Στις 12 Μαρτίου, το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (Office of Foreign Assets Control-OFAC) του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις στον Ράβα Ματζίντ, έναν διαβόητο Σουηδό εγκληματία γνωστό ως «Κουρδική Αλεπού». Ο 38χρονος Ματζίντ, γεννημένος στο Ιράν, ηγείται του εγκληματικού δικτύου Foxtrot, μιας από τις ισχυρότερες οργανωμένες συμμορίες στη Σουηδία. Σύμφωνα με το OFAC, το δίκτυο αυτό εμπλέκεται στη διακίνηση ναρκωτικών και σε επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών και Εβραίων στην Ευρώπη, δρώντας προς όφελος της ιρανικής κυβέρνησης.
Μία ημέρα νωρίτερα, στις 11 Μαρτίου, η σουηδική υπηρεσία ασφαλείας Sapo δημοσίευσε έκθεση στην οποία προειδοποιούσε ότι η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα ασφαλείας, με σημαντικό κίνδυνο επιδείνωσης της κατάστασης.
Ο Μάγκνους Λίντγκρεν, πρώην αρχηγός της αστυνομίας στην κομητεία της Ουψάλα και γενικός γραμματέας του οργανισμού Safer Sweden Foundation, ανέφερε στην Epoch Times ότι στη Σουηδία υπάρχουν περίπου 15.000 «εξαιρετικά επικίνδυνοι εγκληματίες». Αυτοί κατανέμονται σε συμμορίες μοτοσικλετιστών, χούλιγκαν ποδοσφαίρου και εγκληματικές ομάδες από περίπου 60 περιοχές υψηλής εγκληματικότητας.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ιδρύματος Safer Sweden («Ασφαλέστερη Σουηδία»), η σημερινή κατάσταση είναι αποτέλεσμα αποφάσεων που ελήφθησαν τις τελευταίες πέντε δεκαετίες. Η έκθεση επισημαίνει ότι η σουηδική νομοθεσία δεν έχει προσαρμοστεί στις κοινωνικές εξελίξεις και ότι η ποινική πολιτική της χώρας εξακολουθεί να βασίζεται σε ανθρωπιστικά ιδεώδη της δεκαετίας του 1970, σύμφωνα με τα οποία η ευθύνη για το έγκλημα αποδίδεται περισσότερο στην κοινωνία παρά στο άτομο. Ως αποτέλεσμα, προτιμάται η επανένταξη αντί της τιμωρίας και οι εναλλακτικές κυρώσεις αντί της φυλάκισης.
Ο σατιρικός συγγραφέας Άρον Φλαμ σημείωσε ότι τον Ιανουάριο του 2024 καταγράφηκαν στη Σουηδία 32 βομβιστικές επιθέσεις και 16 δολοφονίες με πυροβόλα όπλα, σχολιάζοντας πως αυτό σημαίνει ένα σοβαρό περιστατικό σχεδόν κάθε δύο ημέρες. Σε δήλωσή του στην Epoch Times, ανέφερε ότι η κυβέρνηση δεν έχει τον έλεγχο της κατάστασης.
Τον Ιανουάριο του 2025, η Aftonbladet ανέφερε ότι ο Σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου: «Η Σουηδία βρίσκεται εν μέσω ενός νέου κύματος βίας. Είναι απολύτως σαφές ότι δεν έχουμε τον έλεγχο αυτού του κύματος βίας, διαφορετικά, δεν θα βρισκόμασταν εδώ».
Ο Φλαμ χρησιμοποίησε την αναλογία του βατράχου που βράζει για να απεικονίσει την κατάσταση. «Το νερό εδώ βράζει και οι βάτραχοι λένε ότι είναι ωραία, είναι ζεστά, γίνεται όλο και πιο ζεστά. Αλλά, ξέρετε, ακόμα δεν είναι ζεματιστό. Αυτό θα συνεχιστεί μέχρι να καταλάβετε ότι το νερό βράζει», είπε. Είπε επίσης, ότι οι άνθρωποι που είχαν φύγει από τη Σουηδία πριν από 10 ή 15 χρόνια και επέστρεψαν πρόσφατα «δεν την αναγνωρίζουν».
