιτήσεις που είχε διατυπώσει ακόμη και πριν από την εισβολή στην Ουκρανία.

Ο πρώην πρέσβης της Τουρκίας στη Ρωσία, Χαλίλ Ακιντζί, ανέφερε ότι εάν η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφασίσει να άρει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, είναι απίθανο να λάβει υπ’ όψιν τις αντιδράσεις της Ευρώπης. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν χρειάζεται να πείσει τους Ευρωπαίους, καθώς δεν ακολουθεί τους γενικούς κανόνες. Ανέφερε, επίσης, ότι εάν έχει τη δυνατότητα να το πράξει, θα το κάνει, σημειώνοντας ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ελέγχουν το σύστημα πληρωμών SWIFT, κάτι που τους δίνει τη δυνατότητα να καταργήσουν πολλές από τις κυρώσεις.

Τέλος, ο Ακιντζί υπενθύμισε ότι παρότι η Τουρκία είχε διαμεσολαβήσει στη σύναψη της Πρωτοβουλίας της Μαύρης Θάλασσας για τα Σιτηρά (BSGI) το 2022, αυτή τη φορά δεν διαδραματίζει αντίστοιχο ρόλο. Όπως εξήγησε, η Τουρκία είναι ιδιαίτερα απασχολημένη αυτή την περίοδο, αναφερόμενος στις διαδηλώσεις που ξέσπασαν μετά τη σύλληψη του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, ο οποίος ανήκει στην αντιπολίτευση.

Με πληροφορίες από το Reuters

Πως μπορείτε να μας βοηθήσετε ώστε να συνεχίσουμε να σας κρατάμε ενημερωμένους

Ποιος είναι ο λόγος που χρειαζόμαστε την βοήθειά σας για την χρηματοδότηση του ερευνητικού ρεπορτάζ μας; Επειδή είμαστε ένας ανεξάρτητος οργανισμός ειδήσεων που δεν επηρεάζεται από καμία κυβέρνηση, εταιρεία ή πολιτικό κόμμα. Από την ημέρα που ξεκινήσαμε, έχουμε έρθει αντιμέτωποι με προσπάθειες αποσιώπησης της αλήθειας – κυρίως από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά δεν θα λυγίσουμε. Η ελληνική έκδοση της Epoch Times βασίζεται ολοκληρωτικά στις γενναιόδωρες συνεισφορές σας για να διατηρήσει την παραδοσιακή δημοσιογραφία ζωντανή και υγιή στην Ελληνική γλώσσα. Μαζί, μπορούμε να συνεχίσουμε να διαδίδουμε την αλήθεια.