Έφηβοι εκτελεστές και οι «υπερβολικά ελαστικοί» νόμοι
Ο ερευνητής Χούγκο Κάαμαν, ο οποίος παρακολουθεί τη βία των συμμοριών στη Σουηδία, δήλωσε στην Epoch Times ότι το οργανωμένο έγκλημα στη χώρα βρίσκεται «εκτός ελέγχου». Σύμφωνα με τον ίδιο, έφηβοι προσλαμβάνονται ανώνυμα για να διαπράξουν δολοφονίες και άλλα εγκλήματα.
Ο Κάαμαν ανέφερε ότι τα περισσότερα άτομα που παραγγέλνουν εκτελέσεις κρύβονται στο εξωτερικό και διαφημίζουν ανοιχτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης την ευκαιρία να σκοτώσει κάποιος έναν άνθρωπο για ποσά που κυμαίνονται από 5.000 έως 20.000 δολάρια. Επισήμανε επίσης ότι υπάρχουν ακόμη και νεαρά παιδιά που είναι πρόθυμα να το κάνουν δωρεάν, μόνο και μόνο για τη φήμη.
Ο ίδιος υποστήριξε ότι οι αρχηγοί της αστυνομίας συχνά διατυμπανίζουν πως «κατάφεραν να περιορίσουν τη βία» μόλις οι περίοδοι εντατικών επιθέσεων υποχωρήσουν, όμως αυτό δεν διαρκεί. Σύμφωνα με τον Κάαμαν, το δικαστικό σύστημα δεν επιβάλλει αρκετές καταδίκες, ενώ οι κατευθυντήριες γραμμές για τις ποινές είναι υπερβολικά ελαστικές. Επιπλέον, υποστήριξε ότι ο αριθμός των αστυνομικών είναι ανεπαρκής και ότι οι συμμορίες «διεισδύουν ενεργά» στις αστυνομικές δυνάμεις.
Το έγκλημα αποτέλεσε μείζον ζήτημα στις εκλογές του 2022 στη Σουηδία, γεγονός που οδήγησε στην αποχώρηση της Σοσιαλδημοκράτισσας πρωθυπουργού Μαγδαλένα Άντερσον από την εξουσία. Τον Μάιο του 2022, τρεις νεαροί άνδρες δολοφονήθηκαν μέσα σε οκτώ ημέρες σε μια μικρή συνοικία της πόλης Έρεμπρο. Η περιοχή αυτή συγκαταλεγόταν στις 60 γειτονιές της Σουηδίας με μεγάλες κοινότητες μεταναστών, οι οποίες, σύμφωνα με την αστυνομία, θεωρούνται ζώνες υψηλού κινδύνου για έξαρση της βίας από συμμορίες.
Τον Ιούνιο του 2022, το ακροδεξιό, αντιμεταναστευτικό κόμμα Δημοκράτες της Σουηδίας κατέθεσε πρόταση δυσπιστίας κατά του τότε υπουργού Δικαιοσύνης Μόργκαν Γιόχανσον. Σύμφωνα με τον Φλαμ, η στάση του Γιόχανσον συνοψιζόταν στην άποψη ότι οι πυροβολισμοί είναι «αποδεκτοί, αφού δεν πλήττουν κανέναν που δεν είναι γκάνγκστερ». Ο Φλαμ ανέφερε ότι αυτή ήταν ουσιαστικά η επιχειρηματολογία του υπουργού για να μην αναλάβει δράση, αλλά λίγα χρόνια αργότερα μια μητέρα και ο πεντάχρονος γιος της τραυματίστηκαν από σφαίρες σε παιδική χαρά.
Μέχρι και το 1986, η Σουηδία θεωρούνταν τόσο ασφαλής από το έγκλημα και την τρομοκρατία, ώστε ο τότε πρωθυπουργός Ούλοφ Πάλμε κυκλοφορούσε στο κέντρο της Στοκχόλμης χωρίς συνοδεία ασφαλείας. Ωστόσο, εκείνη τη χρονιά δολοφονήθηκε, σε μια υπόθεση που παραμένει ανεξιχνίαστη. Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς η Σουηδία έφτασε σε αυτή την κατάσταση.
Μεταναστευτικό
Πολλοί από τον χώρο της Αριστεράς υποστήριξαν ότι η φτώχεια και άλλα ζητήματα στις κοινότητες μεταναστών οδήγησαν σε εγκλήματα. Ο Λίντγκρεν χαρακτήρισε αυτή την ερμηνεία προσβλητική για τους κατοίκους, τονίζοντας ότι είναι μεγάλο σφάλμα να αποδίδεται το ζήτημα αποκλειστικά στη φτώχεια. Σύμφωνα με τον ίδιο, το 90% των ανθρώπων που ζουν σε αυτές τις περιοχές είναι φιλήσυχοι πολίτες που επιθυμούν τα ίδια πράγματα με τους υπόλοιπους.
Ο Φλαμ, ο οποίος είναι εβραϊκής καταγωγής, ανέφερε ότι μεγάλωσε σε ένα ήσυχο προάστιο της Στοκχόλμης, όπου διέμεναν πολλοί Σέρβοι και Βόσνιοι μετανάστες. Όπως σημείωσε, η κατάσταση άρχισε να αλλάζει στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν αυξήθηκε η άφιξη μεταναστών από τη Βόρεια Αφρική και τις αραβικές χώρες. Σύμφωνα με τον ίδιο, πολλοί από αυτούς είχαν αρνητική στάση απέναντι στους Εβραίους και ήταν εμφανές ότι αυτό το μεταναστευτικό κύμα ήταν διαφορετικό από τα προηγούμενα.
Τη δεκαετία του 1980, περίπου 600.000 μετανάστες ετησίως έφταναν στη Σουηδία. Ο αριθμός αυτός αυξήθηκε σημαντικά και, μέχρι το 2015, περίπου 1,6 εκατομμύρια μετανάστες ετησίως έφταναν στη χώρα, κυρίως από τη Συρία, τη Σομαλία και την Ερυθραία. Ωστόσο, τον περασμένο Ιούλιο, η σουηδική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η χώρα είχε αρνητικό καθαρό μεταναστευτικό ισοζύγιο για πρώτη φορά εδώ και μισό αιώνα, με τις εκτιμήσεις να δείχνουν ότι ο αριθμός των αιτούντων άσυλο θα είναι ο χαμηλότερος από το 1997.
Πολλοί από τους μετανάστες που έφτασαν στη Σουηδία τη δεκαετία του 1990, του 2000 και του 2010 δυσκολεύτηκαν να ενταχθούν ή βρέθηκαν να εμπλέκονται στο οργανωμένο έγκλημα. Ο Ματζίντ, ο οποίος είναι κουρδικής ιρακινής καταγωγής, γεννήθηκε στο Ιράν και μεγάλωσε στην Ουψάλα της κεντρικής Σουηδίας. Ο ίδιος και η οικογένειά του ανήκαν σε αυτά τα μεταναστευτικά κύματα. Μετά τη δημιουργία του δικτύου Foxtrot, ο Ματζίντ εγκατέλειψε τη Σουηδία το 2018 και μετακόμισε στην Τουρκία, διατηρώντας στενές σχέσεις με την ιρανική κυβέρνηση.
Το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC) ανέφερε στις 12 Μαρτίου ότι τον Ιανουάριο του 2024 το δίκτυο Foxtrot οργάνωσε επίθεση εναντίον της πρεσβείας του Ισραήλ στη Στοκχόλμη, ενεργώντας για λογαριασμό της ιρανικής κυβέρνησης.
Ο Φλαμ δήλωσε ότι το Ιράν έχει χρησιμοποιήσει εγκληματίες για να επιχειρήσει τη δολοφονία αρκετών επιφανών Εβραίων της Σουηδίας, μεταξύ των οποίων η ακτιβίστρια Σάσκια Παντέλ, η οποία πλέον έχει μεταναστεύσει στο Ισραήλ, και ο Άρον Φερστέντιγκ, πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου των Εβραϊκών Κοινοτήτων της Σουηδίας (Judiska Centralrådet).
Στις 29 Ιανουαρίου φέτος, ο Σαλουάν Μομίκα, επικριτής του Ισλάμ που είχε δημοσίως κάψει το Κοράνι, δολοφονήθηκε στο Σέντερτελιε, προάστιο της Στοκχόλμης, ενώ μετέδιδε ζωντανά στο TikTok. Το Ιράν και το δίκτυο Foxtrot του Ματζίντ θεωρούνται ήδη ύποπτοι για τη δολοφονία. Ο Σουηδός πρωθυπουργός, Ουλφ Κρίστερσον, είχε δηλώσει τότε ότι υπήρχε προφανής κίνδυνος η υπόθεση να συνδέεται με ξένη δύναμη.
Ο Κάαμαν περιέγραψε το δίκτυο Foxtrot ως ένα χονδρεμπορικό κύκλωμα λαθρεμπορίου και διανομής, το οποίο έχει άμεσες διασυνδέσεις και συμμαχίες με μικρότερες συμμορίες στις σουηδικές πόλεις όπου δραστηριοποιείται. Σύμφωνα με τον ίδιο, η οργάνωση προσφέρει προστασία στις μικρότερες συμμορίες και τις βοηθά να κερδίσουν χρήματα, ενώ σε αντάλλαγμα αυτές υπερασπίζονται την «επικράτεια» της Foxtrot και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επιθέσεις σε αντίπαλες ομάδες. Στην περίπτωση της ισραηλινής πρεσβείας στη Στοκχόλμη, εκτίμησε ότι το δίκτυο χρησιμοποιήθηκε ως ενδιάμεσος φορέας από το Ιράν.
Foxtrot εναντίον Rumba
Ένας από τους αντιπάλους του Ματζίντ στον σουηδικό υπόκοσμο είναι ο Ισμαήλ Άμπντο, γνωστός ως «Φράουλα» λόγω της προτίμησής του να ξεπλένει χρήματα μέσω πάγκων που πωλούν φρέσκα φρούτα στην άκρη του δρόμου. Το δίκτυο διακίνησης ναρκωτικών που διαχειρίζεται ο Άμπντο είναι γνωστό ως Rumba. Ο Ματζίντ φέρεται να προσέλαβε πληρωμένο εκτελεστή για να δολοφονήσει τη μητέρα του Άμπντο στην Ουψάλα, τον Σεπτέμβριο του 2023.
Σύμφωνα με τουρκικά μέσα ενημέρωσης, ο Άμπντο συνελήφθη πέρυσι στην πόλη Άδανα βάσει ερυθράς αγγελίας της Interpol, προτού αφεθεί ελεύθερος με εγγύηση.
Αρκετές δολοφονίες γνωστών ράπερ στη Σουηδία αντικατοπτρίζουν μια ακμάζουσα μουσική σκηνή που συχνά συνδέεται με την εγκληματικότητα. Τον Οκτώβριο του 2021, ο 19χρονος Νιλς Κουρτ Έρικ Έιναρ Γκρόνμπεργκ, γνωστός ως Έιναρ, πυροβολήθηκε θανάσιμα σε προάστιο της Στοκχόλμης. Οι στίχοι των τραγουδιών του συχνά αναφέρονταν σε εγκλήματα, ναρκωτικά και όπλα. Τον Ιούνιο του 2024, ο Καράρ Αλί Σαλέμ Ραμαντάν, ράπερ με το καλλιτεχνικό όνομα Σι Γκαμπίνο, έπεσε νεκρός από πυροβολισμούς σε χώρο στάθμευσης στο Γκέτεμποργκ. Η πιο δραματική υπόθεση σημειώθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2024, όταν ο 23χρονος ράπερ Γκαμπόρο, με πραγματικό όνομα Νίνος Χούρι, δολοφονήθηκε στη Νόρσεπινγκ. Ο δράστης φέρεται να μετέδωσε ζωντανά τη δολοφονία.
Η ιδιωτική υπηρεσία ασφάλειας και πληροφοριών Dragonfly, σε εκτίμηση που εξέδωσε στις 24 Φεβρουαρίου, ανέφερε ότι μια «σοβαρή κλιμάκωση της βίας των συμμοριών ή μια στρατιωτική επέμβαση είναι απίθανη για φέτος». Ωστόσο, δήλωσε πως οι αρχές πιθανώς θα δυσκολευτούν να περιορίσουν ουσιαστικά τις συμμορίες το 2025.
Στην ανάλυση επισημάνθηκε ότι η κυβέρνηση είχε θέσει ως «προτεραιότητα» το ζήτημα κατά το περασμένο έτος, προχωρώντας σε απελάσεις εγκληματιών με διπλή υπηκοότητα και προτείνοντας τη νομιμοποίηση των υποκλοπών τηλεφωνικών συνομιλιών ανηλίκων που σχετίζονται με συμμορίες. Τέτοιες ενέργειες, σε συνδυασμό με αυξημένες επιχειρήσεις ασφαλείας, αναμένονται να επιφέρουν κάποια βελτίωση φέτος. Παράλληλα, επισημάνθηκε η δυσκολία των αρχών να προχωρήσουν σε διώξεις και συλλήψεις, καθώς αρκετοί αρχηγοί συμμοριών διαμένουν στο εξωτερικό, με την Τουρκία να φέρεται να αρνείται την έκδοσή τους.
Οι Σουηδοί Δημοκράτες, το κόμμα που είχε υψώσει περισσότερο τους τόνους για το ζήτημα της εγκληματικότητας και της μετανάστευσης πριν από τις εκλογές του 2022, στηρίζει την κυβέρνηση του Ουλφ Κρίστερσον μέσω συμφωνίας εμπιστοσύνης και στήριξης. Ο Φλαμ υποστήριξε ότι αρχικά το κόμμα είχε ως στρατηγική την αλλαγή του συστήματος εκ των έσω, ωστόσο στη συνέχεια φάνηκε να έχει χάσει τον προσανατολισμό του. Σύμφωνα με τον ίδιο, όπως συμβαίνει συχνά με παρόμοιες πολιτικές δυνάμεις, το κόμμα άλλαξε τελικά από το ίδιο το σύστημα, με αποτέλεσμα να χάνει την εμπιστοσύνη των πολιτών, τη στιγμή που όλο και περισσότεροι Σουηδοί αντιλαμβάνονται τα προβλήματα.
Οι δημοσκοπήσεις, σύμφωνα με τον Φλαμ, δείχνουν πως οι Σοσιαλδημοκράτες αναμένεται να κερδίσουν τις εκλογές του επόμενου έτους, εν μέρει λόγω ενός «μεγάλου σκανδάλου» που σχετίζεται με την εταιρεία κατασκευής μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων Northvolt. Το σκάνδαλο φέρεται να έχει κοστίσει στους φορολογούμενους μεταξύ 100 και 200 δισεκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 10-20 δισεκατομμύρια δολάρια), ενώ η εταιρεία ανακοίνωσε τον Μάρτιο ότι κατέθεσε αίτηση πτώχευσης στη Σουηδία.
Ο Κάαμαν τόνισε ότι η μεταρρύθμιση του συστήματος είναι πλέον πολύ καθυστερημένη, υποστηρίζοντας ότι αν υπήρχε πραγματική πρόθεση να αντιμετωπιστούν τα σημερινά προβλήματα, θα έπρεπε να είχαν εφαρμοστεί ριζικές αλλαγές πριν από 10-20 χρόνια και όχι μικρές τροποποιήσεις τώρα. Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, δεν υπάρχει πολιτική βούληση για τις απαραίτητες αλλαγές.
Του Chris Summers
Με τη συμβολή των Aron Lamm και Reuters
